W sprawie budowy dróg krajowych

Podczas sejmowych dyskusji nad projektem ustawy o budowie i eksploatacji dróg krajowych pojawiły się wątpliwości, czy Zarząd Dróg Krajowych powinien być powołany w formie spółki prawa handlowego - jednoosobowej spółki Skarbu Państwa.

Zmiany w przedłożonym wcześniej projekcie polegają przede wszystkim na powołaniu - w miejsce spółki "Zarząd Dróg Krajowych" - przedsiębiorstwa państwowego "Drogi Krajowe" (PDK), utworzonego na mocy ustawy, którego zadaniem będzie prowadzenie działalności gospodarczej w dziedzinie budowy i eksploatacji dróg krajowych.

Cele powołania przedsiębiorstwa państwowego "Drogi Krajowe" pozostają niezmienione w stosunku do wcześniejszego przedłożenia rządowego. Ma to być instytucja zdolna do gromadzenia środków finansowych na zadania przewidziane w rządowym programie "Przedsiębiorczość - Rozwój - Praca" oraz do sprawnej realizacji tych zadań.

Z tego punktu widzenia istotne jest, by był to podmiot o charakterze gospodarczym, a nie administracyjnym. Istotne jest też, by posiadał on samodzielność finansową i zdolność do zaciągania kredytów bez jednoczesnego poważnego zwiększania długu publicznego. PDK, tak jak wszystkie przedsiębiorstwa państwowe, nie będzie należało do sektora finansów publicznych, przez co jego zobowiązania kredytowe obciążą dług publiczny jedynie do wysokości 25-30 proc. udzielonych mu przez Skarb Państwa gwarancji i poręczeń kredytowych.

Istniejąca praktyka prawna pozwala na utworzenie przedsiębiorstwa państwowego na podstawie przepisów ustawy o przedsiębiorstwach państwowych, bądź też na utworzenie go na mocy odrębnych przepisów (miało to miejsce w przypadku przedsiębiorstwa państwowego "Porty Lotnicze" czy państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej "Poczta Polska").

W obecnych realiach zdecydowano się na utworzenie przedsiębiorstwa "Drogi Krajowe" z mocy ustawy. Konieczne zatem okazało się uzupełnienie wielu zapisów w przedłożonym wcześniej projekcie. Dotyczy to szczególnie kompetencji organów przedsiębiorstwa. W celu dokonania odpowiednich uzupełnień, wykorzystano typowe zapisy określające działalność przedsiębiorstw państwowych i innych państwowych osób prawnych.

Przewiduje się, że nadzór nad przedsiębiorstwem państwowym "Drogi Krajowe" będzie sprawował minister właściwy ds. transportu. Określi on (w drodze statutu) organizację przedsiębiorstwa oraz szczegółowy zakres i sposób jego działania.

Organami przedsiębiorstwa "Drogi Krajowe" będą: dyrektor generalny i rada nadzorcza. Dyrektora generalnego będzie powoływał i odwoływał minister właściwy ds. transportu, któremu dyrektor generalny będzie składał roczne sprawozdania z działalności.

Skład rady nadzorczej i sposób powoływania jej członków pozostaje niezmieniony w stosunku do pierwotnego przedłożenia rządowego. Proponuje się, aby rada liczyła od 9 do 11 członków, a jej kadencja trwała 4 lata. Rada będzie pełnić funkcje opiniodawcze i nadzorcze.