PIT-40, czyli roczne obliczenie podatku przez płatnika
Rocznego obliczenia podatku za 2010 r., na formularzu PIT-40, płatnicy będą dokonywali na dotychczasowych zasadach. Oznacza to, że obliczenia tego dokonają wyłącznie podatnikom, którzy przed 10 stycznia 2011 r. złożyli im oświadczenia PIT-12. Jeżeli oświadczenia takiego nie otrzymali, wówczas nie mają obowiązku wystawienia podatnikowi PIT-40.
Obowiązek sporządzenia PIT-40 wynika z art. 37 ustawy o pdof. W przepisie tym ustawodawca określa podmioty, które z tego obowiązku muszą się wywiązać. Należą do nich:
- zakłady pracy obowiązane do obliczania i pobierania w ciągu roku zaliczek na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej,
- rolnicze spółdzielnie produkcyjne oraz inne spółdzielnie zajmujące się produkcją rolną, które pobierały w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od dokonanych na rzecz członków spółdzielni lub ich domowników wypłat z tytułu dniówek obrachunkowych, udziału w dochodzie podzielnym spółdzielni, a także od wypłaconych na rzecz tych osób zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego,
- osoby prawne i ich jednostki organizacyjne, które dokonują wypłaty emerytur i rent z zagranicy,
- jednostki organizacyjne uczelni, placówki naukowe, zakłady pracy oraz inne jednostki organizacyjne dokonujące wypłaty stypendiów,
- areszty śledcze oraz zakłady karne wypłacające należności za pracę przypadającej tymczasowo aresztowanym oraz skazanym,
- centrum integracji społecznej pobierające zaliczki na podatek dochodowy od wypłacanych świadczeń integracyjnych i motywacyjnej premii integracyjnej, przyznanych na podstawie ustawy o zatrudnieniu socjalnym.
Przy czym, jak wskazano wcześniej, wymienione podmioty dokonują rocznego obliczenia podatku tylko w sytuacji, gdy przed dniem 10 stycznia roku następującego po roku podatkowym otrzymali od podatnika oświadczenie PIT-12. Na jego podstawie podatnik deklaruje, że spełnia warunki do takiej formy rozliczenia podatku (pisaliśmy o nich w GP nr 104 z 2010 r. na str. 13). Oznacza to przykładowo, że pracodawca nie może rozliczyć pracownika na preferencyjnych zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci. Nie może również dokonać rocznego obliczenia podatku pracownikowi, który w 2010 r. równocześnie uzyskiwał przychody ze stosunku pracy w innym zakładzie lub uzyskał dochody z umowy zlecenia u innego niż pracodawca zleceniodawcy. Obliczenia tego dokona natomiast np. pracownikowi, który poza dochodami ze stosunku pracy uzyskał u niego dochody z działalności wykonywanej osobiście (np. umowy zlecenia, pełnienia funkcji w zarządzie) lub pracownikowi - przedsiębiorcy, który dochody z działalności gospodarczej opodatkowuje podatkiem liniowym.
Podatnik, który otrzyma PIT-40 za 2010 r., nie musi składać zeznania za ten rok i rozliczać w nim dochodów uzyskanych od płatnika.
Płatnik dokonując rocznego obliczenia podatku uwzględnia w nim przychody i koszty ich uzyskania, których wysokość nie może przekroczyć ustawowych limitów. I tak, podstawowe zryczałtowane roczne koszty uzyskania przychodów ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych nie mogą za 2010 r. przekroczyć 1.335 zł - w przypadku gdy podatnik był zatrudniony u danego pracodawcy na podstawie jednej umowy o pracę lub 2.002,05 zł - w przypadku gdy był zatrudniony na podstawie więcej niż jednej takiej umowy. Z kolei podwyższone zryczałtowane koszty za 2010 r. nie mogą przekroczyć odpowiednio 1.668,72 zł oraz 2.502,56 zł.
Ponadto w PIT-40 mogą być przyjęte koszty w wysokości wydatków faktycznie poniesionych, jeżeli:
- są wyższe od zryczałtowanych rocznych kosztów uzyskania przychodów,
- dojazd do zakładu pracy odbywał się środkiem transportu autobusowego, kolejowego, promowego lub komunikacji miejskiej,
- wydatki na dojazdy są udokumentowane imiennymi biletami okresowymi.
Pracodawcy mają często wątpliwości w jakiej wysokości należy podać w PIT-40 koszty uzyskania przychodów u pracowników, którzy przepracowali cały rok, a otrzymali 11 wypłat wynagrodzeń, gdyż w trakcie roku przesunięto dzień wypłaty z ostatniego dnia miesiąca na początek następnego miesiąca. W takim przypadku pracodawca powinien przyjąć koszty za 12 miesięcy. W ten sposób uwzględnione zostaną koszty, które były należne pracownikowi, ale z powodu zmiany terminu wypłaty nie zostały zastosowane w trakcie roku.
Z art. 37 ust. 1a ustawy o pdof wynika, że płatnik sporządzając rozliczenie roczne odlicza od dochodu pobrane w ciągu roku składki na ubezpieczenia społeczne oraz kwoty dokonanych zwrotów nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększały dochód podlegający opodatkowaniu, jeżeli nie zostały one potrącone od dochodu przy poborze zaliczek (na wniosek podatnika). Z kolei podatek pomniejsza o składki na ubezpieczenie zdrowotne pobrane ze środków podatnika, o których mowa w art. 27b ustawy o pdof. Do podatku tego płatnik musi natomiast doliczyć otrzymany za jego pośrednictwem zwrot uprzednio zapłaconej i odliczonej składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Ustawowo określony termin na sporządzenie rocznego obliczenia podatku przypada na koniec lutego roku następującego po roku podatkowym, czyli za 2010 r. PIT-40 należy sporządzić najpóźniej 28 lutego 2011 r. W tym terminie należy go przekazać podatnikowi oraz do urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, lub właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych - jeżeli podatnik nie ma miejsca zamieszkania w Polsce.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.)
autor: Beata Siwkowska
Gazeta Podatkowa Nr 738 z dnia 2011-02-03