Nawet 3919 zł miesięcznie od państwa. Kto może liczyć na nowe świadczenie i jak je otrzymać?
Od stycznia 2024 roku osoby z niepełnosprawnościami mogą ubiegać się o nowe świadczenie wspierające, które ma na celu zwiększenie ich niezależności i poprawę sytuacji finansowej. Program został zaprojektowany z myślą o osobach dorosłych, a jego wysokość zależy od poziomu potrzeb określonego w decyzji orzeczniczej. Wyjaśniamy, kto może otrzymać pomoc, jak przebiega procedura składania wniosku oraz ile wynosi kwota świadczenia.
Podstawą prawną do przyznania nowej formy pomocy jest Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym. Program ten stanowi formę wsparcia finansowego skierowanego do osób dorosłych z niepełnosprawnościami, których potrzeby zostały ocenione na podstawie skali punktowej. Warunkiem otrzymania świadczenia jest uzyskanie co najmniej 70 punktów w decyzji orzeczniczej wydawanej przez Wojewódzkie Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Ocena ta uwzględnia stopień zależności od pomocy osób trzecich oraz zakres wsparcia niezbędnego w codziennym funkcjonowaniu.
Program został zaplanowany jako stopniowo rozszerzany system, który od 1 stycznia 2024 r. obejmuje osoby z najwyższymi potrzebami, tj. posiadające od 87 do 100 punktów. Kolejne etapy zakładają zwiększenie dostępności:
- Od stycznia 2025 r. - świadczenie będą mogły otrzymać osoby z poziomem potrzeby wsparcia ocenionym na 78-86 punktów.
- Od stycznia 2026 r. - program obejmie także osoby, które uzyskały od 70 do 77 punktów.
Prawo do świadczenia wspierającego nie przysługuje osobom, które:
- Nie posiadają orzeczenia o poziomie potrzeby wsparcia lub uzyskały mniej niż 70 punktów w skali oceny.
- Są niepełnoletnie - dla tej grupy przewidziane są inne formy pomocy finansowej.
- Nie spełniają wymogów dotyczących legalnego pobytu na terytorium Polski (dotyczy to obywateli innych państw).
W przypadku osób, których opiekunowie już wcześniej pobierali świadczenia opiekuńcze, takie jak zasiłek opiekuńczy lub świadczenie pielęgnacyjne, dostęp do nowego programu jest natychmiastowy. Warunkiem pozostaje jednak uzyskanie odpowiedniej liczby punktów potwierdzonej decyzją orzeczniczą. W programie nie obowiązuje kryterium dochodowe, co oznacza, że wsparcie jest przyznawane niezależnie od sytuacji materialnej wnioskodawcy. Ponadto świadczenie wspierające można łączyć z innymi formami pomocy, takimi jak renta socjalna.
Przeczytaj też: Kiedy wdowy dostaną podwójne emerytury?
Proces ubiegania się o świadczenie wspierające od 1 stycznia 2024 roku jest realizowany wyłącznie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Przed złożeniem wniosku konieczne jest jednak uzyskanie decyzji o poziomie potrzeby wsparcia. Taka decyzja musi potwierdzać przynajmniej 70 punktów w ustalonej przez ustawę skali, aby spełnić podstawowe kryterium przyznania świadczenia. Osoby, które nie dostarczą tego dokumentu, muszą liczyć się z odmową rozpatrzenia wniosku przez ZUS.
Aby ubiegać się o świadczenie wspierające, wnioskodawca powinien w pierwszej kolejności złożyć komplet dokumentów do WZON i poczekać na ostateczną decyzję. Dopiero po jej uzyskaniu możliwe jest przesłanie wniosku do ZUS. Dokumenty składa się wyłącznie drogą elektroniczną - za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych ZUS, systemu Emp@tia lub bankowości internetowej. Proces ten wymaga od wnioskodawców dostępu do internetu oraz umiejętności obsługi narzędzi cyfrowych. Szczególną uwagę należy zwrócić na kompletność dokumentacji i przestrzeganie wyznaczonych terminów, gdyż wszelkie braki lub opóźnienia mogą skutkować wydłużeniem procedury, lub odrzuceniem wniosku.
Osoby, które posiadają już ostateczne orzeczenie potwierdzające potrzebę wsparcia, mają trzy miesiące na złożenie wniosku do ZUS, licząc od dnia otrzymania tej decyzji. Termin ten jest istotny, ponieważ jego dochowanie gwarantuje wypłatę świadczenia z wyrównaniem od daty, na którą ustalono potrzebę wsparcia. Spóźnienie może skutkować wypłatą dopiero od miesiąca, w którym wniosek wpłynął do ZUS. W przypadku osób składających dokumenty przez pełnomocnika lub przedstawiciela ustawowego, wymagane jest dodatkowe potwierdzenie prawa do reprezentowania osoby ubiegającej się o świadczenie.
Przeczytaj też: 800 plus. Kiedy w 2025 r. trzeba złożyć wniosek?
Wysokość świadczenia wspierającego jest bezpośrednio powiązana z poziomem potrzeby wsparcia, który określają Wojewódzkie Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Miesięczna kwota jest obliczana jako procent obowiązującej renty socjalnej, a jej wysokość różni się w zależności od przyznanej punktacji. Osoby, które uzyskały od 70 do 74 punktów, otrzymują 40 proc. renty socjalnej, co do końca lutego 2025 roku wynosi 713 zł. Z kolei osoby z najwyższym poziomem potrzeby wsparcia, od 95 do 100 punktów, mogą liczyć na świadczenie równe 220 proc. renty socjalnej, czyli obecnie 3919 zł. Przedziały punktowe obejmują również pośrednie wartości - 60, 80, 120 i 180 proc. renty socjalnej, co pozwala na bardziej precyzyjne dostosowanie wysokości pomocy do indywidualnych potrzeb. System nie wymaga dodatkowych wniosków o podwyższenie kwoty świadczenia - wszystkie wypłaty są automatycznie waloryzowane w momencie corocznego wzrostu renty socjalnej.
Prognozy na 2025 rok wskazują, że wskaźnik waloryzacji może wynieść 5,52 proc., co oznacza proporcjonalny wzrost wszystkich progów świadczenia. Przykładowo, najniższa kwota - 713 zł - wzrośnie o około 39 zł, a najwyższa - 3919 zł - o blisko 216 zł. Dzięki temu osoby z niepełnosprawnościami mogą planować swoje budżety z większą pewnością, wiedząc, że ich dochód będzie częściowo chroniony przed skutkami rosnących kosztów życia.
Przeczytaj też:
ZUS weźmie od najbogatszych więcej pieniędzy. Kwota wzrośnie, podano wyliczenia
Świadczenia dla seniorów idą w górę. To nie tylko waloryzacja
Wyższe pensje, emerytury, świadczenia. Co zmienia się w 2025 roku?
