Kiedy należy się odprawa za zwolnienie z pracy? Ile można dostać?
Pracownik, który został nagle pozbawiony zatrudnienia z przyczyn niezależnych od niego, ma prawo ubiegać się o odprawę z pracy. To swego rodzaju rekompensata pieniężna. Jej wysokość zależy między innymi od stażu pracy zwalnianego pracownika. Aby móc ubiegać się o dodatkowe świadczenie, należy jednak spełnić kilka warunków. Kiedy należy się odprawa za zwolnienie z pracy i ile wynosi?
Nie każdy pracownik, który nagle został zwolniony z pracy, otrzymuje odprawę. Przede wszystkim pracodawca musi zatrudniać co najmniej 20 pracowników. W mniejszych zakładach pracy nie ma zatem co liczyć na odprawę pieniężną.
Kolejnym warunkiem jest konieczność rozwiązania przez pracodawcę stosunków pracy z przyczyn niezależnych od pracowników. Jeżeli pracownik zatrudniony na umowę o pracę sam podjął decyzję o zwolnieniu się, to wówczas nie przysługuje mu odprawa.
W podobnej sytuacji znajduje się zatrudniony na umowę o pracę, który rażąco złamał przepisy lub udowodniono mu winę, a skutkiem tego było zwolnienie dyscyplinarne.
Na odprawę z pracy mogą liczyć pracownicy, z którymi rozwiązano umowę w ramach zwolnień grupowych obejmujących co najmniej:
- 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników;
- 10 proc. pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników;
- 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.
Odprawa z pracy będzie miała miejsce również w przypadku indywidualnych zwolnień, o ile rozwiązanie umowy następuje z winy pracodawcy, natomiast pracownik sam na tę sytuację nie miał wpływu.
Trzeba pamiętać, że jeśli pracownik rozstaje się z firmą za porozumieniem stron, to także może liczyć na odprawę, ale pod jednym warunkiem. Musi udowodnić, że to pracodawca dążył do zawarcia porozumienia. Niestety, wśród pracodawców częstą praktyką jest próba wymuszenia na pracowniku, aby podpisał on zwolnienie za porozumieniem stron, mimo że wina leży po stronie zatrudniającego.
Na pytanie, ile wynosi odprawa za zwolnienie z pracy, nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wysokość odprawy zależy przede wszystkim od stażu zwalnianego pracownika i jest równa:
- jednomiesięcznemu wynagrodzeniu, gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
- dwumiesięcznemu wynagrodzeniu, gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
- trzymiesięcznemu wynagrodzeniu, gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy dłużej niż 8 lat.
Należy przy tym pamiętać, że odprawa za zwolnienie z pracy nie może być wyższa niż 15-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wysokość pensji minimalnej w 2023 roku wynosi 3600 zł brutto, czyli 2783,86 zł netto. Tym samym maksymalna kwota odprawy za zwolnienie z pracy w bieżącym roku nie może być wyższa niż 41757,90 zł.
Odprawa za zwolnienie z pracy ma charakter jednorazowy. Niedopuszczalne jest wypłacenie jej w ratach. Pracownik nabywa prawo do odprawy pieniężnej z upływem ostatniego dnia trwania stosunku pracy. W praktyce oznacza to, że pracodawca powinien ją wypłacić najpóźniej w dniu wypłaty ostatniej pensji pracownika.
Pracownik, który został zwolniony w wyniku redukcji, ma trzy lata od wygaśnięcia stosunku pracy na ubieganie się o świadczenie w sytuacji, gdy pracodawca nie wypłacił go z własnej woli. Może dochodzić swoich roszczeń na drodze sądowej. Po upłynięciu trzech lat sprawa się przedawnia i pracownik traci prawo do odprawy za zwolnienie z pracy.
Zobacz także: Tyle płaci pracodawca na umowie o pracę. Jakie są koszty zatrudnienia na UOP?
