Będzie podwyżka składki ZUS, ale łatwo ją zniwelować. "Jest w tym pewna sprzeczność"

Sejm 9 maja 2024 r. przyjął ustawę o wakacjach od ZUS. - Przepisy mają wejść w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 4 miesięcy od dnia ogłoszenia. Jeśli stałoby się to jeszcze w maju, to już w listopadzie będzie można skorzystać z wakacji od ZUS - mówi Piotr Juszczyk, główny doradca podatkowy InFakt. Ustawa obecnie trafiła do Senatu.

Ustawa zakłada zwolnienie ze składek przez jeden miesiąc w roku z płatności na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zwolnieniem nie będą objęte składki na ubezpieczenie zdrowotne. 

- W obliczu ciągle rosnących składek ZUS, jeden miesiąc zwolnienia może być oddechem dla wielu przedsiębiorców. Pierwsze przymiarki do prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia pokazują, że ZUS w przyszłym roku miesięcznie może wzrosnąć o 154 zł. Rocznie to ponad 1800 zł. Wakacje od ZUS zniwelują tę podwyżkę. Pomimo wszystko ZUS wzrośnie aż o 64 proc. w ciągu 5 lat. Przedsiębiorcy, którzy skorzystają z ulgi zniwelują wzrost do 50 proc. - wylicza Piotr Juszczyk.

Z wakacji od ZUS skorzystają przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, zgłaszający do ubezpieczenia społecznego nie więcej niż 10 ubezpieczonych włącznie z przedsiębiorcą, uzyskujący maksymalne roczne przychody w wysokości 2 mln euro, niewykonujący działalności gospodarczej w roku złożenia wniosku oraz poprzedzającym na rzecz byłego pracodawcy.

Maksymalny koszt proponowanych rozwiązań to 1,640 mld zł rocznie, jeśli skorzystaliby wszyscy uprawnieni, czyli ok. 1,7 mln przedsiębiorców.

Wakacje od ZUS nie będą przyznawane automatycznie. Przedsiębiorcy będą zobowiązani do złożenia wniosku elektronicznego przez PUE ZUS, ale nie ma dodatkowych warunków, czyli można z nich skorzystać bez względu na to, czy przedsiębiorca ma kłopoty finansowe, czy nie. Składki pokryje budżet państwa (więc będzie zachowana ciągłość ubezpieczenia), nie będą traktowane jako przychód, więc można zakładać, że będą powszechnie wykorzystywane.

Czyli mamy sytuację, w której z jednej strony składki na ZUS rosną, bo są oparte na automatycznym mechanizmie, ale z drugiej państwo zwalnia z ich opłacania, bez względu na sytuację przedsiębiorcy. Czy to ma sens?

- Podwyżka składek na ubezpieczenie społeczne przedsiębiorców dzieje się niezależnie od tzw. wakacji składkowych, ponieważ wynika ona z tego, że podstawą obliczania składek jest 60 proc. kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, prognozowana w ustawie budżetowej na dany rok. Wakacje składkowe są natomiast możliwością uchylenia obowiązku zapłaty jednej miesięcznej składki w roku. Mamy zatem do czynienia z dwoma niezależnymi mechanizmami. W praktyce wakacje składkowe oznaczają, że w skali roku kwota płaconych składek jest mniejsza o 8,3 proc., a jednocześnie składki od 2025 r. wzrosną o 9,7 proc. Jest w tym oczywiście pewnego rodzaju sprzeczność i w związku z tym wydaje się, że w kontekście dalszego reformowania składek przedsiębiorców, należałoby skupić się przede wszystkim na odpowiednim dostosowaniu zasad ich obliczania, a nie wprowadzaniu dodatkowych mechanizmów będących odstępstwami od ogólnie obowiązujących zasad - komentuje Łukasz Kozłowski, główny ekonomista Federacji Przedsiębiorców Polskich.

Jednocześnie rząd pracuje nad zmianą sposobu płacenia składki zdrowotnej przez przedsiębiorców. Pod koniec marca rząd przedstawił założenia tej zmiany, ale jest sporo kontrowersji. Jak niedawno pisaliśmy obciążenie różnych grup składką zdrowotną, czyli daniną płaconą na utrzymanie opieki zdrowotnej jest bardzo nierównomierne, np. rolnicy ubezpieczeni w KRUS płacą tylko symbolicznie.

Monika Krześniak-Sajewicz