Gdy operator zmienia regulamin

Nie trzeba płacić kar

To bardzo dobra wiadomość dla byłych abonentów Polskiej Telefonii Cyfrowej (operatora sieci komórkowej Era GSM), którzy otrzymywali wezwania do zapłaty wysokich kar umownych za przedwczesne rozwiązanie łączącej ich z dostawcą umowy po zmianie regulaminu, jaka dokonała się w marcu 2007 roku. Dostawca, interpretując zmianę regulaminu jako jego uzupełnienie, zaniechał poinformowania abonentów o prawie wypowiedzenia umowy zgodnie z art. 59 ust. 2 Prawa telekomunikacyjnego.

Z uwagi na liczne zapytania abonentów Prezes UKE Anna Streżyńska zajęła wówczas stanowisko, w którym uznała, że osoby, który nie akceptują zmian dokonanych przez PTC mają prawo wypowiedzenia umowy. W przypadku zaś skorzystania z takiego prawa - zdaniem Prezes UKE - dostawcy usług telekomunikacyjnych nie przysługuje roszczenie odszkodowawcze. Ponieważ operator Ery GSM obstawał przy swoim, regulator rynku telekomunikacyjnego decyzją z dnia 25 czerwca 2007 r. nałożył na tego przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości 2 mln zł za naruszenie obowiązków informacyjnych w stosunku do użytkowników końcowych.

Abonenci, którzy zdecydowali się na wypowiedzenie umowy, otrzymywali wówczas pisma od operatora, w których informowano ich, że uzupełnienie regulaminu o wymagane ustawą dane na temat trybu reklamacyjnego nie stanowią zmiany sytuacji prawnej abonenta. W związku z tym, w ocenie PTC, nie mieli oni prawa wypowiedzenia umowy w przypadku braku akceptacji zmian. Osoby te otrzymywały szansę na ponowne rozważenie zajętego przez siebie stanowiska w kwestii wcześniejszego zakończenia umowy pod groźbą zapłaty kary umownej za zerwanie kontraktu.

Nie ma zgody

Zdania są jednak podzielone. Niektórzy twierdzą - z korzyścią dla abonentów - że zmiana regulaminu upoważnia stronę do wypowiedzenia umowy niezależnie od zakresu zmiany oraz tego, czy zmiana pogarsza sytuację pozwanego. Uprawnienie do wypowiedzenia umowy abonent nabywa w związku z samym faktem zmiany regulaminu.

Tego rodzaju korzystną dla abonentów interpretację przepisów prawa podziela Urząd Komunikacji Elektronicznej. Zdaniem Prezesa UKE, art. 59 ust. 2 Prawa telekomunikacyjnego dotyczy każdej zmiany w regulaminie. Obowiązek informowania o zmianie nie jest zależny od tego, czy dotyczy elementów obowiązkowych regulaminu wskazanych w treści art. 60 tejże ustawy, czy też elementów dodanych przez dostawcę usług. Ustawodawca nie różnicuje tego obowiązku w zależności od tego, czy określone zmiany są korzystne dla abonenta, czy nie. Także przyczyny wprowadzenia zmian (w tym wypadku dopełnienie obowiązków informacyjnych dostawcy względem abonenta) i ich zakres (tutaj dotyczący trybu reklamacyjnego) nie wpływają na obowiązki dostawcy oraz uprawnienia abonenta. Organ ten uznał więc, iż wykładnia literalna przepisu art. 59 ust. 2 ustawy jednoznacznie wskazuje, że prawo abonenta do wypowiedzenia umowy przysługuje w każdym wypadku zmiany regulaminu.

Zdarzają się jednak i odmienne poglądy w tej kwestii. Idą one w tym kierunku, że uzupełnienie regulaminu świadczenia usług telekomunikacyjnych o postanowienia, których źródłem obowiązywania są przepisy prawa nie tworzy nowych praw dla konsumenta ani nowych obowiązków dla dostawcy usług telekomunikacyjnych. Skoro tak, to uzupełnienie takiego rodzaju nie jest - w świetle prezentowanego stanowiska - zmianą regulaminu w znaczeniu prawa kontraktowego, w tym w rozumieniu art. 3841 Kodeksu cywilnego, a w konsekwencji art. 59 ust. 2 Prawa telekomunikacyjnego.

Korzystny wyrok

Choć wspomniane na wstępie orzeczenie Sądu Okręgowego w Warszawie - SOKiK z dnia 20 maja br. (sygn. akt XVII Amt 49/07) nie jest jeszcze prawomocne, to wyraźnie potwierdza słuszność pierwszej koncepcji, tj. że każda zmiana regulaminu świadczenia usług telekomunikacyjnych wymaga poinformowania abonentów o prawie wypowiedzenia umowy.

Stosownie do treści art. 59 ust. 2 Prawa telekomunikacyjnego, dostawca publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych powiadamia abonenta o każdej zmianie w regulaminie, z wyprzedzeniem co najmniej jednego okresu rozliczeniowego przed wprowadzeniem tych zmian w życie. Jednocześnie abonent powinien zostać poinformowany o prawie wypowiedzenia umowy w przypadku braku akceptacji zmian, a także o tym, że w razie skorzystania z tego prawa dostawcy publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych nie przysługuje roszczenie odszkodowawcze.

Zdaniem Sądu, powyższa regulacja jest precyzyjna, jasna i zrozumiała. Nie daje ona możliwości dokonywania uzupełnień regulaminu w innym trybie aniżeli jego zmiany. Istotne dla sprawy było również to, że w świetle art. 60 pkt 6 wspomnianej ustawy regulamin świadczenia usług dostawcy publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych powinien określać tryb postępowania reklamacyjnego. Tymczasem spółka PTC będąc autorem regulaminu (a więc wzorca umowy) nie zawarła w nim takiego uregulowania. W związku z tym uzupełnienie regulaminu o tenże brak stanowi jego zmianę. Oznacza to, że abonenci mieli prawo wypowiadać umowy, natomiast dostawca nie może od nich żądać zapłaty kary umownej z tego powodu.

Sąd wskazał również, że wzorzec umowy powinien być sformułowany jednoznacznie i w sposób zrozumiały, a postanowienia niejednoznaczne tłumaczy się na korzyść konsumenta. Stanowi o tym art. 385 § 2 K.c.

_{Podstawa prawna: ustawa z dnia 16.07.2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. nr 171, poz. 1800 ze zm.).}

Tomasz Konieczny

Gazeta Podatkowa Nr 466 z dnia 2008-06-26