Odszkodowanie za nieterminowe dostarczenie przesyłki
Od przewoźnika, który nie dostarczył w terminie przesyłki, można domagać się odszkodowania za szkody spowodowane zwłoką w przewozie. Prawo przewozowe, mające zastosowanie do krajowego przewozu drogowego towarów, ogranicza jednak w istotny sposób wysokość należnego odszkodowania. Jeśli przesyłka została odebrana, to z roszczeniami wobec przewoźnika powinien występować odbiorca, a nie nadawca przesyłki.
Przewoźnik ponosi odpowiedzialność za szkody wynikłe z opóźnienia w przewozie przesyłki (art. 65 ust. 1 Prawa przewozowego). Z odpowiedzialności tej może się zwolnić, jeśli udowodni, że opóźnienie w przewozie przesyłki powstało z przyczyn występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy, niewywołanych winą przewoźnika, z właściwości towaru albo wskutek siły wyższej.
Wskutek nieterminowego dostarczenia przesyłki mogą powstać dwa rodzaje szkód: szkody w przesyłce i szkody inne niż w przesyłce.
Szkody w przesyłce to np. zepsucie zbyt długo przewożonej żywności. W razie uszkodzenia przesyłki wskutek zwłoki w przewozie, odszkodowanie ustala się w wysokości odpowiadającej procentowemu zmniejszeniu się wartości. Wysokość odszkodowania nie może jednak przewyższać kwoty odszkodowania przysługującego za:
1) utratę całej przesyłki, jeżeli doznała ona obniżenia wartości wskutek uszkodzenia; z reguły ustala się ją na podstawie ceny wskazanej w rachunku dostawcy lub sprzedawcy,
2) ubytek tej części przesyłki, która doznała obniżenia wartości wskutek uszkodzenia.
Częściej ze zwłoką w przewozie wiążą się szkody inne niż w przesyłce. Przykładowo wskutek nieterminowego dostarczenia przesyłki zawierającej materiały budowlane wykonawca nie jest w stanie wywiązać się ze zobowiązań wobec swoich kontrahentów i musi zapłacić im kary umowne lub odszkodowania. Poniesiona szkoda może być bardzo wysoka. Prawo przewozowe chroni jednak w takich przypadkach przewoźników ograniczając wysokość odszkodowania za szkody inne niż w przesyłce do wysokości podwójnej kwoty przewoźnego (art. 83 ust. 1 Prawa przewozowego). Nie można przy tym oczekiwać, że w każdym przypadku nieterminowego dostarczenia przesyłki przewoźnik musi zapłacić podwójną kwotę przewoźnego. Najpierw trzeba udowodnić, że wskutek zwłoki w przewozie powstała szkoda, za którą odpowiada przewoźnik. Trzeba też wykazać jej wysokość. Jeśli okaże się, że poniesiona szkoda jest niższa niż dwukrotność kwoty przewoźnego, to nie będzie można żądać dwukrotności przewoźnego, tylko kwoty odpowiadającej szkodzie.
Wskazane ograniczenia wysokości odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika (art. 86 Prawa przewozowego).
Z roszczeniami wobec przewoźnika może występować nadawca lub odbiorca, w zależności od tego, któremu z nich przysługuje prawo rozporządzania przesyłką. Prawo nadawcy do rozporządzania przesyłką wygasa, gdy odbiorca wprowadził zmianę umowy przewozu, przyjął list przewozowy albo odebrał przesyłkę. Jeśli więc odbiorca odebrał przesyłkę, to odbiorcy przysługuje prawo rozporządzania nią i to on, a nie nadawca może występować z roszczeniami wobec przewoźnika.
Roszczenia z tytułu zwłoki w przewozie, która nie spowodowała ubytku lub uszkodzenia przesyłki, przedawniają się z upływem 2 miesięcy od dnia wydania przesyłki. Przy uszkodzeniu przesyłki termin przedawnienia wynosi rok. Bieg przedawnienia zawiesza się na okres od dnia wniesienia reklamacji do dnia udzielenia odpowiedzi na reklamację i zwrócenia załączonych dokumentów, najwyżej jednak na okres trzech miesięcy.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 15.11.1984 r. - Prawo przewozowe (Dz. U. z 2000 r. nr 50, poz. 601 ze zm.)
autor: Andrzej Janowski
Gazeta Podatkowa Nr 737 z dnia 2011-01-31