Korzystny wyrok to jeszcze nie wygrana

W takiej sytuacji mimo błędnego uzasadnienia wyrok odpowiada prawu. W rezultacie skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego na wyrok z błędnym uzasadnieniem może nie być skuteczna.

Związane organy

Zgodnie z art. 153 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej p.p.s.a.) ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia. Konsekwencje przepisu są więc dla podatnika istotne.

Mariusz Marecki, szef zespołu ds. postępowań podatkowych PricewaterhouseCoopers, zwraca uwagę, że podatnicy powinni dokładnie zapoznać się z treścią orzeczenia i jego uzasadnienia.

- Ze względu na związanie organu i sądu oceną prawną i wskazaniami sądu pozostawienie wyroku WSA bez zaskarżenia powoduje, że dalsze postępowanie toczy się już w zasadzie pod dyktando wskazań sądu - wskazuje Mariusz Marecki.

Obawy o wygraną

Wśród podatników oraz ich pełnomocników pojawiają się jednak obawy, czy w przypadku uchylającego wyroku z niekorzystnym dla nich uzasadnieniem, mają oni w ogóle szanse na wygraną w sądzie. Jak wskazuje Sławomir Sadocha, doradca podatkowy, zgodnie z art. 184 p.p.s.a., NSA oddala skargę kasacyjną, jeżeli nie ma usprawiedliwionych podstaw albo jeżeli zaskarżone orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu.

Marek Gizicki, menedżer w dziale postępowań podatkowych Ernst & Young, uważa, że podatnik powinien zaskarżyć taki wyrok do NSA. Jeżeli nie podejmie takich działań, orzeczenie WSA uprawomocni się, a ocena prawna zawarta w jego uzasadnieniu stanie się w tej sprawie wiążąca.

Zdaniem Marka Gizickiego, art. 184 p.p.s.a. nie stanowi jednak przeszkody do składania skarg kasacyjnych od takich wyroków (nawet jeśli NSA oddali skargę kasacyjną, wadliwe uzasadnienie wyroku WSA może zostać zastąpione przez uzasadnienie wyroku kasacyjnego).

- Moim zdaniem słuszny jest pogląd wyrażony przez NSA (sygn. akt II FSK 716/06), że użyty w tym przepisie zwrot "zaskarżone orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu" odnosi się nie tylko do zawartego w sentencji rozstrzygnięcia, ale i determinującej jego treść oceny prawnej. Błędna ocena prawna uzasadnia więc uchylenie wyroku, w którym została ona wyrażona - stwierdza Marek Gizicki. Pogląd ten podziela Mariusz Marecki.

Dodaje on, że NSA wprawdzie może oddalić skargę kasacyjną, stwierdzając, że zaskarżone orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu (art. 184 p.p.s.a.), ale stosując ten przepis NSA powinien wskazać, w jakim zakresie uzasadnienie było błędne i może przedstawić własne stanowisko, np. zgodne ze stanowiskiem podatnika.

Czy można wnieść skutecznie skargę na samo uzasadnienie ? Co jest wg niektórych ekspertów jedyną racjonalną drogą zwalczania związania niekorzystnymi dla skarżącego treściami ? Czy sądy administracyjne mogą orzekać co do meritum w sytuacji niewyjaśnionego przez organy administracyjne lub błędnie ustalonego stanu faktycznego sprawy ?

Łukasz Zalewski

Więcej: Gazeta Prawna 3.06.2008 (107) - str.11