Kiedy trzeba wyjawić urzędowi skarbowemu majątek?

podatki

Wtorek, 18 lipca 2017 (06:00)

Urząd skarbowy ma prawo zapytać podatnika o posiadane mienie na etapie kontroli, postępowania podatkowego i egzekucji administracyjnej. Oświadczenia składane w toku kontroli lub postępowania podatkowego przydają się przy wymiarze podatku lub ułatwiają ustanowienie zabezpieczenia jego zapłaty. Informacje przekazywane organowi egzekucyjnemu mają pomóc w ściągnięciu długu.

Dowód w sprawie

Oświadczenie o stanie majątkowym może stać się dowodem w sprawie podatkowej. Urząd skarbowy ma prawo zażądać jego złożenia w trakcie kontroli lub postępowania podatkowego. Wynika to z art. 180 § 3 i art. 292 Ordynacji podatkowej.

Do przedłożenia oświadczenia o stanie majątkowym może być wezwana osoba fizyczna, wobec której toczy się kontrola lub postępowanie podatkowe, a także wspólnicy spółki nieposiadającej osobowości prawnej będącej kontrolowanym lub stroną postępowania podatkowego. Urzędowi skarbowemu wolno skorzystać z tej opcji, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że podatnik nie ujawnił wszystkich obrotów lub przychodów mających znaczenie dla określenia albo ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego. Oświadczenia majątkowe często są wykorzystywane w sprawach dotyczących opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych. Pojęcie "uzasadnione przypuszczenie" ukrycia obrotów lub przychodów nie zostało zdefiniowane. Takie podejrzenie powinno mieć jednak poparcie w zebranym materiale dowodowym.

Reklama

Oświadczenie o stanie majątkowym składa się na określony dzień, ale nie został sprecyzowany zakres przekazywanych w ten sposób informacji. Nie wiadomo, jak bardzo szczegółowe powinny być - czy trzeba podać wszystkie składniki majątku, czy można zastosować kryterium ich wartości, czy wystarczy wymienić posiadane dobra, czy należy również określić ich cenę. W praktyce sprowadza się to do wypełnienia druku przygotowanego we własnym zakresie przez dany urząd skarbowy. Oświadczenie składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.

Spis w ORD-HZ

Urzędowi skarbowemu wolno wezwać podatnika na etapie kontroli lub postępowania podatkowego do złożenia także oświadczenia o nieruchomościach i prawach majątkowych, mogących być przedmiotem hipoteki przymusowej, oraz o rzeczach ruchomych i zbywalnych prawach majątkowych, na których może być ustanowiony zastaw skarbowy. Stosuje się to, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa niewykonania zobowiązania podatkowego, np. z powodu wyzbywania się przez podatnika majątku. Mowa o tym w art. 39 Ordynacji podatkowej.

Do złożenia oświadczenia może być wezwana osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Spis sporządza się na formularzu ORD-HZ. Należy podać szczegółowe informacje o posiadanych ruchomościach (m.in. miejsce położenia, powierzchnię, numer księgi wieczystej lub zbioru dokumentów) oraz o cenniejszych rzeczach ruchomych i zbywalnych prawach majątkowych (m.in. rodzaj, stan prawny, obciążenia), a także wskazać ich szacunkową wartość.

Złożenie tego oświadczenia nie jest obligatoryjne. Konsekwencją odmowy może być jednak ustanowienie zabezpieczenia na mieniu podatnika w celu zapewnienia w przyszłości środków na pokrycie należności podatkowej. Nieujawnienie, pomimo otrzymania wezwania, wartościowych składników majątku jest bowiem jedną z przesłanek przemawiających za tym, że dochodzenie zapłaty podatku może okazać się utrudnione lub niemożliwe. Przekazując w opisanym trybie informację o mieniu, należy pamiętać, że oświadczenie składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Nie można być jednak ukaranym za niepodanie szacunkowej wartości rzeczy lub praw majątkowych albo za wpisanie wartości nieodpowiadającej rzeczywistej wartości ujawnionych składników majątku.

Druk ORD-HZ dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Ordynacja podatkowa.

Mienie dłużnika

Informacje o majątku podatnika są dla urzędu skarbowego szczególnie cenne, gdy w trybie przymusowym musi ściągnąć niezapłacone podatki. Bez takiej wiedzy trudno prowadzić skutecznie egzekucję.

Urząd skarbowy we własnym zakresie zbiera w toku postępowania egzekucyjnego informacje o mieniu i dochodach dłużnika - w tym sporządza z jego udziałem protokoły o stanie majątkowym. Wyjawienie majątku może również nakazać dłużnikowi sąd na wniosek urzędu skarbowego. Takie rozwiązanie przewiduje art. 71 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Wyjawienie majątku przed sądem stosuje się, gdy egzekucja administracyjna staje się bezskuteczna. Można je wykorzystać także przed wszczęciem egzekucji lub w jej trakcie, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że dochodzona należność nie będzie mogła być spłacona ze znanego majątku dłużnika, ani też z jego wynagrodzenia za pracę lub z przypadających mu okresowo świadczeń za 6 miesięcy.

Wyjawienie majątku przed sądem sprowadza się do złożenia przez dłużnika wykazu posiadanych rzeczy oraz przypadających mu wierzytelności i innych praw majątkowych.

Od 1 czerwca 2017 r. trzeba ujawnić także czynności prawne dokonane na rzecz osób trzecich w 5-letnim okresie poprzedzającym wszczęcie egzekucji, których przedmiotem jest rzecz lub prawo o wartości przekraczającej w dniu ich dokonania minimalne wynagrodzenie, w wyniku których stało się niewypłacalnym.

Kompletność i prawdziwość wykazu dłużnik potwierdza przyrzeczeniem. Konsekwencje niestawienia się w sądzie bez usprawiedliwionej przyczyny, nieprzedstawienia wykazu majątku, odmowy odpowiedzi na zadane pytanie lub niełożenia przyrzeczenia mogą okazać się dotkliwe. Sąd może ukarać dłużnika grzywną, nakazać przymusowe doprowadzenie przez policję, a nawet zastosować areszt nieprzekraczający miesiąca.