Ochrona przedemerytalna chroni przed zwolnieniem i obniżką pensji. Ale są 3 wyjątki
Ochrona przedemerytalna to forma zabezpieczenia tych pracowników, którym do przejścia na emeryturę zostało zaledwie kilka lat. Rozwiązanie wprost zapisane w Kodeksie pracy uniemożliwia zwolnienie lub obniżenie pensji pracownikowi, który do emerytury ma już niewiele. Warto jednak podkreślić, że nie każdy zatrudniony może liczyć na taką ochronę przedemerytalną, a nawet jeśli jego przypadek pod nią można podciągnąć, to pracownik musi pamiętać o trzech wyjątkach przewidzianych prawem.
Ochrona przedemerytalna jest wprost zapisana w prawie, a dokładniej w Kodeksie pracy. Z jego artykułu 39. wynika, że na 4 lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego pracownik znajduje się pod specjalnym ochronnym parasolem prawnym. W tym okresie względem pracownika szef nie może zastosować części decyzji, które może wydać względem innych zatrudnionych.
Ochrona przedemerytalna pracownika przysługuje wyłącznie tym pracownikom, którym do osiągnięcia wieku emerytalnego zostało nie więcej niż 4 lata pracy. W wypadku kobiet jest to więc wiek 56 lat, a w przypadku mężczyzn to 61 lat.
Co ważne, okres ochronny nie będzie obowiązywał w wypadku gdy umowa zawarta z pracownikiem wygasa przed osiągnięciem przez niego wieku emerytalnego. Spełnione muszą być bowiem obydwie przesłanki jednocześnie, aby zastosowana została ochrona przedemerytalna. Mowa o czasie, jaki pozostał do emerytury oraz o czasie trwania umowy z pracodawcą.
Wyjaśnijmy to na przykładzie. Wyobraźmy sobie taką sytuację: Pan Mietek skończył 61 lat, do osiągnięcia wieku emerytalnego zostało mu więc mniej niż 4 lata pracy, ale zawarta z szefem umowa o pracę umowa ma wygasnąć za 2 lata, czyli gdy pan Mietek będzie miał 63 lata. Oznacza to, że pracownik nie zostanie objęty ochroną przedemerytalną. Sytuacja prezentowałaby się inaczej, gdyby umowa o pracę między panem Mietkiem a jego szefem była sporządzona na czas nieokreślony.
O ochronie przedemerytalnej nie ma co jednak myśleć w wypadku, gdy osoba zatrudniona jest inaczej niż na podstawie umowy o pracę. Nawet jednak w takiej sytuacji musi to być umowa o pracę na czas nieokreślony lub na czas określony, ale taki, który będzie mieścił w sobie termin osiągnięcia przez zatrudnionego wieku emerytalnego. Osoby zatrudnione na umowy cywilnoprawne (umowa zlecenie czy umowa o dzieło) nie podlegają ochronie przedemerytalnej.
Wśród warunków objęcia ochroną przedemerytalną jest jeszcze jeden, który zwykle nie jest podawany w pierwszej kolejności. Zazwyczaj bowiem osoby kwalifikujące się do ochrony przedemerytalnej go spełniają. Mowa o odpowiednim stażu pracy. W przypadku kobiet to 20 lat pracy, a mężczyźni muszą przepracować przynajmniej 25 lat.
Nawet w warunkach obowiązującej ochrony przedemerytalnej objęty nią pracownik nie zawsze może czuć się w pełni nią chroniony. To wszystko przez przewidziane prawem wyjątki, które omijają parasol ochronny. Dzieje się tak w przypadku redukcji zatrudnienia lub też obniżek pensji w firmie. Istnieją 3 wyjątki, które mogą doprowadzić do zwolnienia z pracy lub pomniejszenia wynagrodzenia wbrew obowiązującej ochronie przedemerytalnej. Są to:
- utrata przez pracownika w sposób niezawiniony uprawnień koniecznych do wykonywania dotychczasowej pracy,
- orzeczenie lekarskie stwierdzające utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy,
- wprowadzenie nowych zasad wynagrodzenia ogółu pracowników lub tej grupy zatrudnionych, do których objęty ochroną należy.
Co warto zaznaczyć, są także wyjątki w działaniu ochrony przedemerytalnej, które działają w drugą stronę. Dotyczą bowiem czasu, jaki potrzebny jest przed osiągnięciem wieku emerytalnego, aby zostać nią objętym.
Osoby uprawnione do wcześniejszej emerytury nie muszą czekać do 56. urodzin w przypadku kobiet i 61. urodzin w przypadku mężczyzn. Zatrudnienie na stanowisku, które przewiduje przejście na wcześniejszą emeryturę, pozwala na zastosowanie ochrony przedemerytalnej na 4 lata przed osiągnięciem obniżonego wieku emerytalnego.
Przemysław Terlecki
