Dzień Kobiet. Jadwiga Emilewicz: Menedżer domu to nie kura domowa
Prawie 80 proc. Polek uważa, że od kobiet oczekuje się urodzenia i wychowania dzieci, a 64 proc. wskazuje na społeczne oczekiwanie dotyczące prowadzenia gospodarstwa domowego. Niemal trzy czwarte kobiet akceptuje życie w związkach bez ślubu - to niektóre z wyników badań IBRiS dla Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu, przeprowadzonych z inicjatywy poseł Jadwigi Emilewicz. Była wicepremier i szefowa resortu rozwoju przedstawiła cztery postulaty dotyczące sytuacji kobiet w Polsce.
- Polka jest wyjątkowa na tle Europy. Jak pokazują dane statystyczne, jesteśmy lepiej wykształcone niż mężczyźni, więcej z nas zajmuje stanowiska kierownicze niż europejska średnia. Także luka wynagrodzeniowa, czyli różnica pomiędzy tym, ile zarabiają kobiety, a ile zarabiają mężczyźni, jest u nas niższa niż europejski niedobór - wskazywała podczas konferencji Kobieta2021 była wicepremier Jadwiga Emilewicz. Jak dodała, warto przyjrzeć się temu, co moglibyśmy zmienić w przestrzeni publicznej, aby sytuacja kobiet w Polsce uległa poprawie.
Podczas konferencji Kobieta2021 Jadwiga Emilewicz przedstawiła raport z badań przeprowadzonych przez Instytut Badań Rynkowych i Społecznych na zlecenie Polskiej Agencji Handlu i Inwestycji. Celem raportu było zebranie danych na temat postaw współczesnych kobiet wobec rodziny, pracy zawodowej, ich aspiracji i wartości, jakimi kierują się w życiu. Badanie miało zasięg międzynarodowy.
Jak wynika z raportu IBRiS, najbardziej ze wszystkich wartości Polki cenią sobie równość. I to bardziej niż obywatelki Szwecji, Francji czy krajów Europy Środkowej. Dla polskich kobiet bardzo istotną wartością jest również troska o środowisko naturalne.
Polki mocno cenią sobie wolność, bez względu na to, czy mieszkają w dużych miastach, czy w niewielkich gminach wiejskich. Ważną wartością pozostaje również rodzina, a wśród niektórych grup kobiet wygrywa ona z aktywnością zawodową.
Najwięcej, bo aż 79 proc. kobiet, uważa, że oczekuje się od nich urodzenia i wychowania dzieci. Polki odczytują oczekiwania wobec nich, zgodnie z którymi do 25. roku życia powinny mieć stałego partnera, do 30. roku życia urodzić pierwsze dziecko i niezbyt wcześnie wrócić do pracy po porodzie.
64 proc. Polek wskazuje na oczekiwania dotyczące prowadzenia gospodarstwa domowego, a 61 proc. na te dotyczące zdobycia wykształcenia wyższego. Prawie połowa Polek czuje też, że oczekuje się od nich dobrej pracy. Jak podkreśliła Jadwiga Emilewicz, pułap oczekiwań, które kobieta sama sobie stawia w Polsce, jest zdecydowanie wyższy niż w innych krajach Europy.
Przeprowadzone badania pokazały również, że wśród Polek występuje bardzo wysoki (najwyższy na tle innych przebadanych krajów w Europie) poziom akceptacji dla niestandardowych wyborów kobiet, na przykład dla rezygnacji z macierzyństwa, czy rezygnacji z opieki nad dzieckiem do trzeciego roku życia. 72 proc. kobiet w Polsce akceptuje także życie z partnerem bez ślubu.
Dla Polek bardzo ważna jest aktywność zawodowa. Aż 91 proc. respondentek wskazało, że praca zawodowa daje im poczucie dumy i satysfakcji. Dla 97 proc. aktywność zawodowa to źródło niezależności finansowej, a 87 proc. kobiet nie zrezygnowałoby z pracy nawet, gdyby pieniądze nie stanowiły dla nich problemu.
W badaniu uwzględniono również podejście kobiet do pracy zawodowej w zetknięciu z macierzyństwem. 47 proc. Polek nie byłoby gotowych na rezygnację z aktywności zawodowej na rzecz poświęcenia większej ilości czasu na wychowanie dzieci, nawet w sytuacji, w której ich partner byłby w stanie utrzymać rodzinę na zadowalającym poziomie. W takich okolicznościach z pracy mogłoby zrezygnować 24 proc. pań.
