Z projektu ustawy wynika, że do ponownego przeliczenia emerytury powszechnej będą uprawnione trzy grupy emerytów, którzy wniosek o emeryturę wcześniejszą złożyli przed 6 czerwca 2012 roku. Są to:
- kobiety urodzone w latach 1954-1959;
- mężczyźni urodzeni w latach 1949-1952;
- mężczyźni urodzeni w 1954 roku.
Nowe przepisy obejmą ok. 67 tys. osób.
Ponowne przeliczenie emerytur. Ministerstwo: Chodzi o sprawiedliwość społeczną
Chodzi o zapewnienie sprawiedliwości społecznej osobom, których emerytury, przyznawane po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego, zostały pomniejszone o wypłacane dotychczas tzw. emerytury wcześniejsze. Rozwiązania zawarte w projekcie opierają się m.in. na orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego.
W 2019 r. TK orzekł, że wprowadzenie mechanizmu potrącania kwot pobranych świadczeń w stosunku do kobiet z rocznika 1953 nastąpiło z naruszeniem konstytucyjnej zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. Wyrok był konsekwencją skargi konstytucyjnej, która obejmowała wyłącznie ten rocznik.
Zdaniem TK, przepis ten nie budziłby wątpliwości, gdyby został ogłoszony przed momentem podejmowania przez tę grupę kobiet decyzji o przejściu na wcześniejszą emeryturę. Nie mogły one wówczas przewidzieć, że przejście na emeryturę przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego będzie się wiązało z pomniejszeniem zgromadzonego kapitału o pobrane świadczenia.
Na kanwie tego wyroku w 2020 r. weszła w życie nowelizacja, która umożliwiła ponowne obliczenie emerytury powszechnej kobietom i mężczyznom urodzonym w 1953 r.
Z kolei w czerwcu 2024 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że generalnie przepis, który pozwala na pomniejszenie świadczenia emerytalnego, gdy dana osoba skorzystała z przejścia na wcześniejszą emeryturę, jest niekonstytucyjny.
Na czym ma polegać ponowne przeliczenie emerytury dla wybranych grup świadczeniobiorców?
Projekt MRPiPS ma więc na celu umożliwienie mężczyznom urodzonym w latach 1949-1952 i w roku 1954 oraz kobietom urodzonym w latach 1954-1959, którzy wniosek o emeryturę wcześniejszą złożyli przed 6 czerwca 2012 r., ponownego ustalenia wysokości emerytury bez mechanizmu pomniejszania jej o sumę kwot pobranych emerytur wcześniejszych.
Zaproponowano, by ponownie ustalić tym osobom wysokość emerytury na moment złożenia wniosku o ustalenie powszechnej emerytury, ale bez uwzględniania waloryzacji rocznych kapitału początkowego i składek na koncie ubezpieczonego w okresie pobierania emerytury wcześniejszej do momentu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego i bez pomniejszania kapitału emerytalnego o kwoty pobranych emerytur wcześniejszych. Następnie tak ustalona nowa wysokość emerytury powszechnej zostanie podwyższona o coroczne waloryzacje, przeprowadzane w marcu dla emerytur i rent.
Ponadto proponowane rozwiązanie dotyczyć będzie również osób, które pobierają nadal emerytury wcześniejsze i nie wystąpiły z wnioskiem o emeryturę powszechną.
Według projektu ustawa wejdzie w życie 1 czerwca 2026 r.
