Opodatkowanie posiadającego księgę wieczystą miejsca garażowego w budynkach wielorodzinnych (np. blokach) stawką wyższą niż garażu przynależnego do lokalu mieszkalnego jest niezgodne z konstytucją - orzekł w środę Trybunał Konstytucyjny.
Według Trybunału zakwestionowana zasada prowadzi do nierównego traktowania podatników.
TK odniósł się do podatku od garaży. Stawki powinny być niższe
Za niezgodne z konstytucją TK uznał w środę przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, które umożliwiają odmienne opodatkowanie miejsc garażowych w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych (np. garaży podziemnych w blokach) w zależności od wyodrębnienia lub niewyodrębnienia własności tych garaży.
Dla przykładu dotychczas stosowana interpretacja Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2012 r. pozwalała gminom na zastosowanie dwóch stawek podatku:
- pierwszą była stawka niska, właściwa dla mieszkań, czyli wynoszącą maksymalnie 1 zł za 1 m.kw. powierzchni użytkowej,
- albo stawkę blisko 10 razy wyższą, właściwą dla tzw. budynków pozostałych, która wynosi maksymalnie do 9,71 zł za 1 m.kw.
Drugi z wariantów był stosowany przy opodatkowaniu garaży z odrębną księgą wieczystą, co było częstym rozwiązaniem w przypadku miejsc postojowych w nowo wybudowanych blokach z garażem podziemnym.
Zdaniem TK, niekonstytucyjne jest też rozumienie tych przepisów, które pozwalają uznać garaż znajdujący się w budynku mieszkalnym, stanowiący wyodrębniony lokal, za "część budynku" o charakterze odmiennym niż mieszkalny.
Trybunał podkreślił, że dotychczas najniższą stawką podatku objęto majątek przeznaczony do celów mieszkalnych, w tym miejsca garażowe, jeżeli są one przynależne do lokalu mieszkalnego. Inaczej traktowano miejsca garażowe, które miały inną formę własności.
- Tymczasem z punktu widzenia przepisów prawa podatkowego nie istnieją podstawy prawne, aby garaże w budynkach wielomieszkaniowych były traktowane jako kategoria niejednolita. Oznacza to, że podatnicy podatku od nieruchomości będący właścicielami takich miejsc powinni być w świetle prawa traktowani tak samo - powiedział sędzia Jakub Stelina uzasadniając środowe rozstrzygnięcie.
Odrębna księga wieczysta pod garaż nie powinna stanowić o wyższej stawce podatku
Według TK zróżnicowanie stawek podatku od garaży w zależność od tego, czy są one lokalem o odrębnej własności, czy są przynależne do lokalu mieszkalnego, jest sprzeczne z przyjętym w ustawie kryterium stawek podatkowych.
- Nie jest nim charakter prawny lokalu stanowiącego przedmiot prawa własności, lecz przeznaczenie, zgodnie z którym będzie ono użytkowane - argumentował sędzia.
Trybunał wskazywał, że posiadanie miejsca postojowego w wielostanowiskowym garażu stanowi immanentny element mieszkania. "Podlegają one klasyfikacji według stawek przewidzianych dla budynków mieszkalnych, albowiem zaspokajają podstawowe potrzeby bytowe ludzi w zakresie zamieszkiwania. Bez względu na to, czy garaż stanowi nieruchomość odrębną do lokalu mieszkalnego, czy jest jedynie do niego przynależny, pełni tę samą funkcję" - uzasadnił TK w sentencji wyroku.
Trybunał odroczył przy tym wejście w życie wyroku do 1 stycznia 2025 r., co oznacza, że przepisy - uznane za niekonstytucyjne - przestaną obowiązywać właśnie do tej daty. Decyzję tę TK uzasadnił groźbą ewentualnej niemożliwej do oszacowania liczby postępowań wznowieniowych w sądach oraz potrzebą zapewnienia stabilności budżetów samorządów, których częścią są środki pochodzące z podatku od nieruchomości.
TK rozpatrzyło skargę, która może dotyczyć wielu mieszkańców nowych osiedli
Skargę do Trybunału Konstytucyjnego w tej sprawie złożyło małżeństwo, które kupiło mieszkanie w budynku wielorodzinnym z miejscem postojowym w garażu. Małżonkowie nabyli udział w nieruchomości wspólnej oraz udział w garażu wielostanowiskowym wraz ze stosownym udziałem w nieruchomości wspólnej, z prawem wyłącznego korzystania z miejsca postojowego. Garaż został wyodrębniony jako samodzielny lokal niemieszkalny, dla którego prowadzona jest oddzielna księga wieczysta.
Garaż małżeństwa został opodatkowany według ustalonych przez radę miejską stawek dla budynków lub ich części pozostałych, która jest niemal dziesięciokrotnie wyższa niż stawka dla lokali mieszkalnych. Od tej decyzji małżonkowie odwołali się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego (SKO). Argumentowali w nim, że zastosowanie do opodatkowania miejsca postojowego stawki przewidzianej dla budynków lub ich części pozostałych stanowiło naruszenie prawa. SKO utrzymało jednak tę decyzję w mocy. Następnie skargę oddalił Wojewódzki Sąd Administracyjny, a ostatecznie Naczelny Sąd Administracyjny.
SKO i sądy argumentowały, że pojęcie "części budynku" utożsamiane może być z pojęciem lokalu, który może być mieszkalny, pozostały bądź przeznaczony na działalność gospodarczą. W konsekwencji - zdaniem sądów - garaż może stanowić odrębny lokal i może zostać opodatkowany stawką dla budynków pozostałych.
Sądy powoływały się na uchwałę siedmioosobowego składu NSA z 27 lutego 2012 r., w której stwierdzono, że garaż stanowiący przedmiot odrębnej własności, usytuowany w budynku mieszkalnym wielorodzinnym, podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości według wyższej stawki.
Małżeństwo nie zgodziło się z tą interpretacją wskazując, że - ich zdaniem - doprowadzi ona do pogorszenia sytuacji prawnej podatnika. Według skarżących zakwestionowane przepisy prowadzą też do nierównego i niesprawiedliwego nałożenia na właścicieli garaży z odrębną własnością, podatku ustalonego według ponad dziesięciokrotnie wyższej stawki niż stosowana wobec właścicieli garaży niestanowiących odrębnego przedmiotu własności.
