Rozliczenie podatku na zasadach preferencyjnych - korzyści podatkowe

1. Wspólne rozliczenie małżonków

Jakie warunki należy spełnić, by móc skorzystać z tego sposobu rozliczenia?

Nie każdy podatnik może rozliczyć swoje dochody wspólnie z dochodami małżonka. Przepisy powołanej ustawy ustanawiają warunki, które należy spełnić, aby móc skorzystać z tego sposobu rozliczenia. Należą do nich:

1) nieograniczony obowiązek podatkowy każdego z małżonków (nie dotyczy to przypadku, gdy z takiego sposobu rozliczenia chcą skorzystać małżonkowie z innego niż Polska kraju Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej, o ile spełnią dodatkowe warunki, o których mowa w powołanej ustawie),

2) pozostawanie małżonków w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy (z wyjątkiem sytuacji, gdy śmierć jednego z małżonków nastąpiła w trakcie roku podatkowego),

3) istnienie między małżonkami przez cały rok podatkowy ustroju wspólności majątkowej,

4) złożenie przez małżonków we wspólnym zeznaniu podatkowym wniosku o wspólne opodatkowanie, w terminie do dnia określonego do złożenia tego zeznania (w przypadku śmierci jednego z małżonków w trakcie roku podatkowego lub po upływie roku podatkowego przed złożeniem zeznania podatkowego, wniosek składa żyjący małżonek),

5) nierozliczanie przez żadnego z małżonków dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej podatkiem liniowym,

6) niepodleganie przez żadnego z małżonków przepisom ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (z wyjątkiem opodatkowania przez małżonka lub małżonków nieprowadzących pozarolniczej działalności gospodarczej zryczałtowanym podatkiem przychodów z najmu i dzierżawy) lub ustawy o podatku tonażowym.

Małżonkowie, aby mogli dokonać wspólnego rozliczenia, muszą spełnić wszystkie wymienione warunki.

Kto może skorzystać na takim sposobie rozliczenia?

Opodatkowanie wspólnie z małżonkiem polega na tym, że podatek określa się w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków. Uprzednio należy ustalić dochód każdego z małżonków, dokonując odliczeń, o których mowa w art. 26 i 26c updof. Ustalone w ten sposób dochody małżonków podlegają sumowaniu i podzieleniu przez dwa.

Ten sposób opodatkowania jest korzystny dla małżonków, których dochody mieszczą się w różnych przedziałach poniższej skali podatkowej.
 

Korzyści podatkowe wynikające z takiego sposobu rozliczenia można zauważyć, porównując indywidualne rozliczenie każdego z małżonków i wspólne rozliczenie małżonków.
 

Wielkość korzyści podatkowej przy wspólnym rozliczeniu małżonków jest uzależniona od różnicy pomiędzy dochodami małżonków. Im większa jest różnica pomiędzy tymi dochodami, tym większa jest korzyść podatkowa wynikająca ze wspólnego rozliczenia. Korzyść ta wynika z niższego obciążenia podatkowego małżonków przy rozliczeniu wspólnym niż przy rozliczeniu indywidualnym. Prześledźmy to na przykładzie, gdy dochód jednego z małżonków przekroczył w danym roku podatkowym próg 85.528 zł, a drugi małżonek nie osiągnął w danym roku podatkowym dochodu.
 

Przykład ten dowodzi, że wspólne rozliczenie małżonków jest szczególnie korzystne podatkowo, w sytuacji gdy jeden z nich osiągnął wysokie dochody, a drugi - nie osiągnął dochodów bądź osiągnął dochody, ale w kwocie niepowodującej obowiązku zapłaty podatku, tj. do wysokości 3.091 zł w roku podatkowym.

Mniejsze korzyści podatkowe może przynieść małżonkom wspólne rozliczenie podatku, w przypadku gdy jeden z nich osiągnął dochód, który mieści się w pierwszym przedziale skali podatkowej, a drugi nie uzyskał dochodu bądź uzyskał dochód, ale w kwocie niepowodującej obowiązku zapłaty podatku. Wówczas małżonkowie skorzystają na wspólnym rozliczeniu poprzez mniejsze zobowiązanie podatkowe o kwotę zmniejszającą podatek, tj. o 556,02 zł. Korzyść podatkową w takim przypadku obrazuje poniższy przykład.
 

Jak można zauważyć, w przypadku wspólnego rozliczenia małżonków korzyść podatkowa będzie nie mniejsza niż 556 zł, pod warunkiem, że jeden z małżonków nie osiąga dochodów, bądź osiąga dochody w kwocie niepowodującej obowiązku zapłaty podatku.

Kiedy taki sposób rozliczenia nie przynosi korzyści?

Wspólne rozliczenie małżonków nie przyniesie korzyści podatkowej, gdy różnica pomiędzy dochodami małżonków jest niewielka i dochody te mieszczą się w tym samym przedziale skali podatkowej. Obrazuje to kolejny przykład.
 

2. Rozliczenie osób samotnie wychowujących dzieci

Jakie warunki należy spełnić, by móc skorzystać z tego sposobu rozliczenia?

