Silny wzrost płacy minimalnej sprzyja napływowi Ukraińców

Częściowo odpowiedzialne za to są efekty wysokiej bazy. W latach 2014-2015 liczba imigrantów z Ukrainy rosła w tempie kilkudziesięciu procent rocznie. Była to dynamika niemożliwa do utrzymania w długim okresie. Ponadto, w międzyczasie sytuacja gospodarcza Ukrainy wyraźnie się pojawiła.

W latach 2014-2015 odnotowano tam głęboką recesję, podczas gdy obecnie tempo wzrostu gospodarczego kształtuje się na poziomie 3-4% r/r, co oddziałuje w kierunku zmniejszenia skłonności obywateli Ukrainy do wyjazdów zarobkowych. Uważamy, że istnieje jeszcze jeden ważny czynnik determinujący skalę napływu migracji zarobkowej z Ukrainy - kształtowanie się zarobków migrantów w Polsce w przeliczeniu na hrywny ukraińskie (UAH).

W poniższej analizie przedstawiamy tendencje w tym zakresie oraz oceniamy jaki będzie wpływ przewidywanych zmian płac w Polsce na napływ Ukraińców. Dokładne szeregi czasowe dotyczące wynagrodzenia Ukraińców w Polsce nie są znane (przeprowadzane są tylko periodyczne badania w tym zakresie), dlatego jako miarę ich wynagrodzenia przyjęliśmy płacę minimalną. Takie założenie wydaje się odpowiednie biorąc pod uwagę, że duża część migrantów wykonuje prace nie wymagające wysokich kwalifikacji. Płaca minimalna została następnie przeliczona na hrywny ukraińskie z wykorzystaniem kursu PLN/UAH. 

Taka miara pozwala na ocenę atrakcyjności migracji zarobkowej z perspektywy obywateli Ukrainy, którzy znaleźli się w Polsce na czasowej emigracji i transferują znaczącą część swoich dochodów za granicę. W ostatnich latach roczne tempo wzrostu nominalnej płacy minimalnej w Polsce wyrażonej w hrywnach wykazywało wysoką korelację z roczną dynamiką Ukraińców odprowadzających składki w ZUS. Wyraźnie obniżająca się w ostatnich kwartałach dynamika płacy minimalnej w Polsce wyrażona w hrywnach była głównie efektem kształtowania się kursu PLN/UAH.

Hrywna ukraińska umocniła się względem złotego o 9,2% w 2018 r. i o dodatkowe 18,6% w 2019 r. Aprecjacja ukraińskiej waluty ceteris paribus przyczyniła się zatem do spadku wynagrodzenia otrzymywanego przez Ukraińców w Polsce o prawie 30%, co mogło mieć istotny wpływ na ograniczenie skali napływu imigrantów.
Kluczową kwestią w kolejnych kwartałach jest odpowiedź na pytanie jak planowany wzrost płacy minimalnej będzie oddziaływał na migrację zarobkową do Polski. Uważamy, że zapowiedź PiS określająca cel dla płacy minimalnej na poziomie 4000 zł pod koniec 2023 r. nie zostanie zrealizowana. Tak silny wzrost płacy minimalnej oddziaływałby bowiem w kierunku wyraźnego spadku zatrudnienia  i spotkałby się również z silnym sprzeciwem ze strony pracodawców.
Tym samym oczekujemy, że po wzroście o 15,6% do 2600 zł brutto w br., płaca minimalna zwiększy się o 10% (do 2860 zł) z początkiem 2021 r. i o 7% (do 3060 zł) z początkiem 2022 r.

Jednocześnie prognozujemy stopniowe osłabienie kursu hrywny względem dolara w latach 2020-2022, co będzie związane z pogłębiającym się deficytem na rachunku obrotów bieżących na Ukrainie. Biorąc pod uwagę naszą prognozę kursu USD/PLN (por. tabela kwartalna) oczekujemy, że w 2020 r. hrywna ponownie zacznie się osłabiać względem złotego - łącznie o 22,7% w horyzoncie 3 lat względem poziomu z końca 2019 r.

Oczekujemy, że kurs PLN/UAH wyniesie 6,79 na koniec 2020 r., 7,00 na koniec 2021 r. i 7,68 na koniec 2022 r. wobec 6,25 na koniec 2019 r. W najbliższych latach płaca minimalna w Polsce wyrażona w hrywnach będzie zatem wzrastać - w ujęciu rok do roku - w tempie dwucyfrowym (por. wykres).

Oczekiwane przez nas tendencje, zarówno wzrost płacy minimalnej, jak i osłabienie kursu hrywny względem złotego, przyczynią się do odwrócenia niekorzystnego z punktu widzenia napływu migracji zarobkowej trendu w zakresie kształtowania się zarobków Ukraińców w Polsce.

Będzie to czynnik ograniczający prognozowany przez nas spadek zatrudnienia poza rolnictwem związany z planowanym silnym wzrostem płacy minimalnej w najbliższych latach. Czynnikami ryzyka dla naszego scenariusza są oczekiwany przez nas szybki (o kilkanaście procent rocznie) wzrost nominalnych płac na Ukrainie i otwarcie rynku pracy w Niemczech.

Raport: Credit Agricole Bank Polska S.A.

OPINIA: Ukraińska waluta przez ostatnie 2 lata umocniła się w stosunku do USD, EUR i PLN. Wpłynęły na to przede wszystkim uspokojenie sytuacji politycznej między Ukrainą i Rosją, jak również częściowa stabilizacja ukraińskiej gospodarki (z perspektywy dynamiki PKB). Dodatkowo, wzrostowi wartości UAH pomógł także wysoki poziom stóp procentowych na Ukrainie - główna stopa procentowa teraz wynosi 13,5%. W 2020 roku ciężko ocenić co będzie się działo z kursem ukraińskiej waluty. Stosunki z Rosją mogą ulec zmianie w każdej chwili, bo konflikt obu krajów trwa nadal.

Miroslav Novák, główny analityk instytucji płatniczej Akcenta