Kiedy można anulować fakturę?

Kiedy korekta, a kiedy anulowanie faktury?

Przepisy o VAT nie przewidują możliwości anulowania faktury. Jednak w praktyce zdarza się, że po wystawieniu faktury VAT okazuje się, iż została ona błędnie sporządzona. Ustawodawca umożliwił podatnikom jej poprawienie poprzez korektę faktury pierwotnej. Wynika to z § 13 i 14 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie m.in. wystawiania faktur. Zgodnie z tymi przepisami fakturę korygującą wystawia się w przypadku gdy po sporządzeniu faktury pierwotnej udzielono rabatów, podwyższono cenę lub gdy stwierdzono pomyłkę w cenie, stawce lub kwocie podatku bądź w jakiejkolwiek innej pozycji faktury.

Pomimo że ustawodawca określił zasady korygowania faktur, to w praktyce dopuszcza się także stosowanie "anulowania faktury". Fakturę można anulować np. gdy wystawiono ją na podstawie złożonego zamówienia, do realizacji którego nigdy nie doszło. Faktura w tej sytuacji została wystawiona przed dokonaniem sprzedaży. Podatnik posiadając kopię oraz oryginał faktury, opisze ją jako "anulowana", podając przyczyny takiego postępowania. Ma to uniemożliwić jej powtórne wykorzystanie. Nie wywołuje ona także żadnych skutków podatkowych. Anulowana faktura (zarówno oryginał, jak i jej kopia) powinna być przechowywana przez wystawcę.

Należy podkreślić, że anulowanie faktury VAT powinno być traktowane przez podatnika w sposób wyjątkowy.

Stanowisko sądów administracyjnych...

Sądy administracyjne dopuszczają możliwość anulowania faktury VAT, ale tylko w sytuacji, gdy faktura ta nie została wprowadzona do obrotu prawnego.

WSA w Warszawie w wyroku z dnia 8 kwietnia 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 3463/08 uznał, że nie można anulować błędnie wystawionej faktury, jeżeli została ona wprowadzona do obrotu prawnego. Fakturę taką powinno się skorygować. Sprawa, którą zajmował się Sąd, dotyczyła podatnika, u którego stwierdzono, że skorygował pierwotną fakturę "do zera". Korekta związana była z jej omyłkowym wystawieniem. Faktura ta została zwrócona przez jej nabywcę podatnikowi i nie doszło do wpłaty należności. Faktura pierwotna została uwzględniona przy rozliczeniu podatku VAT za dany miesiąc.

Organ podatkowy uznał, że podatnik powinien anulować fakturę pierwotną, gdyż w omawianym przypadku nie doszło do sprzedaży. Działania podatnika polegające na uwzględnieniu w deklaracji VAT-7 faktury, która nie weszła do obrotu, a następnie ujęcie w innym miesiącu faktury korygującej spowodowały, według organu, w jednym miesiącu zawyżenie podatku należnego, a w drugim jego zaniżenie.

Jak podkreślił WSA w Warszawie, do którego trafił spór, fakturę korygującą wystawia się w przypadku, gdy podwyższono cenę po wystawieniu faktury lub w razie stwierdzenia pomyłki w cenie, stawce lub kwocie podatku bądź w jakiejkolwiek innej pozycji faktury. Nie można więc czynić zarzutu podatnikowi, że zastosował bezpośrednio przepisy dające możliwość korekty błędnie czy też omyłkowo wystawionych faktur. Nie sposób też pominąć okoliczności, w jakich doszło do wystawienia faktury korygującej. Organy podatkowe nie kwestionowały faktu wprowadzenia do obiegu pierwotnej, omyłkowo wystawionej, faktury. Kontrahent podatnika otrzymał tę fakturę i ją odesłał. Zatem nie można mówić, że nie została ona wprowadzona do obrotu i w konsekwencji dowodzić, że anulowanie faktury jest jedynym właściwym rozwiązaniem. Anulowanie można zastosować, gdy faktura nie wejdzie do obiegu, co w omawianym przypadku nie miało miejsca. Jak zaznaczył Sąd, równie dobrze kontrahent mógłby nie odesłać takiej faktury.

Także w wyroku z dnia 5 sierpnia 2009 r., sygn. akt I SA/Sz 303/09 WSA w Szczecinie uznał, że istnieje możliwość anulowania faktury, ale tylko wtedy, gdy nie została ona doręczona kontrahentowi. Sprawa dotyczyła podatnika, u którego ustalono, że wystawił fakturę VAT dokumentującą wykonanie usługi. Została ona doręczona kontrahentowi, który stwierdził, iż podatnik wystawił mu już dokument na tę samą usługę. Faktura została odesłana wystawcy, który ją anulował. Organ podatkowy wydał podatnikowi decyzję określającą zobowiązanie podatkowe, uznając, iż anulowanie faktury jest możliwe, jeśli nie została ona wprowadzona do obrotu prawnego poprzez doręczenie jej kontrahentowi. Podatnik, nie zgadzając się z takim rozstrzygnięciem, złożył skargę do WSA, który ją oddalił.

Zdaniem Sądu, istnieje możliwość anulowania faktur, lecz jedynie w sytuacji, gdy po sporządzeniu takiego dokumentu nie wprowadzono go do obrotu prawnego. Taka sytuacja nie miała jednak miejsca w rozstrzyganej sprawie, gdzie oryginał faktury został doręczony odbiorcy.

... i organów podatkowych

Analizując interpretacje podatkowe można stwierdzić, że także organy podatkowe dopuszczają możliwość anulowania faktury niewprowadzonej do obrotu prawnego. Jednak niektóre z nich interpretują znaczenie słów "nieprowadzone do obrotu prawnego" inaczej niż w przedstawionych wyrokach.

Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z dnia 5 sierpnia 2009 r., nr IPPP1/443-509/09-2/AP Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał, że możliwe jest, w drodze wyjątku, anulowanie niesłusznie wystawionej faktury, pod warunkiem że nie doszło do faktycznego wykonania usług będących przedmiotem zawartej umowy, oraz że przedmiotowa faktura nie została wprowadzona do obrotu prawnego - dokonano zwrotu faktury oraz nie uwzględniono jej w ewidencjach kontrahenta. Jeżeli jednak faktura została wprowadzona do obiegu prawnego, dokumentuje faktycznie dokonane czynności, jednakże po jej wystawieniu miał miejsce jeden z przypadków wskazanych w § 13 i § 14 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie m.in. wystawiania faktur, powinno się wystawić fakturę korygującą.

Zwrócić jednak należy uwagę, iż zdecydowana większość organów podatkowych uważa, iż faktura może być anulowana tylko wtedy, gdy nie potwierdza żadnych faktycznych czynności oraz pod warunkiem, że nie została doręczona kontrahentowi.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 11.03.2004 r. o podatku VAT (Dz. U. nr 54, poz. 535 ze zm.),
   
• rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28.11.2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur ... (Dz. U. nr 212, poz. 1337).

autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa Nr 605 z dnia 2009-10-26<