Wartość skradzionego samochodu nie zawsze będzie kosztem
Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 50 ustawy o PDOP, nie uznaje się za koszty uzyskania przychodu strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz kosztów ich remontów powypadkowych, jeżeli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym.
Dobrowolnym ubezpieczeniem o jakim mowa w tym przepisie, jest ubezpieczenie AC (autocasco), jako ubezpieczenie powypadkowe i od kradzieży środka trwałego. Zatem zasadniczym warunkiem uznania nieodpisanych jeszcze wydatków na nabycie samochodu utraconego w wyniku kradzieży, jest uprzednie zawarcie dodatkowej umowy ubezpieczenia na ten pojazd.
Brak ubezpieczenia AC powoduje więc negatywne skutki, w postaci niemożliwości uwzględnienia straty w kalkulacji podatku dochodowego. Tylko o ile w danym przypadku podatnik wykupił ubezpieczenie dobrowolne dla danego pojazdu, to może rozważać możliwość uznania niezamortyzowanej wartości samochodu za koszt uzyskania przychodu.
Niemniej mogą pojawić się wątpliwości, czy samo tylko ubezpieczenie wystarczy dla zastosowania korzystnej dla podatnika kwalifikacji, bez konieczności badania innych przesłanek, tj. istnienia związku kosztu z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Analiza przepisów ustawy o PDOP prowadzi do wniosku, że należałoby uwzględnić w tym przypadku okoliczności faktyczne, towarzyszące powstaniu danej straty (niedoboru). Jak bowiem wynika z art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP, kosztami uzyskania przychodów są tylko koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.
Zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie wskazuje się, że dopuszczalność zaliczenia strat w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów dotyczy przede wszystkim strat niezawinionych spowodowanych zdarzeniami losowymi.
W związku z tym, zaliczenie strat w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów powinno być każdorazowo oceniane w aspekcie:
1) całokształtu prowadzonej przez podatnika działalności,
2) okoliczności, które spowodowały powstanie straty,
3) udokumentowania straty,
4) podjętych przez podatnika działań zabezpieczających (tak np. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 2.03.2011 r., sygn. IBPBI/2/423-1740/10/JD oraz wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 26 kwietnia 2013 r., sygn. I SA/Wr 250/13).
Analiza wskazanych warunków prowadzi do konkluzji, że nie istnieje generalne przyzwolenie na zaliczanie wszelkich strat do kosztów uzyskania przychodów. W każdym przypadku niezbędne jest indywidualne zbadanie całokształtu okoliczności ich powstania, odpowiednie udokumentowanie oraz wykazanie należytej staranności, która miała na celu zapobieżenie powstawaniu strat.
W związku z tym, jeżeli w danych okolicznościach okaże się, że podatnik swoim zachowaniem w jakikolwiek sposób przyczynił się do utraty składnika swojego majątku (np. pozostawiając kluczyki w pojeździe lub w inny sposób nie zabezpieczył należycie samochodu przed kradzieżą), to tym samym nie będzie mu przysługiwało prawo potrącenia niezamortyzowanej wartości pojazdu w kosztach uzyskania przychodów.
Dorota Gaweł
Konsultant podatkowy ECDDP
