Rozliczamy dochody z zagranicy

Nieograniczony obowiązek podatkowy oznacza, iż cały dochód podatnika, bez względu na to, w jakim państwie został osiągnięty, podlega opodatkowaniu w Polsce. W zakresie zastosowania umów międzynarodowych opieramy się na Konwencji Modelowej OECD, która stanowi wzór dla podpisywanych przez Polskę umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Pomimo tego, każdy kto uzyskał dochód z zagranicy powinien, za każdym razem, sprawdzić postanowienia umowy zawartej między Polską a krajem, w którym pracował.

JAKI FORMULARZ?

Dla osób uzyskujących dochody z zagranicy i jednocześnie nieprowadzących działalności gospodarczej właściwym formularzem do złożenia zeznania rocznego jest:

formularz PIT-36 - dla osiągniętych za granicą dochodów z pracy najemnej, z wykonywania wolnego zawodu, najmu lub dzierżawy nieruchomości;

formularz PIT-38 - dla otrzymanych zza granicy dywidend oraz innych dochodów z kapitałów pieniężnych;

formularz PIT-39 - dla dochodu uzyskanego ze zbycia nieruchomości położonej za granicą, ze zbycia prawa wieczystego użytkowania gruntów położonych za granicą oraz zbycia spółdzielczego, własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej.

Formularze te składa się wraz z załącznikiem PIT/ZG, który stanowi informację o wysokości dochodów z zagranicy i zapłaconym zagranicą podatku. Załącznik ten składa się odrębnie dla każdego państwa, w którym uzyskano dochód. Zeznanie wraz z załącznikiem podatnik powinien złożyć w swoim urzędzie skarbowym do dnia 30. kwietnia 2009 r.

PRZELICZENIE ZAGRANICZNYCH DOCHODÓW NA ZŁOTÓWKI

Kwotę zagranicznego dochodu oraz podatku przeliczamy na złote według kursu z dnia otrzymania lub postawienia do dyspozycji podatnika wynagrodzenia - ogłaszanych przez bank, z którego usług korzystał podatnik, i mających zastosowanie przy kupnie walut. Jeżeli podatnik nie korzysta z usług banku, przychody przelicza się według kursu średniego walut obcych z dnia uzyskania przychodów - ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski. Tebela kursów średnich walut NBP

PRACA NAJEMNA

Za przychody z pracy najemnej uważa się m.in. wynagrodzenie jakie podatnik uzyskuje na podstawie umowy o pracę zawartej z zagranicznym pracodawcą. Dochody takie w zasadzie podlegają opodatkowaniu u źródła, tj. w miejscu wykonywania pracy. Nie oznacza to jednak, że nie będą one podlegały opodatkowaniu również w Polsce, jeżeli podatnik posiada w kraju nieograniczony obowiązek podatkowy. Podwójnemu opodatkowaniu zapobiegają zarówno ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i zawarte przez Polskę umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. W celu wyeliminowania podwójnego opodatkowania stosuje się jedną z określonych poniżej metod:

metodę wyłączenia z progresją

metodę proporcjonalnego zaliczenia.

Metoda wyłączenia z progresją zakłada, że dochód osiągnięty za pracę wykonywaną za granicą, przez osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce, jest zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych w Polsce. Dochód ten będzie miał jednak wpływ na wysokość stawki podatkowej stosowanej do innych dochodów, osiągniętych w Polsce. Tym samym dochód zagraniczny bierze się pod uwagę przy obliczeniu kwoty podatku, którą podatnik musi zapłacić od osiągniętych w roku podatkowym dochodów. Przy zastosowaniu tej metody podatnik ma obowiązek składania zeznania rocznego wyłącznie, jeżeli osiągnie w Polsce dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej lub będzie chciał rozliczyć się łącznie z małżonkiem, lub w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Metoda odliczenia proporcjonalnego oznacza, że dochód osiągany za granicą jest opodatkowany w Polsce, ale od należnego podatku odlicza się podatek zapłacony za granicą. Odliczenie to jest możliwe jednak tylko do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w obcym państwie. Metoda ta jest stosowana również do dochodów z pracy najemnej, uzyskanych w państwie, z którym Polska nie podpisała umowy o zapobieganiu podwójnego opodatkowania. Zastosowanie tej metody prowadzi zawsze do obowiązku złożenia zeznania rocznego. Podatnik ma także obowiązek wpłaty zaliczki na podatek dochodowy, do 20 dnia miesiąca, po miesiącu w którym wrócił do kraju. Jeżeli termin płatności przypada po zakończeniu roku podatkowego, należny podatek jest płatny w terminie złożenia zeznania. Zaliczkę oblicza się od dochodu, przy zastosowaniu najniższej stawki podatkowej.

