Ryczałt. Ile trzeba będzie dopłacić do składki zdrowotnej?

Po wejściu w życie Polskiego Ładu wysokość składki zdrowotnej będzie inaczej liczona dla każdej formy opodatkowania. W przypadku rozliczających się ryczałtem są trzy stawki uzależnione od wysokości przychodów oraz średniego wynagrodzenia w gospodarce, które GUS ogłosi w piątek.

Składka będzie liczona jako 9 proc. podstawy wymiaru. Natomiast podstawa to 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia w czwartym kwartale - jeżeli roczne przychody nie przekroczyły 60 tys. zł, 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli roczne przychody przekroczyły 60 tys. zł, ale nie będą wyższe niż 300 tys. zł oraz 180 proc. przeciętnego wynagrodzenia - jeżeli roczne przychody przekroczyły 300 tys. zł.

Dokładnie będzie wiadomo po opublikowaniu przez GUS wysokości danych o wynagrodzeniach za IV kwartał ubiegłego roku (piątek). Dziś można to oszacować przyjmując wynagrodzenie włącznie z wypłatami z zysku, za trzeci kwartał w 2021 roku, kiedy  wyniosło ono 5885,75 zł.

- W przypadku podatnika opłacającego zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych od przychodów, składki zdrowotne opłacane są w trzech przedziałach, do 60 tys. zł, tu miesięczna składka wynosi 317,83 zł, a rocznie 3.813,96 zł. Gdy przedsiębiorca uzyska przychody w przedziale pomiędzy 60 tys. zł a 300 tys. zł, to miesięcznie będzie płacił składkę w kwocie 529,72 zł, co da roczna składkę w kwocie 6.356,64 zł. A jeśli przychody podatnika przekroczą 300 tys. zł, to składka miesięczna będzie wynosiła 953,49 zł - rocznie będzie to 11.441,88 zł - wylicza Przemysław Hinc doradca podatkowy i członek zarządu w kancelarii PJH Doradztwo Gospodarcze.

Jak zaznacza ekspert, osoby, które wybrały ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w bieżącym roku, mogą też opłacać tzw. składkę uproszczoną, pod warunkiem prowadzenia działalności cały poprzedni rok kalendarzowy.

- Ustalając miesięczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorca może przyjąć kwotę przychodów uzyskanych w poprzednim roku kalendarzowym pomniejszoną o kwotę opłaconych w poprzednim roku kalendarzowym składek na ubezpieczenia społeczne, o ile nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu. Tak ustaloną miesięczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczony będzie stosował przez cały rok kalendarzowy - wyjaśnia ekspert.

Przy zastosowaniu obu sposobów i tak trzeba zweryfikować składkę, bo finalnie zapłaci się tyle samo bez względu na wybór jednego z tych dwóch sposobów.  

Jeśli po zakończeniu roku kalendarzowego okaże się, że kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne ustalona od rocznej podstawy jest większa niż suma składek na ubezpieczenie zdrowotne, które przedsiębiorca wpłacił za poszczególne miesiące tego roku, będzie musiał dopłacić składkę. Tę różnicę trzeba dopłacić w terminie opłacania składek za luty, czyli do 20 marca danego roku.

Jeśli się okaże, że była nadpłata składek, trzeba złożyć wniosek o zwrot (można to zrobić od 15 lutego do 31 maja), bo przepisy nie przewidują zwrotu nadpłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne przez ZUS z urzędu.

Doradca podatkowy Przemysław Hic wyliczył to na kilku przykładach, w  oparciu o przeciętne wynagrodzenie za trzeci kwartał 2021.

Przykład 1

Pan Krzysztof postanowił opłacać składki na ubezpieczenie zdrowotne na podstawie faktycznego przychodu. W lipcu jego przychody przekroczyły 60 tys. zł.

Zatem za:

6 pierwszych miesięcy roku 2022 jego składka będzie wynosiła 317,83 zł/m-c, a od lipca miesięcznie 529,72 zł/m-c. Jednak po zakończeniu roku pan Krzysztof będzie musiał złożyć "zeznanie składkowe" i skorygować swoje rozliczenie, a następnie dopłacić brakujące składki. Rozliczenie pana Krzysztofa w trakcie roku będzie wyglądało następująco:

Za okres od stycznia do czerwca, składki miesięcznie będą wynosiły po 317,83 zł, bo przychody mieściły się w pierwszym progu.

