Nadszedł czas na likwidację podatku Belki?

Przypomnijmy, że podatek Belki jest 19% zryczałtowanym podatkiem obowiązującym w Polsce od 1 marca 2002 roku. Podatnik zobowiązany jest do zapłaty podatku w momencie postawienia dochodu do jego dyspozycji. Zazwyczaj podatek płaci tzw. podmiot zarządzający - najczęściej instytucja finansowa, która obraca pieniędzmi podatnika. Tylko w przypadku obrotu kapitałowego na giełdzie (akcje, instrumenty pochodne) płatnikiem jest sam inwestor. Podmiot zarządzający zwykle pomniejsza kwotę wypracowanego zysku o podatek należny, a pozostałą kwotę przekazuje do dyspozycji właściciela.

W dobie obecnego kryzysu finansowego, który niewątpliwie zatrząsł rynkami finansowymi, a nade wszystko rynkiem kapitałowym, zniesienie dodatkowych obciążeń podatkowych powinno skutkować polepszeniem kondycji finansowej naszej gospodarki. Powinno, ale wcale nie musi... Po pierwsze zakładana przez PO likwidacja podatku od zysków kapitałowych okazuje się nie małym wyzwaniem dla ekipy rządzącej. Trudno pozbyć się dochodów, które z roku na rok są coraz wyższe - pomimo nawet, że nie stanowią one znacznego udziału w ogólnych dochodach podatkowych dla budżetu państwa:

Po drugie czy likwidacja takiego obciążenia pozwoli na przypływ nowego kapitału na rynek finansowy? Moim zdaniem nie. Na pewno zmniejszenie obciążeń fiskalnych wpływa stymulująco na poprawę sytuacji gospodarczej, ale efekty widoczne są dopiero w okresie średnio lub długoterminowym. Tym samym wyeliminowanie podatku od zysku kapitałowego na rynku regulowanym, nie będzie pomocne dla gospodarki w okresie kryzysu. Argumentując powyższe zdanie warto zwrócić uwagę, że osoby które straciły znaczne kwoty zainwestowanego kapitału na giełdzie nie wycofają go z uwagi na fakt, że rząd zniósł podatek Belki. Poza tym, w krótkim okresie na pewno poprawi się sytuacja głównych indeksów giełdowych, która wynikać będzie przede wszystkim ze spekulacji rynkowej, a nie z aspektów czysto logicznych i inwestycyjnych. Dodatkowo warto zwrócić uwagę, że wpływy do budżetu za rok 2008 i 2009 będą niewiele niższe od rekordowego roku 2007. Skąd takie założenie? Osoby posiadające wysokie kapitały potrafią zdywersyfikować portfel tak aby ustrzec się przed ewentualnym opodatkowaniem (fundusze parasolowe czy certyfikaty uczestnictwa, np. w zamkniętych funduszach inwestycyjnych), natomiast osoby nie posiadające dostatecznej wiedzy i doświadczenia kapitałowego, wycofają swoje jednostki i przerzucą je w aktywa bezpieczniejsze, np. lokaty. Tym samym dochody dla budżetu są gwarantowane, co prawda w mniejszej kwocie, ale jednak zawsze to dochody.

Reasumując liberalizacja podatkowa wpłynie krótkotrwale na poprawę rynku finansowego. Jej istotne zmiany odczuwalne będą dopiero za kilka lat, a wtedy prawdopodobnie gospodarka wejdzie w nowy zwyżkowy cykl gospodarczy. Poza tym proponowane zmiany rządzących, aby zwolnić z podatku kapitałowego inwestycje takie jak lokaty, może wyłącznie doprowadzić do zachwiania równowagi produktowej na rynku finansowym. Instytucje finansowe stworzą nowe strukturyzowane produkty, poprzez które pośrednio będzie można inwestować na rynku kapitałowym i de facto ochronią najbogatszych. Tym samym zniesienie podatku Belki nie wpłynie znacząco na obecną sytuację finansową. Trudno również odnieść się do stwierdzenia czy podatek ten nie jest objawem nadmiernego fiskalizmu. W pewnym sensie jest, ale takie stwierdzenie można odnieść do każdej formy opodatkowania w systemie podatkowym. Warto podkreślić, że państwo szuka dochodów tam, gdzie istnieją ewentualne przychody dla zwykłego przeciętnego obywatela.

Paweł Barnik