Sprawozdanie z realizacji zadań KUKE

"Strategię działania KUKE SA na lata 1999-2002" opracowano w 1998 r. Tworząc ją założo-no, że dynamika polskiego eksportu będzie wzrastała: w 1999 r. o 2,8 proc.; w 2000 r. o 9,9 proc.; w 2001 r. o 10,8 proc.; w 2002 r. o 10,2 proc.

I Działalność powierzona KUKE SA ustawą z 7 lipca 1994 r. o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach kontraktów eksportowych.

Uwarunkowania realizacji strategii KUKE SA.

Analizując wyniki realizacji strategii, nie można pominąć opóźnień, niezależnych od KUKE SA. Projekt nowelizacji ustawy z 7 lipca 1994 r. o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach kontraktów eksportowych został uchwalony przez Sejm 16 listopada 2000 r., a ustawa weszła w życie 4 stycznia 2001 r.

Ustawa o dopłatach do oprocentowania kredytów eksportowych o stałych stopach procentowych nie została jeszcze uchwalona. Dopiero wejście w życie nowych uregulowań prawnych umożliwi korporacji pełną realizację zadań przewidzianych w strategii oraz wdrożenie nowych produktów ubezpieczeniowych, tj. ubezpieczenia inwestycji bezpośrednich za granicą, ubezpieczenia kosztów pozyskiwania zagranicznych rynków zbytu, gwarancji ubezpieczeniowych oraz ubezpieczenia od ryzyka związanego ze zmianami kursów walutowych. Na wielkość ubezpieczonego obrotu negatywnie wpływa brak postępu w realizacji programu rozwoju handlu kompensacyjnego z Federacją Rosyjską i innymi krajami Wspólnoty Niepodległych Państw. Analiza działalności korporacji dowodzi, że w finansowaniu polskiego eksportu na warunkach długoterminowych uczestniczą przede wszystkim banki zagraniczne. Wśród banków krajowych Bank Handlowy SA w Warszawie podejmuje śmielsze próby finansowania projektów eksportowych kredytem średnioterminowym. Jeśli porówna się polski eksport z eksportem realizowanym przez firmy z krajów OECD, widać, że Polska w małym stopniu skłania się do wykorzystywania kredytu w handlu zagranicznym.

W Polsce zaskakującym zjawiskiem jest również niska skłonność do posługiwania się kredy-tem i ubezpieczeniem kredytu. Do 31 marca 2001 r. stawki za ubezpieczenie kontraktów eks-portowych stosowane przez KUKE SA były niższe o 40 proc., a od 1 kwietnia br. do 1 kwiet-nia 2002 r. będą niższe o 20 proc. od stawek wyznaczonych przez agencje ubezpieczeń kredy-tów eksportowych, działające w wysoko rozwiniętych krajach OECD. Preferencyjne stawki za ubezpieczenie nie mają jednak bezpośredniego przełożenia na wzrost wartości eksportu realizowanego na warunkach kredytowych. Czynnikiem niekorzystnie wpływającym na wiel-kość ubezpieczonego eksportu jest małe zaangażowanie banków polskich oraz działających w Polsce banków z udziałem kapitału zagranicznego w udostępnianie kredytów eksporto-wych. Dawne centrale handlu zagranicznego preferują zaangażowanie w operacje o znacznie mniejszym stopniu ryzyka, jak np. udział w budowie supermarketów, rozwój nowych techno-logii na rynku krajowym (telefonia stacjonarna i komórkowa). Również banki wybierają pro-wadzenie bezpieczniejszych operacji. Stąd na polskim rynku finansowym bardzo trudno jest pozyskać środki finansowe dla tradycyjnych sektorów polskiego eksportu, takich jak: hutnic-two, przemysł chemiczny, produkcja nawozów sztucznych, budowa środków transportu morskiego i lądowego, eksport węgla kamiennego.

Ostatnio pojawiają się krytyczne uwagi na temat wyników finansowych, osiąganych przez korporację. Trzeba podkreślić, że przyjmując do ubezpieczenia kontrakty eksportowe, korporacja bada związane z ich realizacją ryzyko i wykonalność. Ochroną są obejmowane projekty uznane za wykonalne, realizowane z zachowaniem międzynarodowych zasad, które cechuje prawdopodobieństwo uzyskania spłaty należności.

W okresie realizacji strategii korporacja przygotowała opracowania: "Możliwe działania w celu zwiększenia zdolności eksportowych przedsiębiorstw polskiego przemysłu ciężkiego (z perspektywy KUKE SA)", "Diagnoza stanu obecnego systemu polityki proeksportowej w Polsce z perspektywy agencji ubezpieczeń kredytów eksportowych". Korporacja opracowa-ła również "Memorandum dotyczące utworzenia funduszu refinansowania średnio i długo-terminowych kredytów eksportowych ubezpieczonych w KUKE SA" oraz przygotowała do-kument "Pakiet - łatwy eksport". Ponadto KUKE SA zaproponowała powołanie zespołu eks-pertów, złożonego z przedstawicieli zainteresowanych resortów i Narodowego Banku Pol-skiego. Celem zespołu byłoby opracowanie kompleksowej strategii eksportowej dla przemy-słu ciężkiego.

Korporacja realizowała przewidziane w strategii zadania, do wykonania których nie była konieczna nowelizacja ustawy z 7 lipca 1994 r. o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach kontraktów eksportowych.

