Czy podatnik może odliczyć VAT
Z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT płynie podstawowa zasada mówiąca, iż podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego, jeżeli zakupione towary i usługi są związane z dokonaniem przez niego czynności opodatkowanych. Często jednak zdarza się, że ktoś zakupuje określone towary i usługi na poczet przyszłej działalności gospodarczej. Powstaje zatem pytanie, czy możliwe jest skorzystanie z prawa do odliczenia, jeżeli towary lub usługi zostały nabyte przed dniem rejestracji podatnika VAT?
Do podstawowych zasad wspólnego systemu VAT należy między innymi zasada neutralności podatku rozumiana jako stosowanie podatku od towarów i usług na wszystkich etapach obrotu gospodarczego z równoczesnym prawem do potrącenia podatku zawartego w poprzedniej fazie obrotu. Prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynika z samej konstrukcji podatku od towarów i usług i ma na celu zapewnienie neutralności tego podatku dla podatników VAT czynnych. Podatnik ma prawo do skorzystania z przedmiotowego prawa w określonych przepisami terminach, pod warunkiem spełnienia przez niego określonych warunków pozytywnych (związku nabytych towarów i usług z czynnościami opodatkowanymi), jak i niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych m.in. w art. 88 w/w ustawy.
Przepis art. 88 ust. 4 w/w ustawy stanowi, iż obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 20. Z treści przepisu art. 88 ust. 4 nie wynika jednakże, w którym momencie podatnik musi uzyskać status podatnika czynnego VAT, by móc skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego.
Istnienie prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony jest uzależnione od tego, czy usługi zostały zakupione przez podmiot w celu wykonywania czynności opodatkowanych. Treść cytowanego wcześniej art. 88 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług nie wskazuje, aby do nabycia prawa do odliczenia podatku naliczonego konieczne było posiadanie statusu podatnika zarejestrowanego w momencie dokonywania zakupu. Zatem status podatnika czynnego (zarejestrowanego) konieczny jest w momencie dokonywania odliczenia.
Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 10 pkt 1 w/w ustawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny, z zastrzeżeniem pkt 2-4 oraz ust. 11, 12, 16 i 18. Zgodnie natomiast z przepisem art. 86 ust. 11 w/w ustawy jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za następny okres rozliczeniowy. W myśl art. 86 ust. 13 w/w ustawy jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w terminach, o których mowa w ust. 10, 11, 12, 16 i 18, może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego.
Biorąc pod uwagę wyżej zaprezentowane przepisy należy uznać, iż podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT z faktur zakupowych wystawionych na jego rzecz przed dniem dokonania rejestracji dla celów VAT, a otrzymanych po tym dniu, pod warunkiem jednakże, iż towary i usługi, nabycie których zostało udokumentowane przedmiotowymi fakturami, były wykorzystywane do wykonywania przez podatnika czynności opodatkowanych.
Podobne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 6 czerwca 2008 r., sygn: IP-PP2-443-514/08-4/SAP.
Ewa Dudała
