Darowizna samochodu od bliskiego. Czy można uniknąć podatku?

Umowa darowizny samochodu opisana jest w art. 890 Kodeksu cywilnego. Wprawdzie w artykule tym zamieszczona jest informacja, że powinna być ona sporządzona w formie aktu notarialnego, ale w praktyce nie ma takiej konieczności. Ten sam artykuł mówi, że umowa obowiązuje, gdy samochód zostanie wydany obdarowanemu (nawet bez aktu).

Jak każda umowa cywilna, również i ta musi zawierać konkretne dane. Do podstawowych zalicza się datę i miejsce jej spisania, datę przekazania samochodu, wskazanie obu stron umowy (wraz z numerami PESEL i dowodów osobistych). Oprócz tego w umowie darowizny samochodu powinien znaleźć się dokładny opis samochodu, na który składa się marka i model, rok produkcji, numer VIN, numer silnika, a także jego pojemność.

Umowa powinna też zawierać wskazanie rynkowej wartości samochodu oraz oświadczenia, w których stwierdza się, że samochód nie jest przedmiotem zabezpieczenia, nikt nie wyraża względem niego roszczeń, a auto stanowi własność darczyńcy, który podejmuje decyzję o jego przekazaniu nieodpłatnie. Na koniec wskazuje się także stronę, która ma ponieść koszty związane z umową oraz, oczywiście, umieszcza się podpisy zainteresowanych.

To, czy darowizna jest obłożona podatkiem, determinowane jest przez stopień pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowanym.

Najbardziej "korzystne" jest obdarowywanie w podatkowej grupie 0, do której należą małżonek, zstępni, wstępni, pasierbowie, rodzeństwo, ojczym i macocha.

Aby uniknąć zapłacenia podatku od darowizny od tych osób, nie wystarczy jednak po prostu ją przyjąć. Należy złożyć w urzędzie skarbowym druk SD-Z2. Nie załącza się do niego umowy darowizny, ale jest ona konieczna do przeprowadzenia całości procesu zgodnie z literą prawa.

Czas na dokonanie takiego zgłoszenia wynosi 6 miesięcy od dnia przekazania samochodu.

Jako osoba otrzymująca samochód, jesteś zobowiązany do naliczenia wysokości podatku i złożenia stosownego zeznania do swojego urzędu skarbowego.

Wysokość tego podatku jest uzależniona od twojego stopnia spokrewnienia z darczyńcą. Oprócz omówionej wcześniej grupy 0, wyróżnia się także grupę I (małżonka, zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, ojczyma i macochę, zięcia, synową, pasierba i teściów), grupę II (rodzeństwo rodziców, zstępni rodzeństwa, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych, zstępni i małżonkowie pasierbów) i III grupę, do której należą wszyscy pozostali.

Jaka jest różnica między grupą 0 a grupą I? W praktyce grupa "0" nie istnieje, ale wyróżnia się ją, aby ułatwić sprawdzenie, od których osób darowizna nie jest obarczona podatkiem. Np. w grupie 0 nie znajdują się teściowie.

W każdej grupie obowiązuje kwota wolna od podatku od darowizny. W przypadku:

• 36 120 zł - dla osób należących do I grupy podatkowej: małżonek, wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), pasierb, ojczym, macocha, rodzeństwo, teściowie, zięć, synowa
• 27 090 zł - dla osób należących do II grupy podatkowej: zstępni rodzeństwa (np. dzieci, siostry, wnuki brata), rodzeństwo rodziców (np. ciotki, wujowie), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwa małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych (np. mąż wnuczki)
• 5 733 zł - dla osób należących do III grupy podatkowej obejmującej osoby niespokrewnione

Jeżeli wartość auta nie przekracza wspomnianych kwot, nie ma obowiązku odprowadzania podatku, ani nawet konieczności zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego. Jednak uwaga: wspomniane limity wynoszą całość wszystkich darowizn od danej osoby w ciągu 5 ostatnich lat.

Jeśli darowizna powinna zostać zgłoszona, a nie dopełniłeś tego obowiązku, może zostać przez skarbówkę nałożona kara w wysokości 20 procent od wartości samochodu ponad kwotę wolną od podatku. Oprócz tego mogą zostać dodatkowo nałożone sankcje karno-skarbowe. 

Niekiedy, aby uniknąć obu nieprzyjemnych konsekwencji, wystarczy złożyć czynny żal.

Ten punkt odnosi się nie do osoby otrzymującej, ale darującej auto. Jeśli podarowałeś komuś samochód, pamiętaj, aby do 14 dni od przeniesienia praw własności poinformować o tym ubezpieczyciela w formie pisemnej. Wielu ubezpieczycieli ma do tego specjalne formularze online. Aby je wypełnić poprawnie, konieczne jest wprowadzenie wszystkich danych, które znajdują się w umowie darowizny - danych osoby obdarowanej, swoich, danych auta.

Jeśli osoba obdarowana zdecyduje się wypowiedzieć umowę OC danemu ubezpieczycielowi, darczyńca otrzyma zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia.

Samochodu nie trzeba przekazywać "w całości". Często praktykowanym sposobem jest darowanie części własności auta np. dziecku, tak aby mogło korzystać ze zniżek na ubezpieczenie OC, które zostały wypracowane przez jego rodzica.

To metoda, którą często wykorzystuje się w przypadku młodych, niedoświadczonych kierowców, którzy mają standardowo wyższe składki ubezpieczeniowe ze względu na podwyższone ryzyko spowodowania szkody.

Minusem tego rozwiązania jest fakt, że jeśli mniej doświadczony współwłaściciel auta spowoduje wypadek czy stłuczkę, zniżki wypracowane przez pierwotnego właściciela samochodu ulegną redukcji.

Podsumowując, otrzymując auto od kogoś bliskiego, z pewnością możemy wiele zaoszczędzić. Warto jednak dokładnie sprawdzić, czy dopełniliśmy wszystkich formalności z fiskusem, aby uniknąć przykrej niespodzianki.

KO