Czy gmina może odliczyć podatek z tytułu nabycia usług prawnych?
Dość częstą sytuacją jest, że gminy w związku z prowadzoną przez siebie działalnością korzystają z profesjonalnej pomocy prawnej. W ramach tej pomocy zawierają z kancelariami prawnymi umowy o świadczenie usług szeroko pojętego doradztwa prawnego związanego z optymalizacją VAT, a po jej wykonaniu otrzymują od kancelarii faktury. Na tym gruncie powstają wątpliwości jednostek samorządu terytorialnego co do prawa i sposobu odliczenia VAT naliczonego z tytułu nabycia usług prawnych, które są przedstawiane do rozstrzygnięcia organom podatkowym.
Dla przykładu, w interpretacji indywidualnej z 02.06.2014, sygn. ILPP1/443-213/14-2/MK Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu rozpatrywał sprawę gminy, która nabyła od kancelarii prawnej usługę polegającą na zastępstwie procesowym i doradztwie w postępowaniu o zwrot nadpłaty w podatku od towarów i usług, łącznie ze wstępną analizą roszczeń w odniesieniu do wszystkich wydatków gminy: zarówno z zakresu działalności opodatkowanej (w tym także zwolnionej), jak również nieopodatkowanej (tzw. wydatki mieszane). W istocie, chodzi tu o wydatki związane z czynnościami wykonywanymi na podstawie przepisów prawa publicznego (poza zakresem ustawy o VAT), jak i z zawartymi umowami cywilnoprawnymi (co do zasady podlegają reżimowi ustawy o VAT).
Organ podatkowy stwierdził, iż w zakresie prowadzonej przez gminę działalności mieszanej, przysługuje jej prawo do częściowego odliczenia podatku VAT z tytułu nabycia usług prawnych, co oznacza, iż przy ustalaniu wysokości podatku VAT podlegającego odliczeniu powinna zastosować proporcję (współczynnik) sprzedaży, o której mowa wart. 90 ust. 3 ustawy o VAT.
Zasadniczo, aby dokonać odliczenia podatku VAT podatnik wykonujący działalność mieszaną, musi w pierwszej kolejności dokonać przypisania konkretnych wydatków jako związanych ze sprzedażą opodatkowaną lub zwolnioną (czynności niepodlegających opodatkowaniu nie uwzględnia się tutaj). Często jednak, tak jak w przedmiotowej sprawie, taki podmiot może nie być w stanie przyporządkować jednoznacznie wszystkich zakupów do określonej kategorii. Dlatego będzie musiał na podstawie art. 90 ust. 2 ustawy o VAT pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
A zatem, w przypadku gdy gmina ponosi wydatki związane usługą doradztwa prawnego, które służą czynnościom opodatkowanym, zwolnionym, jak i niepodlegającym opodatkowaniu podatkiem VAT i nie może wyodrębnić całości lub części kwot podatku naliczonego związanych z poszczególnymi rodzajami działalności, to ma prawo do częściowego odliczenia w oparciu o proporcję, o której mowa w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT.
Warto przy tym wskazać, że podobne sprawy były już wcześniej przedmiotem interpretacji organów podatkowych, np. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 22.05.2013, sygn. ITPP1/443-166/13/MN i interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu 21.02.2014 r., sygn. ILPP2/443-1137/13-2/AKr.
Ewelina Kalita, młodszy konsultant podatkowy
Paweł Barnik, kierownik Zespołu ds. Podatku VAT ECDDP Sp. z o.o.
