Wojciech Kamieniecki, NCBR: Nadchodzi czas wodorowej rewolucji
Rozwój technologii przyjaznych środowisku to nie trend, to paląca potrzeba. Jesteśmy świadkami bezprecedensowych zmian klimatycznych, które mają wpływ na cały glob. Aby zahamować te zmiany, potrzeba innowacji, które skutecznie zredukują szkodliwą działalność ludzi na środowisko. Kierunek na nowoczesne, zielone technologie obrało Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, wspierające rodzimy biznes i naukę w kreowaniu rozwiązań jutra - pisze dr inż. Wojciech Kamieniecki, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
W odpowiedzi na wyzwania klimatyczne Unia Europejska przygotowała strategię Europejskiego Zielonego Ładu, która weszła w życie w roku 2020. Najważniejszym jej punktem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku, rozumiane jako wyzerowanie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. W nowej perspektywie finansowej na lata 2021-2027 część środków Funduszy Europejskich będzie właśnie dotyczyła tego obszaru. Obecnie Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej konsultuje projekt umowy partnerstwa, w której jedną z ważniejszych informacji będzie, jak te fundusze będą inwestowane. Istotnymi obszarami są tutaj prace badawczo-rozwojowe oraz "czyste" technologie niskoemisyjne, które będą mogły zostać skomercjalizowane. Przewidywana jest również pula środków dla przedsiębiorstw, które chcą zmienić sposób swojego funkcjonowania na bardziej przyjazne środowisku np. w ramach gospodarki obiegu zamkniętego. Planowany budżet nowego programu unijnego "Fundusze Europejskie dla Nowej Gospodarki", zakłada kwotę ok. 8 miliardów euro na prace badawczo-rozwojowe.
Już teraz, w ramach środków Programu Inteligentny Rozwój, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju realizuje przedsięwzięcia, wpisujące się w strategię Europejskiego Zielonego Ładu. Ich wspólnym celem jest przyspieszenie transformacji kraju w kierunku nowoczesnej gospodarki bezemisyjnej, gdzie surowce do wytwarzania energii, nośniki tej energii oraz sama energia postrzegane się jako elementy zamkniętego obiegu materii, którego poszczególne elementy zmieniają formę oraz rolę, ale za każdym razem są efektywnie wykorzystywane. Te przedsięwzięcia to Innowacyjna Biogazownia, Oczyszczalnia Przyszłości, Budownictwo Efektywne Energetycznie i Procesowo, Technologie Domowej Retencji, Wentylacja dla Szkół i Domów, Elektrociepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE, Magazynowanie Energii Elektrycznej oraz Magazynowanie Energii - ciepło i chłód. W trzech pierwszych obecnie trwają nabory wniosków.
Realizacja przedsięwzięć w trybie zamówień przedkomercyjnych, pozwala NCBR na dofinansowanie prac badawczo-rozwojowych ukierunkowanych na konkretne, zdefiniowane wcześniej problemy badawcze oraz określenie kluczowych oczekiwań dla spodziewanych rozwiązań. Dialogi techniczne poprzedzające uruchomienie postępowań w tym trybie pozwoliły na poznanie opinii i uwag potencjalnych wykonawców i efektywne doprecyzowanie wymagań z uwzględnieniem specyfiki rynku krajowego. Konstrukcja projektu w tej formule wzmacnia też szanse rynkowego wykorzystania wyników badań naukowych, realizowanych w programie, ponieważ istotnym elementem jest budowa demonstratorów technologii i sprawdzenie w pełnej skali prototypowych rozwiązań.
NCBR dostrzega również ogromny potencjał wodoru. Nasz kraj jest piątym na świecie i trzecim w UE producentem wodoru. Jego roczna produkcja w Polsce wynosi około 1 mln ton - wytwarzamy go z paliw kopalnych. Jesteśmy jednak producentem szarego wodoru, nie mając przy tym własnych technologii, a wodór - chociażby ze względu na to, że jest substancją łatwopalną o dużym potencjale wybuchowym - stwarza duże wyzwania technologiczne. Musimy więc inwestować w rozwój całego łańcucha wartości wokół wodoru, stawiać na projekty o wysokim potencjale komercjalizacji, aby nie zostać tylko biorcą technologii.
Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze
Polska jako pierwszy kraj w regionie pokazała projekt krajowej strategii wodorowej. W tej chwili zarówno strona rządowa jak i podmioty komercyjne podejmują szereg inicjatyw, które spięte klamrą Polskiej Strategii Wodorowej (PSW) mają pozwolić nam dołączyć do czołówki państw inwestujących w technologie wodorowe. Projekt Polskiej Strategii Wodorowej stawia sześć koniecznych do osiągnięcia celów. Są to m.in. wdrożenie technologii wodorowych w energetyce, wykorzystanie wodoru jako paliwa alternatywnego w transporcie, produkcja tego gazu w nowych instalacjach, czy stopniowy rozwój sieci przesyłu i dystrybucji wodoru. Naturalnie strategia wpisuje się unijny cel osiągnięcia neutralności klimatycznej w 2050 r. oraz stawia kolejny ważny krok w kierunku niezależności energetycznej Polski.
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju już teraz dysponuje szerokim spektrum instrumentów wsparcia, dodatkowo posiadając możliwości i know-how, by uruchamiać kolejne programy i przedsięwzięcia. Strategia Wodorowa zakłada, że w Centrum sukcesywnie będą ogłaszane programy finansowania badań w całym zakresie gospodarki wodorem, w oparciu o wyodrębniony fundusz ze środków europejskich oraz środków krajowych.
Jak dotąd NCBR, w ramach różnych programów, dofinansowało 22 projekty dotyczące technologii wodorowych (jak magazynowanie, generacja wodoru i ogniw wodorowych), na kwotę 62 mln zł. Centrum realizuje również program "Magazynowanie wodoru", z budżetem 32 mln zł, który obecnie znajduje się w trzeciej, ostatniej fazie realizacji. Dodatkowo, w ramach przedsięwzięcia "e-Van - uniwersalny pojazd dostawczy o napędzie elektrycznym kat. N1" ma powstać samochód dostawczy o napędzie elektrycznym - zarówno bateryjnym, jak i wodorowym.
Czy zatem do roku 2050 uda się w naszym kraju osiągnąć neutralność klimatyczną? Potrzeba tu zintegrowanych działań - inicjatyw na szczeblu centralnym, jak i współpracy przedsiębiorców z naukowcami, których wyniki badań i przyszłe wdrożenia doprowadzą do tego celu. Jedno jest pewne - to palący temat, którego nie można odkładać na przysłowiowe "później", bo to "później" dzieje się już teraz.
---
O planach dotyczących wodoru będą rozmawiać m.in. uczestnicy panelu "Gospodarka wodorowa: szanse i zagrożenia" zaplanowanego na 9 marca podczas 13. Forum Gospodarczego TIME. Wydarzenie zaplanowane jest w formule on-line 8-11 marca 2021 roku (więcej szczegółów: www.fgtime.pl). Przedsiębiorców zainteresowanych możliwościami otrzymania wsparcia na projekty B+R NCBR zaprasza do odwiedzenia wirtualnego stoiska podczas forum.
