Obniżka pensji rekompensowana dodatkiem

Szczególna ochrona zatrudnienia, przysługująca określonym pracownikom na podstawie Kodeksu pracy lub przepisów odrębnych, polega m.in. na ograniczeniu lub wyłączeniu możliwości wypowiedzenia przez pracodawcę umowy o pracę. Analogiczna ochrona przysługuje w odniesieniu do wypowiedzenia zmieniającego.

Zasadniczo więc pracownikom chronionym, np. pracownicom w ciąży czy korzystającym z urlopów z tytułu rodzicielstwa, pracodawca nie może jednostronnie zmienić warunków umowy o pracę - chyba że dopuszczają to konkretne przepisy. W sytuacjach określonych w tych przepisach pracownikom chronionym przysługuje dodatek wyrównawczy. Kodeks pracy przewiduje jego wypłatę w przypadku:

• pracownicy w ciąży lub karmiącej dziecko piersią, której zmieniono warunki pracy na dotychczasowym stanowisku, skrócono czas pracy lub przeniesiono do innej pracy na podstawie art. 179 § 4 K.p.,
   
• pracownika, u którego stwierdzono objawy wskazujące na powstawanie choroby zawodowej i którego pracodawca na podstawie orzeczenia lekarskiego przeniósł do innej pracy w trybie art. 230 K.p.,
   
• pracownika, którego pracodawca przeniósł do innej odpowiedniej pracy ze względu na niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej; pracownik nie może być uznany za niezdolnego do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (art. 231 K.p.).

Przesłanką wypłaty dodatku wyrównawczego w wymienionych sytuacjach jest obniżenie wynagrodzenia pracownika w konsekwencji podjęcia przez pracodawcę określonych działań. Przy czym w dwóch ostatnich przypadkach wypłata dodatku jest ograniczona czasowo, przysługuje on bowiem tylko przez 6 miesięcy.

Pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 pracowników podlegają ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2018 r. poz. 1969 ze zm.), dalej ustawie. Na jej podstawie pracodawca może dokonać typowych zwolnień grupowych (tj. w liczbie lub procencie określonym w art. 1 ustawy) lub tzw. zwolnień indywidualnych, o których mowa w art. 10 ustawy.

Niezależnie od rodzaju zwolnienia, pewna grupa pracowników - wskazana w art. 5 ust. 5 ustawy - jest jednak bezwzględnie chroniona przed wypowiedzeniem umowy o pracę. Można im natomiast wypowiedzieć warunki tej umowy. Jeżeli będzie to skutkowało obniżeniem wynagrodzenia za pracę, przez cały okres ochronny pracownikom wskazanym w art. 5 ust. 5 ustawy przysługuje dodatek wyrównawczy.

W przypadku tzw. zwolnień indywidualnych pracodawca również może dokonać wypowiedzeń zmieniających pracownikom korzystającym ze szczególnej ochrony. W takiej sytuacji pracownicy ci nabywają prawo do dodatku wyrównawczego, jednak z wyjątkiem pracowników, których ochrona wynika z art. 41 K.p. (m.in. z tytułu korzystania z urlopu czy przebywania na zwolnieniu chorobowym). Dodatek wyrównawczy dla pracowników chronionych innych niż wskazani w art. 5 ust. 5 ustawy przysługuje przez okres 6 miesięcy.

W ostatnim czasie, w związku z ogłoszeniem stanu epidemii, wielu pracodawców obniża pracownikom wynagrodzenie na podstawie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19... (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 ze zm.), tzw. specustawy w sprawie COVID-19.

Możliwość obniżki pensji daje m.in. art. 15g specustawy w sprawie COVID-19, dotyczący przestoju ekonomicznego lub obniżenia wymiaru czasu pracy. Oba te rozwiązania wprowadza się na mocy porozumienia między pracodawcą a przedstawicielami strony pracowniczej. Nie stosuje się wówczas wypowiedzenia zmieniającego, jak też przepisów chroniących przed takim wypowiedzeniem. Specustawa w sprawie COVID-19

Podstawa prawna : Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040 ze zm.)

autor: Agata Barczewska
Gazeta Podatkowa nr 47 (1713) z dnia 2020-06-10