Rząd zajmie się przedłużeniem o 3 lata zasad janosikowego od województw
Przedłużenie na kolejne trzy lata obecnych zasad obliczania i wypłat tzw. janosikowego od województw przewiduje przygotowany przez resort finansów projekt nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, którym we wtorek ma zająć się rząd.
Ministerstwo Finansów po raz drugi zaproponowało przedłużenie przepisów, które miały obowiązywać czasowo. Zgodnie z ubiegłoroczną nowelizacją ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego obowiązujące w zeszłym roku zasady dotyczące janosikowego objęły 2016 r. Do końca tego roku miały być przygotowane nowe przepisy, ale resort finansów zaproponował, by obecne rozwiązania obowiązywały jeszcze w latach 2017-2019.
W uzasadnieniu do projektu napisano, że zmiany w systemie finansowania samorządów muszą być wkomponowane w cały system finansowy państwa, a ewentualne zmiany źródeł dochodów samorządów należy rozpatrywać w kontekście wszystkich wprowadzanych zmian i reform.
"Wprowadzenie nowych rozwiązań w zakresie systemu korekcyjno-wyrównawczego dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego (gmin, powiatów i województw) powinno być osadzone w docelowym systemie finansowo-gospodarczym. Pozwoli to w sposób właściwy określić nowe zasady i kryteria systemu korekcyjno-wyrównawczego, uwzględniając faktyczny (po reformach) potencjał dochodowy jednostek samorządu terytorialnego. Czas ten pozwoli na wypracowanie najbardziej optymalnych rozwiązań" - wyjaśnił resort finansów.
Według MF rok 2019 będzie najbardziej optymalnym terminem opracowania nowego systemu korekcyjno-wyrównawczego, obowiązującego od 2020 r. Do tego czasu mają być prowadzone prace w ramach zespołu roboczego ds. analiz w zakresie systemu korekcyjno-wyrównawczego w jednostkach samorządu terytorialnego. W jego skład wchodzą przedstawiciele wszystkich organizacji samorządowych reprezentowanych w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
"Zasadniczym celem prac tego Zespołu jest skonstruowanie nowego systemu transferów wyrównawczych, integrującego mechanizm wyrównywania dysproporcji w dochodach jednostek samorządu terytorialnego i zróżnicowania ich potrzeb wydatkowych" - poinformowało MF.
"Wprowadzenie docelowych rozwiązań w zakresie systemu korekcyjno-wyrównawczego dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego (gmin, powiatów i województw) będzie możliwe w 2020 r" - dodano.
MF wskazało, uzasadniając projekt, że brak proponowanej nowelizacji oznaczać będzie, iż samorządy województw nie otrzymają w 2017 r. i kolejnych latach subwencji regionalnej pochodzącej z wpłat, bowiem nie będzie podstawy prawnej do ustalania zarówno wpłat, jak i subwencji. "Pozbawiłoby to większość województw istotnej części dochodów" - zaznaczył resort finansów.
Według resortu projekt realizuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z marca 2014 r.
"Proponowane w projekcie rozwiązania, analogicznie jak te obowiązujące w 2016 r., są skonstruowane w taki sposób, że żadne województwo nie otrzyma mniej środków niż otrzymałoby, gdyby obowiązywała ustawa w brzmieniu obowiązującym przed dniem 14 listopada 2014 r. (...). Z dokonanych wyliczeń wynika, że zmiana ustawy nie spowoduje w 2017 r. uszczerbku w dochodach żadnego z samorządów województw, w porównaniu z dochodami wyliczonymi według przepisów obowiązujących w 2014 r." - zapewniło MF.
Ponadto wskazano, że tak jak w 2016 r. w budżetach państwa na lata 2017-2019 zostanie utworzona rezerwa celowa, której środki będą zasilały budżety samorządów województw z przeznaczeniem na dofinansowanie budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg wojewódzkich. W 2017 r. w rezerwie tej ma się znaleźć 225 mln zł, aczkolwiek zastrzeżono, że kwota ta może ulec zmianie po otrzymaniu ostatecznych danych, będących podstawą do wyliczeń.
"Przewiduje się, że wysokość rezerwy celowej odpowiednio na rok 2018 i 2019 będzie ustalana corocznie w ustawie budżetowej. Zaproponowany mechanizm ma zapewnić, że żadne województwo zarówno w 2018 r., jak i w 2019 r. nie straci na przyjętych rozwiązaniach" - zadeklarowało MF.
Projekt przewiduje też wprowadzenie do ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego zmian porządkowych i doprecyzowujących. Zdecydowano, że informacje o wysokości subwencji mają być przekazywane za pośrednictwem narzędzi elektronicznych. Określono też minimalną kwotę subwencji przenoszonej między jednostkami objętymi podziałem administracyjnym kraju, bowiem obecnie w wyniku podziału subwencji przenoszone są kwoty w wysokości 3-4 zł. Dlatego ministerstwo zaproponowało, by przeniesieniu podlegały wyłącznie kwoty wyższe od najniższego wynagrodzenia.
Janosikowe to system subwencji, który polega na przekazywaniu przez bogatsze samorządy części dochodów na rzecz tych biedniejszych. Największym płatnikiem janosikowego jest woj. mazowieckie. Aby wywiązać się z ciążących na nim obowiązków, samorząd musiał w 2014 r. zaciągnąć pożyczkę z budżetu.
W marcu 2014 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy o janosikowym dot. województw są niezgodne z konstytucją, gdyż nie gwarantują województwu zachowania istotnej części dochodów na realizację własnych zadań. Przepisy zmieniono w sposób, który znacznie zmniejszył obciążenia finansowe Mazowsza. Niemniej pierwotnie zakładano, że regulacje te miały obowiązywać tylko do końca 2015 r.
