Status właściciela a podatek od nieruchomości

Podatnikami tego podatku są zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które posiadają tytuł prawny lub faktyczny do korzystania z nieruchomości lub obiektów budowlanych. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 1 ustawy o podatkach lokalnych podatnikami podatku od nieruchomości są podmioty będące:

- właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych,

- posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych,

- użytkownikami wieczystymi gruntów.

Jeżeli nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, stanowi on w takim przypadku odrębny przedmiot opodatkowania, a obowiązek podatkowy od nieruchomości lub obiektu budowlanego ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub posiadaczach (art. 3 ust. 4 w/w ustawy).

Przedmiotem opodatkowania jest każdorazowo sam fakt posiadania majątku. Utrata tego statusu powoduje w konsekwencji wygaśnięcie obowiązku podatkowego w podatku od nieruchomości. Ta zasada znajduje swoje odzwierciedlenie w treści art. 6 ust. 4 ustawy o podatkach lokalnych, zgodnie z którym obowiązek podatkowy wygasa z upływem miesiąca, w którym ustały okoliczności uzasadniające ten obowiązek. W takim przypadku osoby prawne, będące podatnikami tego podatku, są obowiązane odpowiednio skorygować deklaracje w terminie 14 dni od dnia zaistnienia zdarzenia powodującego wygaśnięcie obowiązku podatkowego (art. 6 ust. 9 pkt 2 tej ustawy).

Skorygowanie deklaracji następuje w trybie art. 81 ustawy Ordynacja podatkowa (t. jedn. Dz. U. z 2005 Nr 8 poz. 60 ze zm.) poprzez złożenie korygującej deklaracji wraz z dołączonym pisemnym uzasadnieniem przyczyny korekty. Ten tryb korygowania deklaracji na podatek od nieruchomości może być stosowany wyłącznie przez osoby prawne i jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej.

Ustawodawca nie określa przesłanek, które powodują wygaśnięcie obowiązku podatkowego. Jak wskazują przedstawiciele doktryny będą to sytuacje odnoszące się do zdarzeń faktycznych i prawnych, przeciwnych do okoliczności uzasadniających powstanie obowiązku podatkowego w danym podatku np. sprzedaż nieruchomości lub obiektu budowlanego nie związanego trwale z gruntem, bądź prawa użytkowania wieczystego nieruchomości, wygaśnięcie dzierżawy gruntu będącego własnością gminy (L. Etel "Komentarz do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych" w SIP Legalis).

Wygaśnięcie obowiązku podatkowego w przedmiotowym podatku w ciągu roku podatkowego powoduje, iż podatek za ten rok ustala się proporcjonalnie do liczby miesięcy, w którym istniał obowiązek podatkowy (art. 6 ust. 5). Dla przykładu, jeżeli sprzedaż nieruchomości nastąpi w sierpniu (w dowolnym dniu tego miesiąca) określonego roku, sprzedający będzie musiał zapłacić podatek od nieruchomości za 8 miesięcy (jeśli był właścicielem tej nieruchomości od początku roku).

Na podatniku ciążył będzie obowiązek wykazania utraty tytułu prawnego do posiadania danej nieruchomości. W przypadku przeniesienia własności (posiadania) w drodze umowy cywilnoprawnej (np. sprzedaż, darowizna) dla celów dowodowych posłużyć się można umową sporządzoną w przepisanej prawem formie. Dla umów, których przedmiotem są nieruchomości ustawodawca zastrzega, pod rygorem nieważności, formę aktu notarialnego (art. 158 Kodeksu cywilnego). Utrata przedmiotu opodatkowania polegająca na jego fizycznej likwidacji również powinna znaleźć oparcie w dowodach.

W przypadku fizycznej likwidacji polegającej np. na rozbiórce obiektu, jego zniszczeniu (spaleniu, zawaleniu etc.) celowe wydaje się potwierdzenie tego faktu np. protokołem rozbiórki (zgłoszenie, pozwolenie na rozbiórkę), czy też innym odpowiednim dokumentem wydanym przez Inspektorat Nadzoru Budowlanego.

Justyna Zając-Wysocka

Radca prawny, Dyrektor Departamentu Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie

Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.