Nie każdy podatnik może rozliczyć się w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci. Opodatkowanie w tej formie wymaga spełnienia warunków określonych przez przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odnoszących się zarówno do podatnika jak i do dzieci, które podatnik wychowuje.

Za osobę samotnie wychowującą dzieci na gruncie powołanej ustawy uważa się:

• jednego z rodziców albo


 

• opiekuna prawnego.

Osoba ta musi być panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację.

Powołana ustawa definiuje, że osobą samotnie wychowującą dzieci jest również osoba pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Możliwość preferencyjnego opodatkowania przysługuje osobie samotnie wychowującej dzieci w przypadku wychowywania w roku podatkowym dzieci:

• małoletnich,


 

• pobierających zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną (bez względu na wiek),


 

• uczących się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczypospolita Polska państwie, jeżeli dzieci nie ukończyły 25 roku życia oraz nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej lub dochodów kapitałowych opodatkowanych na podstawie art. 30b updof, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę obliczoną jako iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej (kwota ta wynosi 3.089 zł), z wyjątkiem renty rodzinnej.

Dodatkowymi warunkami, które należy spełnić, aby móc skorzystać z tego sposobu opodatkowania, są:

•  złożenie wniosku o opodatkowanie w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci, który musi być złożony w zeznaniu podatkowym, w terminie do dnia określonego do złożenia tego zeznania (osoby, które złożą wniosek po tym terminie, nie będą mogły skorzystać z tego sposobu opodatkowania),


 

• nierozliczanie się przez osobę samotnie wychowującą dzieci i jej dzieci z pozarolniczej działalności gospodarczej podatkiem liniowym,
  
  

• niepodleganie przez osobę samotnie wychowującą dzieci i jej dzieci przepisom ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (z wyjątkiem opodatkowania przez osobę samotnie wychowującą dzieci bądź jej dzieci, nieprowadzących pozarolniczej działalności gospodarczej zryczałtowanym podatkiem przychodów z najmu i dzierżawy) oraz ustawy o podatku tonażowym.

Preferencyjny sposób opodatkowania ma zastosowanie również do osób, o których mowa w art. 3 ust. 2a updof (tj. osób objętych ograniczonym obowiązkiem podatkowym), samotnie wychowujących w roku podatkowym dzieci, jeżeli osoby te łącznie spełniają następujące warunki:

1) mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej,

2) osiągnęły podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przychody w wysokości stanowiącej co najmniej 75% całkowitego przychodu osiągniętego w danym roku podatkowym,

3) udokumentowały certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

Ponadto podatnicy ci muszą spełniać dodatkowe warunki (wymienione wcześniej).

Kto może skorzystać na takim sposobie rozliczenia?

Sposób opodatkowania przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci polega na tym, że podatek określa się w podwójnej wysokości od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci. O ile dziecko osiąga dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym, które łączy się z dochodami rodzica (art. 7 updof), dochody osoby samotnie wychowującej dziecko sumuje się - podobnie jak przy wspólnym rozliczeniu małżonków - z dochodami osiąganymi przez dziecko.

W przypadku osób samotnie wychowujących dzieci wybór opodatkowania wspólnie z dzieckiem pozwala uzyskać korzyść w opodatkowaniu. Korzyścią tą będzie możliwość "zaoszczędzenia" dodatkowej kwoty 556,02 zł, gdy dochód osoby samotnie wychowującej dzieci mieści się w pierwszym przedziale skali podatkowej.
 

Jeżeli wysokość dochodu osoby samotnie wychowującej dziecko mieścić się będzie w drugim przedziale skali podatkowej, wówczas możliwe będzie opodatkowanie uzyskanego dochodu przekraczającego próg podatkowy (tj. przekraczającego kwotę 85.528 zł) niższą 18% stawką podatku, zamiast stawką 32%. W tej sytuacji korzyść podatkowa u osoby korzystającej z preferencyjnego rozliczenia będzie największa.Korzyść ta będzie tym większa, im większe dochody osiągnie ta osoba.
 

Zwróć uwagę!

Ustawodawca przyznaje tę preferencję również podatnikom, których dzieci uczą się i studiują za granicą.

Jak wynika z przedstawionego przykładu, możliwość optymalizacji podatkowej przy wysokich dochodach osoby korzystającej z preferencyjnego rozliczenia jest znaczna. Często jednak dochody osoby samotnie wychowującej dziecko są niskie i ich wysokość nie przekracza progu skali podatkowej, co wyklucza oszczędności podatkowe wynikające z opodatkowania dochodu przekraczającego 85.528 zł stawką podatkową w wysokości 18%, zamiast 32%. Tym niemniej, niezależnie od wysokości dochodu osiągniętego przez osobę rozliczającą się na zasadach preferencyjnych, najmniejszą korzyścią podatkową u osoby tej jest kwota 556 zł, będąca konsekwencją ujęcia w preferencyjnym rozliczeniu podatkowym kwoty zmniejszającej podatek podlegającej odliczeniu, przypadającej na dziecko.