6 x 317,83 zł = 1.906,98 zł

W drugiej połowie roku, gdy przychody już przekroczą 60 tys. zł, ale będą mniejsze niż 300 tys. zł, pan Krzysztof będzie płacił miesięcznie po 529,72 zł.

6 x 529,72 zł = 3.178,32 zł

Skoro łączne przychody pana Krzysztofa w tym roku przekroczą 60 tys. zł, to będzie oznaczało, że będzie musiał dopłacić składki za pierwsze sześć miesięcy, gdy płacił składki niższe, a niedopłatę w kwocie 1.271,34 zł będzie musiał dopłacić do ZUS.

Przykład 2

Pan Jan, podobnie jak pan Krzysztof, zdecydował się opłacać składki od faktycznego przychodu, który osiągnie w tym roku. Przez pierwsze trzy miesiące przychody pana Jana mieściły się w pierwszym przedziale (do 60 tys. zł), więc składka miesięczna była opłacana przez niego w kwocie 317,83 zł/m-c, ale już w kwietniu przychody pana Jana były wyższe niż 60 tys. zł i za kolejne miesiące płacił składkę w kwocie 529,72 zł. Jednak rok ten okazał się nienajgorszy i w październiku przychody pana Jana przekroczyły 300 tys. zł. Zatem za ostatnie trzy miesiące pan Jan płacił składkę w kwocie 953,49 zł/m-c. Łącznie pan Jan zapłacił składek na 6.992,28 zł. Jednak za cały rok należy wyrównać kwotę należnych składek, bo wcześniej były płacone od niższych przychodów.

I tak za pierwsze trzy miesiące było to po 317,83 zł/m-c, co dało 953,49 zł;

Za kolejne sześć miesięcy składki co miesiąc były płacone w kwocie 529,72 zł, co dało 3.178,32 zł;

I za ostatnie trzy miesiące składki zostały opłacone w najwyższej kwocie, po 953,49 zł miesięcznie, co dało 2.860,47 zł.

Razem pan Jan zapłacił składki na kwotę 6.992,28 zł, ale musi dopłacić składki za pierwsze 9 miesięcy, gdy płacił składki w kwocie niższej. Dopłata wyniesie 4.449,60 zł.

Przykład 3

Pani Karolina zdecydowała się opłacać składki w sposób uproszczony. Jej przychody w roku 2021 (po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne) wyniosły 290 tys. zł. Pani Karolina nie spodziewała się uzyskać wyższych przychodów w roku bieżącym, ale ostatecznie okazało się, że osiągnęła przychody w kwocie 350 tys. zł, zatem ostatecznie okazało się, że będzie musiała składki dopłacić.

Pani Karolina płaciła przez cały rok po 529,72 zł miesięcznie. Po podsumowaniu roku okazało się, że składki powinny być wyrównane do kwoty 953,49 zł/m-c, a to oznacza, że pani Karolina musi dopłacić   6.356,64 zł.

Przykład 4

Pani Hanna podobnie jak pani Karolina zdecydowała się opłacać składki na ubezpieczenie zdrowotne w sposób uproszczony. Przychody pani Hanny w roku ubiegłym wynosiły 80 tys. zł, więc jest zobowiązana składki opłacać w miesięcznej kwocie po 529,72 zł. Jednak rok bieżący okazał się gorszy od poprzedniego i pani Hanna osiągnęła przychód w kwocie 55 tys. zł. W związku z tym pani Hannie będzie przysługiwał zwrot składek z ZUS, bo zapłaciła 6.356,64 zł, a jej należna składka za cały rok jest niższa i wynosi 3.813,96 zł. Pani Hanna, o ile nie zapomni rozliczyć się z ZUS w "zeznaniu składkowym", to może spodziewać się zwrotu 2.542,68 zł.

Monika Krześniak-Sajewicz