Czy należysz do klasy średniej? Decydują o tym nie tylko zarobki
Klasa średnia jest określeniem grupy osób, które żyją na stabilnym poziomie, pozwalającym na zaspokojenie codziennych potrzeb, ale także na pewne dodatkowe wydatki, jak wakacje, edukacja dzieci czy rozwijanie pasji. Zazwyczaj mają stałe dochody z pracy (ale nie tylko - mogą to być również dochody pasywne z inwestycji), prowadzą wygodne życie, ale raczej nie mogą pozwolić sobie na luksusy zarezerwowane dla najbogatszych. Czy zaliczasz się do klasy średniej? To w dużym stopniu zależy od tego, ile zarabiasz, ale nie tylko.
Można przyjąć, że średnią klasową w Polsce stanowią osoby prowadzące działalności gospodarcze albo zatrudnione na stanowiskach specjalistycznych, realizujące zadania umysłowe. To także ci, którzy mają stabilne dochody na poziomie, który pozwala im nie tylko egzystować, ale też żyć godnie, wygodnie - nie luksusowo, ale też nie "od pierwszego do pierwszego". Dla porównania - w krajach skandynawskich klasa średnia obejmuje ponad 60 proc. społeczeństwa, w Polsce około 50 proc.
Jednak samo zarobkowanie to nie wszystko - styl życia, poziom wykształcenia oraz dostęp do dóbr kulturalnych i edukacyjnych również są istotne w definiowaniu przynależności do tej grupy.
W Polsce często przyjmuje się średnią krajową jako wyznacznik klasy średniej, co jednak może prowadzić do błędnych wniosków. Według danych GUS w 2024 roku średnie wynagrodzenie wyniosło 8189,74 zł brutto miesięcznie. Brzmi imponująco, ale rzeczywistość wielu Polaków wygląda inaczej. Dlaczego? Bo dane są zawyżane przez bardzo wysokie zarobki najbogatszych i zniekształcane regionalnie (różnica między zarobkami w mazowieckim a podkarpackim itd.). Poza tym w tych obliczeniach bierze się pod uwagę tylko firmy, które zatrudniają więcej niż 10 osób.
Bardziej miarodajna w tym przypadku jest mediana, która w 2024 roku wynosiła około 6800 zł brutto (stanowi to około 82% średniej krajowej).
Osoby zarabiające w przedziale od 5100 do 13 600 zł brutto mogą być uznawane za członków klasy średniej według kryteriów OECD (od 11 000 do 27 200 zł brutto miesięcznie dla trzyosobowego gospodarstwa domowego).
OECD definiuje klasę średnią jako gospodarstwa domowe z dochodami na osobę wynoszącymi od 75 proc. do 200 proc. mediany wynagrodzeń.
Przynależność do klasy średniej to nie tylko wysokość wynagrodzenia, ale także stabilność zatrudnienia, możliwości awansu i dostęp do edukacji. Mediana wynagrodzeń oraz widełki OECD to ważne wskaźniki, ale równie istotne są subiektywne odczucia związane z komfortem życia i poczuciem bezpieczeństwa finansowego. Zwłaszcza w dobie wysokiej inflacji, drogich kredytów hipotecznych, rosnących kosztów życia.
