Emerytura po mężu. Jak dostać rentę rodzinną?

Renta rodzinna to specjalne świadczenie wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, które przysługuje członkom rodziny zmarłej osoby. Prawo do renty rodzinnej przysługuje, jeśli dana osoba w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury (zwykłej lub pomostowej) lub renty z tytułu niezdolności do pracy bądź spełniała warunki do uzyskania tych świadczeń. To samo dotyczy sytuacji, w której osoba zmarła pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. 

Zgodnie z informacjami podanymi na stronie ZUS-u, renta rodzinna jest przyznawana od dnia powstania prawa do niej, nie wcześniej niż od miesiąca, w którym złożony został wniosek o rentę. Świadczenie jest wypłacane za pośrednictwem poczty lub na rachunek w banku. 

Do renty rodzinnej uprawnieni są bliscy zmarłej osoby. Mowa tu między innymi o dzieciach, wnukach, rodzeństwie, współmałżonku lub rodzicach. Istotne jest jednak to, że poszczególne osoby muszą spełnić pewne warunki, by móc otrzymywać świadczenie.

W przypadku dzieci własnych, drugiego współmałżonka lub przysposobionych: mają one prawo do renty do ukończenia 16 roku życia, a jeśli się uczą, to do ukończenia 25 roku życia. Renta przysługuje bez względu na wiek, jeżeli dzieci stały się całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 roku życia bądź w przypadku kontynuowania nauki w szkole przed ukończeniem 25 roku życia. 

Renta rodzinna przysługuje wnukom i rodzeństwu, jeżeli osoby te zostały przyjęte przez zmarłą osobę co najmniej na rok przed jej śmiercią na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości. To samo dotyczy innych dzieci, z wyjątkiem tych, które były wychowywane i utrzymywane w ramach rodzinnego domu dziecka lub rodziny zastępczej. 

Jeśli chodzi o małżonka, to renta rodzinna należy mu się, jeśli do chwili śmierci danej osoby pozostawał z nią we wspólności małżeńskiej i ponadto miał wówczas skończone 50 lat lub był niezdolny do pracy albo: 

• ukończył 50 lat bądź stał się niezdolny do pracy już po śmierci współmałżonka, jednak nie później niż 5 lat od jego śmierci bądź od momentu zaprzestania wychowywania dzieci; 
• wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku, które nie ukończyło 16 roku życia (a jeśli uczy się w szkole – 18 roku życia); 
• sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy i do samodzielnej egzystencji bądź całkowicie niezdolnym do pracy, które jest uprawnione do renty rodzinnej. 

Jeżeli owdowiała osoba nie spełnia tych warunków, a ponadto nie ma źródła utrzymania, to wówczas renta rodzinna przysługuje jej przez rok od śmierci współmałżonka bądź przez okres, w którym uczestniczy ona w zorganizowanym szkoleniu kwalifikującym do wykonywania pracy zarobkowej, jednak nie dłużej niż przez 2 lata od śmierci współmałżonka. 

Rodziców osoby zmarłej obejmują takie same warunki, jak w przypadku wdowy bądź wdowca (wiek, niezdolność do pracy lub wychowywanie dzieci). Ponadto mogą oni liczyć na otrzymanie renty rodzinnej, jeśli osoba zmarła bezpośrednio przed śmiercią przyczyniała się do ich utrzymywania. 

Wysokość renty rodzinnej jest uzależniona od liczby uprawnionej do niej osób. Oznacza to, że świadczenie wynosi: 

• 85 proc. świadczenia zmarłego – w przypadku, gdy uprawniona jest jedna osoba; 
• 90 proc. świadczenia zmarłego – w przypadku, gdy uprawnione są dwie osoby; 
• 95 proc. świadczenia zmarłego – w przypadku, gdy uprawnione są trzy osoby lub więcej. 

ZUS sprawdza wszystkie świadczenia emerytalno-rentowe, do których osoba zmarła miała prawo. Renta rodzinna jest ustalana po świadczeniu w najkorzystniejszej wysokości. Co istotne – uprawnieni do świadczenia otrzymują jedną, łączną rentę rodzinną. W razie konieczności ZUS dzieli ją równo pomiędzy uprawnionych. Warto wspomnieć, że od 1 marca 2024 roku minimalna wysokość renty rodzinnej wynosi 1780,96 zł brutto miesięcznie.