W petycji, którą w ciągu 10 dni podpisało aż 25 tys. osób, pracownicy branży pośrednictwa finansowego apelują do Mateusza Morawieckiego, wicepremiera i ministra finansów, "o wstrzymanie zapisów legislacyjnych, których efektem będzie zniszczenie branży pośrednictwa finansowego, poprzez którą udzielany jest co drugi kredyt hipoteczny w Polsce".
Chodzi o ustawę o kredycie hipotecznym i nadzorze nad pośrednikami finansowymi, która w zeszłym tygodniu trafiła do Sejmu. Art. 16 projektu przewiduje zakaz wypłaty przez banki wynagrodzenia pośrednikom z tytułu sprzedaży kredytów mieszkaniowych i przenoszący koszt pośrednictwa na klientów.
"Propozycja oznacza negatywne skutki dla konsumentów, którzy utracą możliwość bezpłatnego, profesjonalnego wsparcia przy porównaniu ofert kredytowych w jednym miejscu, bankructwo branży pośrednictwa finansowego, a tym samym likwidację kilkudziesięciu tysięcy miejsc pracy" - piszą autorzy petycji.
Branża pośrednictwa finansowego zatrudnia dziś około 20 tys. osób, często w małych miejscowościach. Gros z nich to przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą. "W wyniku proponowanych zmian legislacyjnych wiele miejsc pracy bezpowrotnie zniknie" - czytamy w apelu do Morawieckiego.
Kredytem hipotecznym finansowanych jest dziś około 70 proc. zakupów mieszkań w Polsce. Blisko połowa kredytów hipotecznych zaciągana jest dzięki wsparciu pośredników finansowych - z ich wsparcia skorzystał co drugi Polak, któremu udało się sfinansować w ten sposób zakup własnego M.
Usługi pośrednictwa są bezpłatne dla wszystkich konsumentów - również dla tych, którzy ostatecznie nie zdecydowali się na zaciągnięcie kredytu lub których wniosek został odrzucony. Jeśli kredyt hipoteczny został udzielony, wynagrodzenie pośrednikowi z tego tytułu wypłaca bank - kredytodawca - w ciężar swoich kosztów.
"Pośrednik często jest »punktem pierwszego kontaktu« dla osoby zainteresowanej zaciągnięciem kredytu mieszkaniowego. Pomaga jej rozeznać się w ofertach banków, sprawdza zdolność kredytową oraz informuje, jakie dokumenty wymagane są przez bank, i monitoruje postęp w procesowaniu wniosku klienta. Zapisy proponowane w ustawie uderzą szczególnie w mieszkańców mniejszych miejscowości, w których sieć placówek bankowych jest ograniczona, odbierając im możliwość bezpłatnego porównania ofert konkurencyjnych banków, zwiększając ryzyko wyboru niekorzystnego produktu i przede wszystkim zmniejszając szansę na sfinansowanie potrzeb mieszkaniowych" - napisano w apelu do Morawieckiego.
Obawy pracowników branży podzielają eksperci PWC, którzy w najnowszym raporcie (z 31 grudnia 2016 r.) oceniają, że "wyeliminowanie pośredników finansowych może nie poprawić, a wręcz w wielu aspektach pogorszyć sytuację kredytobiorców".
Według PWC należy się spodziewać, że po wprowadzeniu proponowanej zmiany w ustawie o kredycie hipotecznym, kwota wynagrodzenia dla pośrednika będzie na tyle wysoka, iż niewiele osób będzie mogło zdecydować się na skorzystanie z jego wsparcia.
"Kredytobiorca, pozbawiony wsparcia pośredników kredytowych, skorzysta z usług najbliższego banku lub banku, którego jest klientem. W mniejszych miejscowościach wybór banków, do których klient może się udać, jest ograniczony. Pracownicy banku mogą jedynie wskazać najlepszy kredyt w ich własnej ofercie, ciężar zebrania danych o poszczególnych kredytach i ich porównanie będzie zatem spoczywać na kliencie" - ocenia PWC.
Jak wynika z badań NBP, przeciętny kredytobiorca ocenia swoją wiedzę na temat kredytów jako niewielką, co zwiększa ryzyko wyboru nieodpowiedniej oferty.
"Od lat współpracujemy przy różnych projektach regulacyjnych, których celem jest zwiększenie zaufania do środowiska pośredników finansowych. I tym razem z otwartością zaangażowaliśmy się merytorycznie w prace nad ustawą o kredycie hipotecznym, która będąc konsekwencją dyrektywy europejskiej, miała za zadanie dalsze uporządkowanie rynku. Jednak propozycja zapisu zabraniającego wypłaty przez banki wynagrodzenia pośrednikom i przerzucenie tego kosztu na klientów, choć motywowana społecznie, nie zrealizuje zakładanych celów" - napisali w petycji pracownicy branży.
Jak ocenia w raporcie PWC, branża pośrednictwa finansowego w Polsce jest stosunkowo silnie skoncentrowana, jednak w dużym stopniu stanowią ją pośrednicy współpracujący z dużymi markami - zarówno małe firmy, jak i osoby prowadzące samodzielną działalność gospodarczą. Podobnie jak w Polsce, pośrednicy finansowi tworzą bardzo istotny sektor na innych rynkach europejskich. Zakaz wypłaty wynagrodzeń pośrednikom przez kredytodawców wprowadziła jedynie Holandia. Na taki zapis nie zdecydowały się m.in. Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Hiszpania, Norwegia i Finlandia.
Sygnatariuszami petycji, adresowanej do wicepremiera i ministra finansów Mateusza Morawieckiego są Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych, Związek Firm Doradztwa Finansowego oraz Polski Związek Firm Deweloperskich.
