Ile zarabiają sprzedawcy w sklepach?
Ogólne dane statystyczne na temat płac w handlu nie dają informacji o zarobkach najliczniejszej wśród handlowców grupy pracowników - czyli sprzedawców i kasjerów. Korzystając z badania wynagrodzeń według zawodów, zrealizowanego przez Główny Urząd Statystyczny, portal wynagrodzenia.pl przeanalizował te płace. Baza pochodzi z opublikowanego w 2014 roku badania przeprowadzonego w październiku 2012 roku i zawiera dane z firm zatrudniających powyżej 9 osób.
W 2012 roku średnia płaca w handlu wynosiła 3345 zł. Było to niewiele mniej niż przeciętne wynagrodzenie w kraju - 3522 zł. Sprzedawcy i kasjerzy osiągali jednak zarobki znacznie niższe od średniej. Nawet wynagrodzenie 10 proc. najlepiej zarabiających w tej grupie nie przekroczyło średniej dla Polski.
W 2012 roku sprzedawca pracował w miesiącu przeciętnie 185 godzin. Średnia pensja dla tej grupy wyniosła 2126 zł, a mediana 1916 zł, co oznacza, że większość zarabiała poniżej przeciętnej. Wynagrodzenie 10 proc. osób nie przekraczało 1500 zł - czyli najniższej krajowej w 2012 roku. A pensje 75 proc. grupy nie przekraczały 2387 zł.
W 2012 roku, zdaniem GUS, zatrudnionych na stanowiskach sprzedawców i kasjerów sklepowych było ponad 422 tysiące osób. Spośród tej grupy 12 proc. pracowało w godzinach nadliczbowych. Średnia pensja godzinowa za dodatkowy czas pracy wyniosła 16,50 zł, a za godzinę w normalnym wymiarze pracy, bez uwzględnienia dodatków - 9,5 zł. Trzeba tu zaznaczyć, że na mocy Kodeksu pracy, wynagrodzenie za pracę w nadgodzinach nie może być niższe niż 150 proc. zwykłej stawki dla danego pracownika.
Do pensji podstawowej 88 proc. zatrudnionych dostawało dodatek za pracę zmianową. Średnio było to 27 zł w skali miesiąca. W przypadku 78 proc. osób pensja zasadnicza zwiększona była dodatkowo o średnio 150 zł premii regulaminowej rocznie.
Dziewięciu na dziesięciu pracowników otrzymywało benefity pozafinansowe, przeciętnie w wysokości 429 zł na rok.
Chociaż coraz częściej mówi się o zapobieganiu dyskryminacji płacowej ze względu na płeć, dalej jest to bardzo powszechne zjawisko. Sprzedawcy płci męskiej zarabiali ponad 17 proc. więcej, niż kobiety. Natomiast jeśli chodzi o liczebność, kobiet było zdecydowanie więcej. Na 1 zatrudnionego mężczyznę, przypadało 5 sprzedawczyń.
Nie dziwi fakt, że najwyższe zarobki oferowano pracownikom w województwie mazowieckim. Tam co drugi sprzedawca zarabiał ponad 2128 zł, o 11 proc. więcej od mediany krajowej (1916 zł). Co dziesiąty najlepiej zarabiający tam kasjer miał wynagrodzenie miesięczne przekraczające 3205 zł. Tylko w trzech województwach - mazowieckim, łódzkim i wielkopolskim, mediany zarobków były wyższe, niż wynosiła mediana dla kraju. Co ciekawe, średnia (na którą większy niż na medianę wpływ mają niewielkie liczebnie grupy o wysokich płacach) dla województwa łódzkiego (2427 zł), była najwyższa spośród wszystkich województw. Na drugim biegunie znalazły się województwa: podlaskie, świętokrzyskie i podkarpackie, gdzie zarobki zdecydowanej większości nie były wyższe od 1700 zł.
Najwięcej zatrudnionych sprzedawców miało od 25 do 34 lat. Najwięcej zarabiały osoby w wieku przedemerytalnym oraz właśnie ta najliczniejsza grupa sprzedawców w wieku 25-34 lata.
Osoby zaczynające pracę zarabiały średnio 1989 zł, a mediana ich płac wyniosła 1800 zł. Różnica między średnią, a medianą wynika stąd, że na średnią płacę większy wpływ mają wysokie zarobki niewielu przedstawicieli danej grupy. Najwięcej sprzedawców w 2012 roku stanowiły osoby ze stażem pracy przekraczającym 16 lat - 27 proc. Wynagrodzenie przeciętne tych osób wyniosło 2127 zł, podczas gdy co drugi pracownik zarabiał powyżej 1946 zł (mediana).
Najpopularniejszą formą umowy, jaką zawierali z pracodawcą sprzedawcy i kasjerzy, były umowy na czas nieokreślony (50 proc.) i określony (47 proc.). Przeciętne wynagrodzenie tych pracowników wyniosło w 2012 roku odpowiednio 2220 zł oraz 2034 zł, podczas gdy w przypadku pozostałych średnia nie przekroczyła 2 tys. zł.
Bez wątpienia, najliczniejszą grupę sprzedawców tworzą osoby, które ukończyły szkołę zawodową lub technikum. Zasadniczo też te osoby zarabiają najmniej. Osoby z tytułem magistra i absolwenci z tytułem inżyniera lub licencjata stanowią 13 proc. sprzedawców. Średnie wynagrodzenie magistrów wynosiło 2558 zł, a mediana była niższa o ponad 350 zł. W przypadku osób z licencjatem, zarobki połowy przekraczały 2342 zł.
Sylwia Radzięta
