50 proc. średniej krajowej brutto. Taką emeryturę otrzymywał statystyczny emeryt
W marcu 2023 roku średnia emerytura wypłacana przez ZUS wynosiła 3 482,63 zł. Na koniec grudnia 2024 kwota przeciętnego świadczenia wzrosła o 579 zł. Wynika z tego, że aktualnie wysokość średniej emerytury stanowi dwukrotność emerytury minimalnej.
Zgodnie z informacja przedstawionymi przez ZUS, waloryzacja rent i emerytur w 2025 wyniesie 5,5 proc. Oznacza to, że kwota minimalnej emerytury wzrośnie do 1878,91 zł brutto, czyli 1623,28 zł na rękę.
Z raportów ZUS wynika, że w 2024 roku liczba beneficjentów systemu emerytalnego utrzymuje się na poziomie około 6,3 miliona osób, przy czym dane podane dla kolejnych miesięcy wskazują na niewielkie wahania. Średnia liczba emerytów, według zestawień, wynosi około 6 mln 306 tysięcy, a średnia emerytura ogółem - 3 862,61 zł.
Wśród różnych form świadczeń wyróżniamy także renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinne, które w 2024 roku średnio otrzymywało 516,7 tys. i 1 mln 173,8 tys. beneficjentów. Wysokość świadczenia z tytułu niezdolności do pracy wynosiła 3 019,87 zł, a przeciętna renta rodzinna 3 369,72 zł. Natomiast średnia kwota emerytury pomostowej to 5 206,79 zł - pobierało ją ponad 40 tys. osób.
System obejmuje niemal 8 milionów emerytów i rencistów. Na renty z tytułu niezdolności do pracy przeznaczono około 18 miliardów złotych, natomiast na renty rodzinne aż 47 miliardów złotych. A na emerytury 292 miliardy złotych. Łączna suma świadczeń w wynosi aż 357 miliardów złotych.
Obecnie na jednego emeryta przypadają około trzy osoby w wieku produkcyjnym, ale w perspektywie dwóch dekad stosunek ten może spaść do 2:1. To oznacza mniejszą liczbę "składkowiczów" i większe napięcia finansowe w systemie. Jeśli sytuacja demograficzna nie ulegnie poprawie, konieczne mogą być dalsze reformy: podniesienie wieku emerytalnego, zmiana metod waloryzacji lub przekształcenie systemu na bardziej kapitałowy.
Z perspektywy makroekonomicznej średnia emerytura wynosząca 3 862,61 zł może wydawać się kwotą względnie stabilną - to około 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia brutto. Jednak w praktyce oznacza to, że duża część seniorów ma i będzie miała trudności z utrzymaniem dotychczasowego standardu życia.
Ostatnie lata pokazały, że system emerytalny musi być elastyczny, ale każda zmiana budzi ogromne kontrowersje. Podwyższenie wieku emerytalnego w 2012 roku, a potem jego obniżenie w 2017 roku, pokazują, że decyzje dotyczące emerytur są silnie powiązane z polityką.
Jednak ekonomiści są zgodni - bez reformy Polska może znaleźć się w sytuacji, w której:
- obciążenie systemu przekroczy możliwości budżetowe, co wymusi cięcia wydatków publicznych;
- emerytury realnie stracą na wartości, bo państwo nie będzie w stanie zapewnić ich wysokiej waloryzacji;
- pojawi się presja na wzrost składek ZUS, która negatywnie wpłynie na rynek pracy i konkurencyjność gospodarki.
Jest więc niemal pewne, że zmiany w systemie emerytalnym są nieuniknione - pytanie brzmi, czy zostaną przeprowadzone stopniowo i z odpowiednim wyprzedzeniem, czy dopiero w momencie kryzysu.
Patrząc na te dane, wniosek dla osób aktywnych zawodowo jest jasny: nie warto liczyć wyłącznie na ZUS. Chociaż państwo zapewnia systemowe bezpieczeństwo, to przyszłe emerytury mogą być relatywnie niskie w stosunku do dochodów z okresu pracy.
Przeczytaj również:
ZUS rozesłał listy ze specjalnym wnioskiem. 13. i 14. emerytura mogą być wyższe
Ile trzeba zarabiać, żeby dostać 5 000 zł emerytury? Kobiety znacznie więcej niż mężczyźni
Waloryzacja emerytur w 2025 r. i kolejnych latach. Dane nie napawają optymizmem
