O ile więcej mężczyźni zarabiają od kobiet?

Premier Mateusz Morawiecki w exposé zapowiedział, że rząd będzie dążył do sprawiedliwej zasady: taka sama płaca za taką samą pracę. Jako nienormalne określił to, że "nasze mamy, siostry, żony, córki dostają niższe wynagrodzenie niż mężczyźni".

Kilka dni po wystąpieniu premiera Główny Urząd Statystyczny podał informacje, z których wynika, że nierówności płacowe w Polsce są wyższe niż szacuje Komisja Europejska. Z danych KE wynika, że luka płacowa (różnica pomiędzy zarobkami kobiet i mężczyzn) wynosi w Polsce niespełna 8 proc. GUS zaś podał, że jest to prawie 20 proc.

Urząd zbadał strukturę wynagrodzeń w różnych zawodach z października zeszłego roku. W ankiecie wzięło udział 47 tys. firm i instytucji zatrudniających od dziesięciu osób, w których pracuje prawie 869 tys. osób. Najprawdopodobniej różnica wynika po części stąd, że KE szacowała płace we wszystkich firmach i instytucjach, a GUS nie uwzględnił mikrofirm.

Z danych GUS wynika, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w październiku 2018 r. wyniosło 5003,78 zł. Mężczyźni osiągnęli przeciętne wynagrodzenie o ponad 443 zł (prawie 9 proc.) wyższe od średniego, a kobiety mniej więcej o tyle samo niższe.

Z obliczeń GUS wynika, że przeciętne wynagrodzenie mężczyzn było o 19,9 proc. (o 903,88 zł) wyższe od przeciętnego wynagrodzenia kobiet. Różnice w wysokości płac istnieją we wszystkich badanych przez urząd grupach zawodowych. Mężczyźni przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy zarabiali przeciętnie ponad 10 tys. zł, a kobiety - 8 tys. zł (wszystkie płace podane są w kwotach brutto). W przypadku techników i personelu średniego różnica wynosiła prawie 1330 zł (pomiędzy 5,68 tys. zł a 4,35 tys. zł.

Mężczyźni: operatorzy i monterzy urządzeń zarabiali przeciętnie 4,26 tys. zł, a panie na takich samych stanowiskach - 3,48 tys. zł. Jedyną dużą grupą, gdzie płaca kobiet jest wyższa niż mężczyzn było rolnictwo i leśnictwo. Ale różnica wyniosła zaledwie 11 zł przy zarobkach oscylujących wokół 3,4 tys. zł.

Niższa, ale znacząca jest także różnica w wysokości stawki godzinowej. Przeciętne godzinowe wynagrodzenie brutto wyniosło 27,79 zł. Mężczyźni otrzymywali jednak średnio o 1,68 zł więcej, a panie o 1,85 zł mniej. Oznacza to, że przeciętne godzinowe wynagrodzenie brutto mężczyzn było o 13,6 proc. (o 3,53 zł) wyższe od przeciętnego godzinowego wynagrodzenia brutto kobiet.

Badanie wysokości płac w poszczególnych grupach zawodowych GUS prowadzi co dwa lata. Analizuje w nim nie tylko przeciętną płacę, ale także medianę, czyli podaje wartość zarobków, która dzieli płace pracowników na pół.  Połowa zarabia ponad tę kwotę, a połowa mniej.

W październiku 2018 r. przy średniej płacy w firmach i instytucjach zatrudniających od 10 osób (a więc w sektorze przedsiębiorstw) 5003,78 zł brutto (netto 3553 zł), mediana wyniosła 4094,98 zł brutto (netto 2919 zł). W porównaniu z poprzednim badaniem (z października 2016 r.) średnia płaca była większa o 584,31 zł, czyli o 16,6 proc. 66 proc. pracowników zarabiało mniej niż przeciętną płacę. Mniej lub średnią zarabiało 71 proc. kobiet i 61 proc. mężczyzn.  

Panowie przeważali wśród najlepiej i najgorzej wynagradzanych pracowników. 10 proc. zarabiających miało co najwyżej 2224,17 zł. Stanowili w tej grupie niespełna 55 proc. Zaś 10 proc. pracowników  miało pensje powyżej 8239,84 zł. Tu udział  panów był wyraźniejszy - stanowili prawie 68 proc. tej grupy.

Aleksandra Fandrejewska