Jednocześnie najwięcej, bo ok. 70 proc. kobiet, zgadza się z tym, że macierzyństwo jest ważne i stawia je ponad innymi wartościami, np. pracą zawodową i karierą. - Jeśli zderzymy to z wcześniejszymi odpowiedziami dotyczącymi ważności pracy, to widzimy przed jak ogromnymi dylematami wyboru stoją dziś kobiety i są to dylematy - ośmielę się powiedzieć - nieusuwalne. Nie da się ich usunąć ani transferem społecznym, ani większą liczbą miejsc w przedszkolach czy w żłobkach. One oczywiście muszą się pojawić, ale to nie one są odpowiedzią na ten istotny społeczno-kulturowy dylemat, z którym widzimy, jak trudno się nam mierzyć - podkreślała była wicepremier.
Podczas badania kobiety zapytano o oczekiwany model rodziny. Aż 81 proc. Polek wskazało na model partnerski, jako najbardziej pożądany typ relacji. Pod partnerstwem kryje się współodpowiedzialność za prowadzenie gospodarstwa domowego, opiekę nad dziećmi i sposób spędzania wolnego czasu. Za tradycyjnym modelem rodziny opowiedziało się mniej niż 10 proc. kobiet.
Autorzy raportu wzięli pod lupę również stosunek kobiet w Polsce do środowiska naturalnego. - To niezwykłe dane, bo pokazują, że ci politycy, którzy chcą adresować kwestie zmian klimatycznych czy reformy systemu elektroenergetycznego, powinni zacząć zdecydowanie rozmawiać w Polsce z kobietami.
Z badania wynika, że 86 proc. Polek uważa, iż globalne ocieplenie jest uznanym faktem naukowym. 83 proc. pań jest zdania, że główną przyczyną zmian klimatu jest działalność człowieka, zaś 78 proc. twierdzi, że każdy człowiek powinien zmienić styl życia tak, aby mniej konsumować i zużywać mniej energii i paliw.
- Są różne kobiety, stoją przed rozmaitymi dylematami i ich wybory życiowe - śmiem twierdzić - są znacznie bardziej złożone i skomplikowane, niż wybory życiowe i wybory strategii zawodowych, które obierają mężczyźni. To, co moim zdaniem powinno być kompasem i busolą w realizacji polityk publicznych, to przede wszystkim równouprawnienie wyborów życiowych kobiet - wyjaśniała podczas konferencji Emilewicz.
Była wicepremier i szefowa resortu rozwoju przedstawiła cztery postulaty obejmujące konkretne działania administracyjne i legislacyjne. Pierwszy postulat to kobieta bez stygmatyzacji. Jak tłumaczyła Emilewicz, "menedżer domu to nie kura domowa". Jeśli kobieta decyduje się na pozostanie w domu i wychowywanie dzieci - powinna dostać za tę pracę świadczenie emerytalne. Postulat ten dotyczy również uruchomienia programu szkoleń i programów wspierających powrót na rynek pracy kobiet, które na pewien czas przerwały swoją aktywność zawodową. Szczególnie w sytuacjach, w których przerwa była na tyle długa, że potrzebne jest przekwalifikowanie czy wręcz zmiana profesji ze względu na rozwój technologiczny, który potęguje zjawisko wykluczenia zawodowego tych kobiet.
Drugi z postulatów koncentruje się na luce płacowej. Chociaż różnica w zarobkach kobiet i mężczyzn w Polsce jest mniejsza niż średnia luka płacowa w krajach europejskich, to nadal ok. 20 proc. kobiet w Polsce zarabia mniej niż mężczyźni na tych samych stanowiskach pracy. Według Jadwigi Emilewicz zmniejszenie luki płacowej poprzez wzmocnienie nadzoru właściwych organów, w szczególności Państwowej Inspekcji Pracy, powinno być jednym z celów Nowego Polskiego Ładu.
Kolejny postulat dotyczy wprowadzenia do kodeksu pracy możliwości pracy zdalnej jako równoprawnej do pracy w miejscu pracy - bez dodatkowych obciążeń związanych z koniecznością zatwierdzenia miejsca pracy przez urzędników BHP.
Ostatni z postulatów obejmuje wsparcie przedsiębiorców w zatrudnieniu kobiet w młodym wieku i powracających do pracy po urlopie macierzyńskim. Jak wskazała była wicepremier, koszt urlopu macierzyńskiego przedporodowego i urlopu macierzyńskiego po porodzie powinien zostać przejęty przez państwo.
Dominika Pietrzyk
