Kolejne zmiany w VAT

Zmieniony zostanie przepis ust. 2 w art. 7 ustawy o VAT, zgodnie z którym wszelkie przekazania przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa bez wynagrodzenia, niezależnie czy są one realizowane na cele związane, czy niezwiązane z prowadzonym przedsiębiorstwem podatnika, będą podlegać opodatkowaniu, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT od tych czynności, w całości lub w części. Zmieni się także brzmienie art. 8 ust. 2 ustawy o VAT (dotyczy nieodpłatnego świadczenia usług). Jednak w tym przypadku zmiana nie pociągnie za sobą konieczności opodatkowania nieodpłatnie świadczonych usług, jeśli będą one związane z prowadzonym przedsiębiorstwem.

Podczas prac w komisji finansów publicznych zaproponowano doprecyzowanie zapisów dotyczących zwolnień z VAT odnośnie usług medycznych. Zaproponowano dodanie nowego pkt 18a w ust. 1 art. 43. Zwolnione z VAT mają być dodatkowo usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dostawy towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wynikające bezpośrednio z procesu leczenia, świadczone na rzecz zakładów opieki zdrowotnej na ich terenie.

Zaproponowano zmianę brzmienia pkt 19. Zgodnie z nim zwolnione z VAT mają być usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów (ostatni człon tego przepisu obecnie brzmi "świadczone przez"):

a) lekarza i lekarza dentysty,

b) pielęgniarki i położnej,

c) medycznych, o których mowa w art. 18d ust. 1 pkt 1 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. nr 14, poz. 89 ze zm.),

d) psychologa.

Następnie po pkt 19 proponuje się dodanie pkt 19a, zgodnie z którym zwolnione z VAT ma być świadczenie usług, o których mowa w pkt 18 i 19, jeżeli usługi te zostały nabyte przez podatnika we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej od podmiotów, o których mowa w pkt 18 i 19.

Wyrokiem z dnia 28 października 2010 r. wydanym w sprawie C-49/09, Trybunał Sprawiedliwości UE zakwestionował możliwość preferencyjnego opodatkowania odzieży oraz dodatków odzieżowych dla niemowląt oraz obuwia dziecięcego, jako niezgodną z prawem unijnym.

Obecnie w stosunku do dostaw odzieży i dodatków odzieżowych dla niemowląt, a także obuwia dziecięcego stosować można stawkę wynoszącą 8%, towary te są bowiem nadal wymienione w załączniku nr 3 do ustawy o VAT (poz. 76 i 77). Nowelizacja ustawy polega na uchyleniu poz. 76 i 77 w załączniku nr 3 do ustawy o VAT. Z dniem wejścia w życie ww. nowelizacji odzież niemowlęca i obuwie dziecięce zostaną opodatkowane według stawki 23%. Komisja Finansów Publicznych zaproponowała, aby przepis ten wszedł w życie dopiero od 1 stycznia 2012 r.

Zaproponowano także zmianę art. 90 ust. 10 ustawy o VAT. Zgodnie z nowym brzmieniem, w przypadku gdy proporcja:

1) przekroczy 98% oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku, byłaby mniejsza niż 500 zł - podatnik miałby prawo uznać, że proporcja ta wynosi 100%,

2) nie przekroczy 2% - podatnik miałby prawo uznać, że proporcja ta wynosi 0%.

Analizując brzmienie art. 90 ust. 10 należy zauważyć, iż to podatnik ma możliwość podjęcia decyzji, z której opcji może, choć nie musi skorzystać. Dodatkowo jednak zapis ograniczający możliwość podjęcia przez podatnika decyzji o pełnym odliczaniu VAT, w sytuacji gdy struktura obrotów za ubiegły rok podatkowy przekroczy 98% tylko do przypadku, gdy kwota podatku niepodlegająca odliczeniu w skali roku była mniejsza niż 500 zł, nakłada na podatnika uciążliwe obowiązki, w zamian dając znikomą ulgę.

Obecnie, zgodnie z art. 91 ust. 1 zdanie drugie ustawy o VAT, korekty rocznej nie dokonuje się, jeżeli różnica pomiędzy proporcją stosowaną wstępnie a proporcją obliczoną dla danego roku, nie przekracza dwóch punktów procentowych. Zaproponowano wykreślenie tego zdania. Dodać należy, że ograniczenie takie jest niezgodne z przepisami dyrektywy, na co wielokrotnie wskazywały sądy administracyjne.

Zmiany te mają mieć zastosowanie począwszy od korekt dokonywanych za rok 2011.

W art. 17 ustawy o VAT regulującym m.in. przypadki, w których obowiązek uiszczenia podatku ciąży nie na dostawcy, lecz na nabywcy, proponuje się dodać przepis nakładający obowiązek samoopodatkowania przez podatników VAT dokonujących skupu złomu oraz nabywających prawa do emisji gazów cieplarnianych. Jednocześnie nabywcom i usługobiorcom przysługiwałoby prawo do odliczenia VAT jako podatku naliczonego na takich samych zasadach jak np. w przypadku WNT. Konsekwencją tej zmiany jest odejście od określania w sposób szczególny obowiązku podatkowego dla dostaw złomu i zastosowanie w tym zakresie zasad ogólnych.

Tak więc jeżeli nabywcą będzie podmiot niebędący podatnikiem w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT, wówczas transakcja przebiegać będzie na dotychczasowych zasadach.

Jeżeli jednak nabywca będzie podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą, a dostawcą będzie czynny podatnik VAT, wówczas:

• dostawa będzie potwierdzona fakturą VAT, na której nie zostanie wykazana kwota VAT, a zamiast niej zostanie umieszczona adnotacja, iż podatek rozlicza nabywca, lub wskazany zostanie stosowny przepis, zobowiązujący nabywcę do rozliczenia VAT lub oznaczenie "odwrotne obciążenie",
  
• nabycie złomu potwierdzone będzie dodatkowo fakturą wewnętrzną, w której wykazany zostanie podatek od tej transakcji. Podatek ten będzie rozliczany wyłącznie przez nabywcę, a nie przez dostawcę.

Uwzględniając te zmiany nie będzie zatem już przepływów pieniężnych obejmujących podatek VAT od transakcji nabycia złomu, bowiem podatek będzie rozliczał bezpośrednio w deklaracji nabywca złomu (zarówno jako VAT naliczony, jak i należny).

Zmiany dotyczące rozliczania zwrotu podatku podróżnym polegać mają na umożliwieniu dokonywania tego zwrotu nie tylko w gotówce, lecz również na rachunek bankowy. Ta forma zwrotu podatku będzie znacznie wygodniejsza dla podróżnego, bowiem w przypadku przelewu kwoty podatku na rachunek bankowy otrzyma on należny zwrot w narodowej walucie (po przeliczeniu ze złotych).

Rozszerzenie formy zwrotu podatku podróżnym wymaga również zmiany art. 129 ust. 1 ustawy o VAT. Polega ona na wprowadzeniu obowiązku posiadania przez podatnika dokonującego dostawy towarów podróżnemu, potwierdzenia dokonania przelewu na rzecz podróżnego (w sytuacji gdy zwrot ten był dokonany w takiej właśnie formie), jako warunku umożliwiającego zastosowanie stawki podatku 0% do tej dostawy.

Do dnia oddania gazety do druku nie odbyło się jeszcze trzecie czytanie w Sejmie i głosowanie nad tym projektem.

Podstawa prawna

Projekt ustawy o zmianie ustawy o VAT oraz ustawy Prawo o miarach (druk sejmowy 3738)

autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 17 (745) z dnia 2011-02-28

GOFIN podpowiada