Skuteczność zawiadomienia o zamiarze skorzystania z ulgi na złe długi
Zgodnie z art. 89a ust. 1 ustawy o VAT podatnik może skorygować podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Możliwość dokonania korekty zgodnie ze zdaniem drugim art. 89a ust. 1 ustawy o VAT obejmuje również kwotę podatku przypadającą na część kwoty wierzytelności odpisanej jako nieściągalna lub której nieściągalność została uprawdopodobniona.
Aby jednak podatnik mógł skorzystać z owej "ulgi na złe długi" musi spełnić szereg warunków. Jednym z nich jest wymóg zawiadomienia dłużnika o zamiarze skorygowania podatku, co będzie przedmiotem naszych rozważań.
W myśl art. 89a ust. 2 pkt 6 ustawy o VAT wierzyciel winien zawiadomić dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego ze względu na wystąpienie okoliczności, o których mowa w art. 89a ust. 1. Te okoliczności to uprawdopodobnienie wystąpienia nieściągalności wierzytelności w całości lub w części. W myśl zaś art. 89a ust. 1a ustawy o VAT nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.
Tak więc najpierw musi wystąpić okoliczność uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności, na którą składają się łącznie dwa elementy:
1) brak uregulowania wierzytelności,
2) upływ 180 dni od terminu płatności tej wierzytelności określonego w umowie lub na fakturze.
Dopiero po uprawdopodobnieniu nieściągalności wierzytelności można powiadomić dłużnika o zamiarze skorzystania z "ulgi na złe długi". Czyli zawiadomienie o zamiarze skorygowania podatku należnego w stosunku do wierzytelności, których nieściągalność nie została uprawdopodobniona będzie nieważne, uniemożliwiając podatnikowi skorygowanie podatku. Z kolei po stronie dłużnika nie wystąpi obowiązek skorygowania podatku naliczonego wynikający z art. 89b ust. 1 ustawy o VAT. Z taką sytuacją zaś będziemy mieli do czynienia w przypadku przedwczesnego wysłania zawiadomienia do dłużnika, gdy nie minęło jeszcze 180 dni od terminu płatności wierzytelności.
Biorąc pod uwagę, że zgodnie z wolą ustawodawcy wyrażoną w art. 89b ust. 5 ustawy o VAT do zawiadomienia należy stosować odpowiednio przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.) o doręczeniach, wypada przyjąć, iż winno ono mieć formę pisemną. Natomiast ustawodawca nie wprowadził tu żadnych wymogów formalnych odnośnie treści zawiadomienia, czyli z jego treści winno po prostu wynikać, czego dotyczy. Przykładowy wzór takiego zawiadomienia odnajdą Państwo na stronie www.druki.gofin.pl w dziale "Podatek VAT".
Na koniec wskażmy, iż podatnik nie tylko musi skutecznie zawiadomić dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego, ale również musi uzyskać potwierdzenie odbioru owego zawiadomienia przez dłużnika. Zgodnie bowiem ze zdaniem drugim art. 89a ust. 3 ustawy o VAT, warunkiem dokonania korekty jest uzyskanie przez wierzyciela potwierdzenia odbioru przez dłużnika zawiadomienia, o którym mowa w art. 89a ust. 2 pkt 6.
Uwaga
Dla skuteczności zawiadomienia o zamiarze korekty podatku należnego przez podatnika wymagane jest:
1) uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności,
2) zawiadomienie dłużnika w formie pisemnej o zamiarze korekty podatku należnego w stosunku do uprawdopodobnionej wierzytelności,
3) otrzymanie potwierdzenia odbioru zawiadomienia przez dłużnika.
Ponieważ otrzymanie zawiadomienia o zamiarze skorzystania z ulgi na złe długi przez niewypłacalnego nabywcę towarów lub usług wiąże się nierozerwalnie z koniecznością dokonania przez niego korekty podatku naliczonego, często zdarza się, że nabywca ten unika odbioru zawiadomienia. W takiej zaś sytuacji dostawca nie może skorzystać z przysługującej mu ulgi.
Jak stanowi art. 89b ust. 5 ustawy o VAT do zawiadomienia, o którym mowa stosuje się odpowiednio przepisy Ordynacji podatkowej o doręczeniach. Wśród przepisów o doręczeniach odnajdujemy przykładowo art. 150 Ordynacji podatkowej stanowiący co następuje:
Art. 150 § 1. W razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 148 § 1 lub art. 149:
1) poczta przechowuje pismo przez okres 14 dni w swojej placówce pocztowej - w przypadku doręczania pisma przez pocztę;
2) pismo składa się na okres 14 dni w urzędzie gminy (miasta) - w przypadku doręczania pisma przez pracownika organu podatkowego lub przez inną upoważnioną osobę.
§ 1a. Adresata zawiadamia się dwukrotnie o pozostawaniu pisma w miejscu określonym w § 1. Powtórne zawiadomienie następuje w razie niepodjęcia pisma w terminie 7 dni.
§ 2. Zawiadomienie o pozostawaniu pisma w miejscu określonym w § 1 umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata. W tym przypadku doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w § 1, a pismo pozostawia się w aktach sprawy.
A także art. 153, który stanowi:
Art. 153. § 1. Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma przesłanego mu w sposób określony w art. 144, pismo zwraca się nadawcy z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datą odmowy. Pismo wraz z adnotacją włącza się do akt sprawy.
§ 2. W przypadkach, o których mowa w § 1, uznaje się, że pismo doręczone zostało w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata.
Z przepisów tych wynika, że nawet odmowa odebrania pisma przez dłużnika nie chroni go przed koniecznością dokonania korekty podatku naliczonego, z drugiej strony uprawniając wierzyciela do skorzystania z ulgi na złe długi.
Poradnik VAT Nr 14 z dnia 2009-07-20