Abolicja ale nie w raju

Dla osób osiągających dochody zagraniczne i rozliczających się metodą odliczenia proporcjonalnego wprowadzono od roku 2008 ulgę w podatku dochodowym (tzw. ulga abolicyjna). Ulga polega na odliczeniu od podatku obliczonego zgodnie z tą metodą, pomniejszonego o kwotę składki zdrowotnej, kwoty stanowiącej różnicę między podatkiem obliczonym przy zastosowaniu metody odliczenia proporcjonalnego, a kwotą podatku obliczonego od dochodów - przy zastosowaniu do nich metody wyłączenia z progresją. Jednakże ulgi abolicyjnej nie stosuje się do dochodów uzyskanych w państwach stosujących szkodliwą konkurencję podatkową, tzw "rajach podatkowych". Za takie państwa polskie prawodawstwo uznaje m.in. Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Wyspę Man, Księstwo Lichtensteinu, Antyle Niderlandzkie.

WOLNY ZAWÓD

Za przychody z działalności wykonywanej osobiście polski ustawodawca uznaje m.in. przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej - w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa. Jeżeli w trakcie roku podatkowego osoba fizyczna wykonująca wolny zawód świadczyła usługi na rzecz podmiotu z siedzibą za granicą, wówczas w celu ustalenia miejsca opodatkowania jej dochodów należy sprawdzić postanowienia odpowiedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Polska. Modelowa Konwencja OECD uznaje, iż dochody osób wykonujących wolne zawody albo inną działalność o samodzielnym charakterze, podlegają opodatkowaniu tylko w państwie, w którym posiadają one miejsce zamieszkania. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy osoba fizyczna, w celu wykonywania swej działalności, posiada za granicą stałą placówkę. Wówczas dochód może być opodatkowany w drugim Państwie, jednak tylko w takim zakresie, w jakim może być przypisany tej placówce. Należy jednak pamiętać, że umowy zawarte z poszczególnymi państwami mogą, dla tego typu dochodów, przewidywać takie same zasady opodatkowania, jak dla dochodów z pracy najemnej.

DYWIDENDY

Przychody z tytułu dywidend, a także z tytułu udziału w zyskach osób prawnych (przykładowo; dochód z umorzenia udziałów, wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej) oraz przychód z udziału w funduszach kapitałowych należą do przychodów z kapitałów pieniężnych. Od tego rodzaju przychodów podatek dochodowy wynosi 19 proc. Podatek ten pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty jego uzyskania. Przychodów z tytułu dywidend nie łączy się z innymi dochodami, opodatkowanymi na zasadach ogólnych. Otrzymując dywidendy od spółki z siedzibą za granicą, należy wziąć pod uwagę postanowienia odpowiedniej umowy międzynarodowej.

Zgodnie z Modelową Konwencją OECD w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu dochody z dywidend mogą podlegać opodatkowaniu zarówno w Polsce jak i w państwie, gdzie spółka dokonująca wypłaty ma siedzibę. Należy zatem zastosować odpowiednie przepisy dotyczące metod unikania podwójnego opodatkowania. Modelowa Konwencja OECD przewiduje dla tego typu dochodów dwie metody: odliczenia proporcjonalnego oraz wyłączenia z progresją. Większość umów zawartych przez Polskę stosuje dla dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych metodę wyłączenia z progresją. Metoda ta obowiązuje również w odniesieniu do dywidend otrzymanych od osób prawnych z siedzibą w państwie, z którym Polska nie zwarła stosownej umowy.

DOCHÓD Z NIERUCHOMOŚCI POŁOŻONEJ ZAGRANICĄ

Podatnicy podlegający opodatkowaniu w Polsce od całości swych dochodów, a jednocześnie uzyskujący dochody przykładowo z wynajmu lub dzierżawy nieruchomości położonej zagranicą, dokonując rozliczenia rocznego muszą brać pod uwagę postanowienia odpowiedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Zastosowanie znajdują tu te same metody jak w przypadku rozliczenia zagranicznych dochodów z pracy najemnej.

Podsumujmy. Uzyskując dochody z zagranicy podatnik powinien zawsze zapoznać się z postanowienia odpowiedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, by móc zastosować odpowiednią metodę, która pozwala wyeliminować lub przynajmniej ograniczyć obciążenie podatkowe.

Autor: Agnieszka Sakowska - Konsultant Podatkowy ECDDP