Wszystko o emeryturach dla nauczycieli
Nauczyciel może ubiegać się o przyznanie wcześniejszej emerytury, przewidzianej dla ogółu pracowników. Istnieją dwie drogi prowadzące do uzyskania wcześniejszej emerytury. Zgodnie z pierwszą z tych możliwości - na podstawie przepisu art. 88 Karty Nauczyciela - nauczyciele mający, co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy - w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, zaś nauczyciele szkół, placówek, zakładów specjalnych oraz zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy - w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym - mogą po rozwiązaniu stosunku pracy na swój wniosek przejść na emeryturę bez względu na wiek.
Nauczyciele, którzy urodzili się po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r. zachowują prawo do wymienionej emerytury bez względu na wiek - pod warunkiem, że spełnili podane wyżej warunki wymagane do przyznania tej emerytury w ciągu dziesięciu lat od wejścia w życie ustawy emerytalnej, tj. do dnia 31 grudnia 2008 r., z wyjątkiem warunku rozwiązania stosunku pracy.
Prawo do emerytury dla nauczycieli z tej grupy wiekowej przysługuje, jeśli nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w funduszu, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa. Wynika z tego, że rozwiązanie stosunku pracy przez nauczyciela może nastąpić również po 31 grudnia 2008 r. Także po tej dacie może być zgłoszony wniosek o emeryturę, jednakże nie później niż przed ukończeniem 60 roku życia przez kobietę i 65 roku życia przez mężczyznę. Wówczas emerytura będzie obliczona na dotychczasowych tzw. starych zasadach.
Zgłoszenie wniosku o emeryturę po ukończeniu powszechnie obowiązującego wieku emerytalnego, nawet w sytuacji, gdy osoba ubezpieczona spełniła warunki do emerytury nauczycielskiej spowoduje konieczność zastosowania art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a więc ustalenie wysokości emerytury obliczonej w części według dotychczasowych zasad i części obliczonej według nowych zasad, o ile osoby te nie przystąpiły do OFE albo ustalenia wysokości emerytury według nowych zasad.
O przyznanie emerytury na warunkach określonych w przepisie art. 88 Karty Nauczyciela może ubiegać się nie tylko nauczyciel zatrudniony w pełnym wymiarze czasu zajęć, ale także nauczyciel zatrudniony w wymiarze co najmniej połowy obowiązującego wymiaru czasu zajęć. Artykuł ten dotyczy również nauczycieli przebywających na urlopie bezpłatnym, m.in. w związku z pełnieniem z wyboru funkcji publicznych. Prawo do emerytury ustala się na ogólnych zasadach, nie wcześniej niż od dnia następującego po dniu rozwiązania stosunku pracy.
Drugą możliwość przejścia nauczyciela na wcześniejszą emeryturę przewidują art. 32 i 46 ustawy emerytalnej w związku z przepisami § 15 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z tymi przepisami nauczyciel urodzony przed dniem 1 stycznia 1949 r. może przejść na emeryturę pod warunkiem, że spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek wynoszący dla kobiet 55 lat i dla mężczyzn 60 lat, ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.
Prawo do omawianej emerytury przysługuje także nauczycielom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli podane wyżej warunki spełnili do dnia 31 grudnia 2008 r. oraz jeżeli nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w funduszu, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.
Uzyskanie prawa do wcześniejszej emerytury z rozporządzenia nie jest uzależnione od wykonywania pracy nauczycielskiej ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o to świadczenie. Emeryturę tę, po spełnieniu wymaganych warunków, uzyska także osoba, która ostatnio nie wykonywała pracy nauczycielskiej. Przyznanie takiej emerytury nie jest również uzależnione od rozwiązania stosunku pracy na wniosek nauczyciela - tak jak jest to w przypadku ubiegania się o przyznanie emerytury nauczycielskiej bez względu na wiek - w myśl. 88 Karty Nauczyciela.
