Kiedy nie trzeba zgłaszać darowizny do urzędu skarbowego?
Jeszcze niedawno przyjmując darowiznę o wartości 15 000 zł od najbliższej rodziny, przekraczaliśmy kwotę wolną od odpowiedniego podatku o połowę. W połowie zeszłego roku zaszła jednak duża, niemal 4-krotna zmiana. Tam, gdzie sufitem było 10 434 zł, pojawiło się ponad 36 120 zł. Tam, gdzie mieliśmy niecałe 8 tysięcy, teraz widnieje ponad 27 tysięcy. Ułatwienie nie dotyczy tylko oszczędności na podatku, ale i samej procedury. Jakich darowizn nie trzeba zgłaszać do urzędu skarbowego? Kiedy zgłoszenie może uchronić nas od zapłacenia podatku nawet po przekroczeniu kwoty wolnej?
To, czy od przekazanego nam majątku zapłacimy podatek i czy w ogóle będziemy musieli zgłaszać darowiznę do urzędu skarbowego, zależy od kombinacji dwóch kryteriów:
- grup podatkowych;
- kwoty zwolnionej z podatku od spadków i darowizn.
Obowiązkowi zgłoszenia nie podlegają darowizny, których wartość nie przekracza kwot wolnych od podatku dla poszczególnych grup. Te uległy znaczącemu podniesieniu 1 lipca 2023 roku, kiedy weszła w życie nowelizacja ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 1059). Od tej pory art 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn brzmi następująco:
"Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:
- 36 120 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
- 27 090 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
- 5733 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej."
Jeśli darowizna nie przekracza danego progu, a darczyńca należy do określonej grupy, to obdarowany nie musi zgłaszać takiej darowizny do urzędu skarbowego.
Zmiany dotknęły także ust. 2, który mówi, że jeśli otrzymaliśmy kilka darowizn od tej samej osoby, to kwota wolna dotyczy nie tylko tej ostatniej, ale sumy wartości wszystkich darowizn z tego roku i 5 lat wstecz.
Przykładowo, jeśli ktoś w 2021 dostał od wujka skuter o wartości 4500 zł, w zeszłym (2023) roku 3000 zł w gotówce, a wczoraj kolejny prezent – 2000 zł w kopercie to wartość, którą należy porównać z poszczególnymi kwotami wolnymi wynosi 9500 zł.
Podatku nie zapłacimy od darowizny, która nie przekracza opisanych wyżej progów, a osoba, która nam ją dała wlicza się do danej grupy. Te opierają się na stopniach pokrewieństwa:
- Grupa I: małżonka/ek, zstępni (dzieci, wnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie.
- Grupa II: zstępni rodzeństwa (np. dzieci siostry), rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych.
- Grupa III: inne osoby (obcy, niespokrewnieni).
W ramach grupy I wyróżnia się jeszcze "grupę zerową" – całą najbliższą rodzinę wymienioną w pierwszym punkcie powyższej listy za wyjątkiem zięcia, synowej i teściów. Tutaj prawo podatkowe jest niezwykle korzystne, gdyż nawet po przekroczeniu ustalonej kwoty wolnej można uniknąć odprowadzenia choćby złotówki podatku – w takiej sytuacji trzeba jednak złożyć odpowiedni wniosek, a do tego pieniądze nie mogą być przekazane w gotówce.
Zgodnie z prawem otrzymanie takiej darowizny musi być udokumentowane "dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym".
Druk SD-Z2, czyli "Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych" jest dostępny do pobrania na stronie podatki gov.pl pod tym adresem. Wydrukowany i wypełniony dokument można złożyć osobiście w odpowiednim urzędzie skarbowym – jego lokalizacja zależy od formy darowizny.
W przypadku nieruchomości będzie to US właściwy dla jej adresu, w przypadku prawa do wkładu oszczędnościowego będzie to US właściwy dla ostatniego miejsca pobytu darczyńcy, w wielu przypadkach jest to jednak urząd właściwy dla miejsca zamieszkania obdarowanego. Dokładne zasady ze szczegółową listą różnych rodzajów darowizn znajdziemy na stronach rządowych.
Jeśli od właściwego urzędu skarbowego dzieli nas daleka droga znacznie wygodniejszą opcją będzie złożenie wniosku SD-Z2 online w usłudze e-Deklaracje.
Z informacji zamieszczonych na oficjalnych stronach wynika, że wniosek nie zostanie odrzucony z automatu, jeśli nie dołączymy do niego potwierdzenia przelewu czy innych dokumentów potwierdzających co, od kogo i w jaki sposób dostajemy. Urząd może jednak prosić o pokazanie takich dowodów, dotyczy to także potwierdzenia stopnia pokrewieństwa. Dla przyspieszenia procesu mimo wszystko warto zawczasu przygotować i dołączyć takie dokumenty od razu.
Czytaj także:
Ile razy można dać darowiznę dziecku? Uważaj na podatek
Darowizna samochodu od bliskiego. Czy można uniknąć podatku?
Ile kosztuje darowizna u notariusza? Sprawdź maksymalne stawki
Zobacz też:
