System emerytalny w Polsce wymaga od emerytów przepracowania odpowiedniego stażu, aby ci dostali emeryturę minimalną. Aktualnie takie świadczenie wynosi 1878,91 zł brutto (około 1710 zł na rękę), ale żeby tyle dostać, trzeba mieć odpowiedni staż pracy. Minimum 20 lat muszą przepracować kobiety, a 25 lat mężczyźni. Co jednak, gdy 60-latka chce przejść na emeryturę, a ma 40 lat pracy za sobą?
Od czego zależy wysokość emerytury?
Kwota, jaką osiąga emerytura, zależy przede wszystkim od ilości zwaloryzowanych składek emerytalnych zgromadzonych na koncie w ZUS. Jednak nie tylko to się liczy, ponieważ istotne są również:
- zwaloryzowany kapitał początkowy,
- środki zapisane na subkoncie,
- średnia dalszego trwania życia (GUS aktualizuje liczby co roku pod koniec marca).
W kwestii świadczeń emerytalnych kluczowe są dwie waloryzacje, które ZUS przeprowadza w ciągu roku. Pierwsza jest waloryzacja marcowa, podnosząca wypłacane świadczenia o odpowiednią wartość. Z kolei waloryzacja czerwcowa dotyczy przyszłych emerytur i polega na podniesieniu wartości składek na koncie w ZUS.
Jaka emerytura z ZUS po 40 latach pracy na minimalnej krajowej?
40 lat pracy wydaje się na pierwszy rzut oka stażem bez problemu gwarantującym świadczenie wyraźnie wyższe od emerytury minimalnej. Rzeczywistość jednak rozczarowuje. Ci, którzy przez całą karierę zarabiali minimalną krajową (od 1 stycznia 2025 stawka wynosi 4666 zł brutto), otrzymują emeryturę tylko nieco wyższą od emerytury minimalnej. Mowa o kwocie w granicach 1900-2000 zł brutto.
Inaczej sytuacja wygląda, jeśli przez 40 lat pracownik zarabiał nie minimalną krajową, ale średnią krajową (w maju było to około 8800 zł brutto). W takim wypadku odprowadzane były wyraźnie wyższe składki, więc i świadczenie emerytalne będzie wyższe niż w przypadku zarabiania przez lata pensji na poziomie minimalnej krajowej. Emerytura wówczas może wynosić nawet około 6600 zł brutto.
Mam 60 lat i 10 lat pracy. Ile ZUS wypłaci emerytury?
W wyraźnie gorszej sytuacji jest jednak emeryt, który przekroczył wiek emerytalny, a wcześniej przepracował jedynie 10 lat. Taka osoba nie może liczyć nawet na połowę emerytury minimalnej.
Choć kobiety mają szansę na minimalną emeryturę po 20 latach pracy, przepracowanie połowy tego okresu (10 lat), nie gwarantuje odpowiednio połowy minimalnego świadczenia emerytalnego (940 zł). Kluczowym gwarantem otrzymania emerytury minimalnej jest wypracowanie odpowiedniego stażu.
Jeśli więc staż pracy wynosi 10 lat, można liczyć na emeryturę wyliczoną tylko w oparciu o sumę składek. Przy zarabianiu najniższej krajowej na umowie o pracę oznacza to około 300 zł dla mężczyzn i 250 zł dla kobiet. Nie jest to więc nawet 1/6 emerytury minimalnej.
Przemysław Terlecki
