Czym się różni staż pracy od stażu emerytalnego (ubezpieczeniowego)?
Staż pracy i staż ubezpieczeniowy to dwa pojęcia, które często używane są zamiennie w kontekście emerytury. W rzeczywistości jednak staż pracy nie jest tożsamy ze stażem ubezpieczeniowym i w odróżnieniu od niego, nie ma tak dużego znaczenia dla świadczenia emerytalnego. Jakie są różnice między stażem pracy a stażem ubezpieczeniowym?
Staż pracy to inaczej lata pracy, czyli łączna długość okresów zatrudnienia. Najczęściej jest to czas pracy na podstawie umowy o pracę, ale również będą to okresy zatrudnienia na podstawie umowy powołania, mianowania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę.
Według Kodeksu pracy to właśnie staż pracy decyduje o uzyskaniu pewnych uprawnień pracowniczych. Od stażu pracy zależy przede wszystkim długość urlopu wypoczynkowego, która wynosi 20 dni dla osób ze stażem pracy do 10 lat oraz 26 dni dla osób ze stażem pracy powyżej 10 lat.
Staż pracy wpływa również na długość okresu wypowiedzenia: w przypadku stażu pracy poniżej 6 miesięcy pracownikowi przysługują 2 tygodnie wypowiedzenia, w przypadku stażu powyżej 6 miesięcy, 1 miesiąc wypowiedzenia, w przypadku stażu pracy wynoszącego 3 lata u tego samego pracodawcy, 3 miesiące wypowiedzenia.
Poza tym staż pracy wpływa na wysokość odprawy, nagrody jubileuszowej czy dodatku stażowego. Warto wiedzieć, że do stażu pracy obecnie nie wlicza się okresu prowadzenia działalności gospodarczej oraz pracy na podstawie umów cywilnoprawnych.
Staż ubezpieczeniowy z kolei to wszystkie okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i odprowadzania składek emerytalnych. Do stażu ubezpieczeniowego wlicza się tzw. okresy składkowe oraz nieskładkowe, do których zalicza się m.in.:
● okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę,
● okres prowadzenia własnej działalności gospodarczej, jeżeli przedsiębiorca opłaca składki społeczne,
● okres świadczenia pracy/usług na podstawie umowy zlecenie, jeżeli umowa podlega oskładkowaniu,
● okres służby wojskowej, działalności kombatanckiej itp.,
● okres urlopu macierzyńskiego, wychowawczego, wypoczynkowego,
● okres pobierania zasiłku chorobowego, opiekuńczego,
● okres pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, renty chorobowej,
● okresy nauki w szkole wyższej,
● okresy opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny.
Co najważniejsze, staż ubezpieczeniowy ma znaczenie dla prawa do uzyskania świadczenia emerytalnego. Mianowicie w Polsce najniższa emerytura przysługuje osobom, które ukończą wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) oraz mają udokumentowane okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.
Okres ubezpieczeniowy wpływa także na prawo do uzyskania świadczeń, np. zasiłku chorobowego (wówczas prawo do zasiłku nabywa się po 30 lub 90 dniach nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego), zasiłku macierzyńskiego, świadczenia rehabilitacyjnego czy zasiłku dla bezrobotnych.
Staż pracy jak zostało wspomniane, ma najważniejsze znaczenie dla wielu uprawnień pracowniczych wynikających z Kodeksu pracy. Staż ubezpieczeniowy natomiast pełni główną rolę w możliwości otrzymania świadczeń oraz ustaleniu prawa do emerytury.
Staż pracy i staż ubezpieczeniowy nie są więc tożsame, ponieważ przykładowo staż pracy nie zawsze będzie wpływać na prawo do uzyskania emerytury. Mianowicie pomimo udokumentowanych lat pracy, może okazać się, że lata te nie będą się wliczać do stażu ubezpieczeniowego. Dzieje się tak najczęściej wtedy, gdy dana osoba wykonywała pracę na podstawie umowy, od której nie było obowiązku odprowadzania składek emerytalnych.
WB
