Czy rodzice mogą przepisać mieszkanie na dziecko? Jest kilka zasad

Mieszkanie jest często najbardziej wartościowym spadkiem po rodzicach, które zabezpiecza dzieci na przyszłość. Nic więc dziwnego, że wielu rodziców chce jeszcze za życia uregulować sytuację spadkową i przepisać mieszkanie na dziecko. Istnieje kilka sposobów, aby to zrobić. Rodzice mogą przepisać mieszkanie: 

• jako spadek w testamencie, 
• jako darowiznę, 
• w ramach umowy dożywocia.  

Wszystkie opcje mają jednak swoje zasady, które warto wziąć pod uwagę, aby wybrać najkorzystniejszą dla dziecka. Na szczegóły prawne powinni zwrócić uwagę szczególnie rodzice, którzy chcą przepisać mieszkanie tylko na jedno dziecko z pominięciem innych lub innych osób, które mogą ubiegać się o spadek według dziedziczenia ustawowego.  

Jednym z często wybieranych sposobów na przepisanie dziecku mieszkania jest sporządzenie testamentu. Wówczas spadkodawca może dowolnie rozdzielać swój majątek pomiędzy uprawnionymi do spadku. Warto jednak przygotować go z pomocą notariusza. Oficjalny dokument ma większą moc prawną od własnoręcznie przygotowanego dokumentu. 

Według zapisów w testamencie dziecko otrzyma mieszkanie po śmierci rodziców. Nie będzie musiało płacić za spadek podatku, o ile z jego sprzedażą wstrzyma się na pięć lat. Co jednak ważne, zapisy w testamencie nie chronią dziecka przed zachowkiem. Co to znaczy? Każda osoba uprawniona do spadku po śmierci spadkodawcy może ubiegać się o zachowek, czyli pieniężny ekwiwalent wartości spadku, który mu się należy. Wówczas dziecko pominięte w testamencie może ubiegać się o zachowek od dziecka, któremu przepisane zostało mieszkanie.  

Prawo do zachowku mają zstępni, czyli dzieci, wnukowie i prawnukowie, a także rodzice i małżonkowie spadkodawcy. Mogą oni ubiegać się o ekwiwalent pieniężny wynoszący 50 proc. spadku, który otrzymaliby ustawowo. Jeśli osoba jest niezdolna do pracy lub niepełnosprawna może ubiegać się o wartość 2/3 spadku. W tej sytuacji mogą być to niemałe kwoty, które mocno obciążą dziecko po odebraniu spadku. 

Warto jednak wiedzieć, że prawo do ubiegania się o zachowek ma swój termin ważności wynoszący pięć lat. Po tym czasie spadkobiorca może wnieść do sądu o przedawnienie zachowku i być zwolniony z jego uiszczania.  

Innym sposobem na przepisanie dziecku mieszkania jest darowizna. Najczęściej stosuje się ją w stosunku do nieruchomości, które nie są użytkowane. Na podstawie darowizny, dziecko staje się właścicielem mieszkania jeszcze za życia rodziców. Z powodu bliskiego pokrewieństwa dziecko jest także zwolnione z podatku.  

Przy darowiźnie należy jednak uważać na prawo do zachowku. Po śmierci rodziców darowane mieszkanie wchodzi w skład masy spadkowej, co oznacza, że inne osoby uprawnione do spadku po zmarłym mogą ubiegać się o zachowek. Aby tego uniknąć, warto przepisać mieszkanie dostatecznie wcześnie. Jeśli minęło 10 lat pomiędzy darowizną a śmiercią rodziców, wówczas mieszkanie takie nie wchodzi w masę spadkową, a dziecko nie jest zobowiązane do regulowania zachowku.  

Na co warto zwrócić uwagę podczas darowizny? Jeśli dziecko jest w małżeństwie, wówczas w umowie darowizny warto zaznaczyć, aby mieszkanie przechodziło do dóbr osobistych dziecka, a nie współdzielonych z małżonkiem. Wówczas jest pewność, że w przypadku rozwodu, mieszkanie pozostanie przy dziecku. Obdarowany uniknie również płacenia podatku, ponieważ darowizna nie obejmuje zięcia lub synowej, więc należy do grupy podatku zerowego.  

Istnieje jeszcze jedna opcja przepisania mieszkania na dziecko, a jest nią umowa dożywocia. Rodzic jeszcze za życia podpisuje z dzieckiem umowę dożywocia, na podstawie której mieszkanie staje się własnością dziecka, ale w zamian za spełnianie świadczeń względem rodziców, czyli na przykład opieki aż do ich śmierci. Rodzice zachowują przy tym możliwość użytkowania mieszkania.  

Na podstawie tej umowy dziecko jest jednak zobligowane do zapłaty podatku i kosztów notarialnych, ale mieszkanie po śmierci rodziców nie wchodzi w skład ich masy spadkowej. Warto także wiedzieć, że istnieją sytuacje, które mogą prowadzić do podważenia umowy dożywocia podczas rozprawy spadkowej, co zmusi dziecko do uregulowania zachowku. Przykładem może być sytuacja, w której udowodnione zostanie, że umowa została sporządzona pod przymusem lub w chwili nieświadomości spadkodawcy.  

Przeczytaj także:

Odziedziczyłeś spadek? Złóż wniosek o stwierdzenie nabycia spadku

Spadek po nieznanym krewnym. Jak sprawdzić, ile nam zostawił?

Kto odziedziczy spadek po bezdzietnym? Wątpliwości rozwiewa dziedziczenie ustawowe