W tym zakresie:

- przygotowano ogólne warunki ubezpieczenia, taryfę stawek oraz procedury ubezpieczenia od ryzyka nierynkowego;

- zawarto umowy o współpracy z Export Import Bank of Slovakia ze Słowacji, Uzbekinvest z Uzbekistanu, Mehib z Węgier, Turkeximbank z Turcji;

- przygotowano program "Kredyty eksportowe do Federacji Rosyjskiej";

- ofertę korporacji, dotyczącą ubezpieczeń kredytów średnio i długoterminowych, zaprezentowano w przedsiębiorstwach z sektorów, które w strategii określono jako posiadające potencjał eksportowy (chodzi o przedsiębiorstwa sektora stoczniowego oraz usług budowlano-montażowych);

- przeprowadzono 31 konsultacji z bankami krajowymi i zagranicznymi, zainteresowanymi finansowaniem polskiego eksportu;

- banki zagraniczne sfinansowały polski eksport wartości ponad 87 mln USD;

- przygotowano system stawek za ubezpieczenia kredytów eksportowych z okresem spłaty dwóch i więcej lat, zgodnie ze zobowiązaniem Polski wynikającym z członkostwa w OECD;

- opracowano koncepcję wprowadzenia oceny środowiskowej przy ubezpieczaniu kontraktów eksportowych;

- podjęto działania reorganizujące marketing w celu pozyskania większej liczby ubezpieczeń kontraktów eksportowych na podstawie działalności gwarantowanej przez Skarb Państwa.

Założenia do weryfikacji "Strategii działania KUKE SA na lata 1999-2002".

Rok 2000

Założono, że łączna wartość należności objętych ochroną ubezpieczeniową w 2000 r. w ra-mach gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeń kontraktów eksportowych wyniosła ok. 212 mln USD, składka zaś z tego tytułu - 8,06 mln USD.

Rok 2001

Łączna wartość należności objętych ochroną ubezpieczeniową w 2001 r. w ramach gwaran-towanych przez Skarb Państwa ubezpieczeń kontraktów eksportowych wyniesie ok. 400 mln USD, składka zaś z tego tytułu - 13,04 mln USD.

Rok 2002

Zakłada się, że łączna wartość należności objętych ochroną ubezpieczeniową w 2002 r. w ramach gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeń kontraktów eksportowych wy-niesie ok. 532 mln USD, składka zaś - 21,47 mln USD.

Wnioski

W celu usprawnienia działalności systemu ubezpieczeń kredytów eksportowych należałoby rozważyć możliwość utworzenia Rady Programowej KUKE SA, do której weszliby przedstawiciele kadry zarządzającej największych polskich przedsiębiorstw prowadzących działalność eksportową, przedstawiciele banków najaktywniej działających w sferze finansowania eksportu oraz rządu. Rada wydawałaby opinie na temat nowych produktów ubezpieczeniowych, zgłaszałaby uwagi oraz propozycje działań, które powinny być podjęte w interesie wszystkich eksporterów i banków. Konieczne jest też przyspieszenie działań w celu realizacji programu rozwoju handlu kompensacyjnego z krajami WNP, który może się przyczynić do zdynamizowania wymiany handlowej z Rosją, Ukrainą, Białorusią, Kazachstanem, Uzbekistanem. Należy również pamiętać, że KUKE SA jest jedynie jednym z ogniw w systemie wspierania eksportu. Konieczne jest podjęcie przez wszystkie instytucje i organy zainteresowane wzrostem polskiego eksportu działań stymulujących wykorzystanie instrumentów kredytowych w handlu zagranicznym.

Działania KUKE SA mające na celu zwiększenie udziału eksportu objętego ochroną ubezpieczeniową oraz wykorzystywania limitu środków budżetowych na gwarantowane przez Skarb Państwa ubezpieczenia kredytów eksportowych.

1. Zintensyfikowanie działań marketingowych i reklamowych:

- uruchomiono platformę komunikacyjną - Centrum Informacji Eksportowej KUKE SA;

- założono przygotowanie pakietów promocyjnych, skierowanych do przedsiębiorstw z sektorów gospodarki o dużym potencjale eksportowym (np. "Kredyt dla armatora" - skierowany do stoczni i banków finansujących; "Dobry projekt" - skierowany do przedsiębiorstw z branży budowlano-montażowej realizujących kontrakty na zasadzie "project finance"; "Kredyty eksportowe do Federacji Rosyjskiej"; "Łatwy eksport" - adresowany do małych i średnich przedsiębiorstw; "Rosja nasz partner").

2. Zintensyfikowanie współpracy z innymi agencjami ubezpieczeń kredytów eksportowych w zakresie ochrony ubezpieczeniowej przy realizacji przez polskich eksporterów wspólnych przedsięwzięć na rynkach krajów trzecich.

3. Zintensyfikowanie współpracy z bankami zagranicznymi finansującymi polski eksport.

4. Zwiększenie współpracy z przemysłem stoczniowym, lotniczym, energetycznym, budowlano-montażowym, elektronicznym i chemicznym.

5. Zintensyfikowanie prób dotyczących włączenia polskich banków do finansowania naszego eksportu.

6. Ponowienie próby utworzenia systemu refinansowania kredytów wspólnie z BGK.

7. Utworzenie platformy współpracy z importerami polskich towarów oraz administracją kraju importera.

8. Zintensyfikowanie współpracy z wydziałami ekonomiczno-handlowymi ambasad RP.

9. Zintensyfikowanie współpracy z wydawnictwami ekonomicznymi w zakresie popularyzowania kredytów i ubezpieczeń eksportowych (przygotowanie specjalistycznego wydawnictwa dla polskich eksporterów pt. "Bezpieczny eksport").

10. Rozwijanie współpracy z ośrodkami akademickimi.

11. Rozwijanie współpracy z organizacjami samorządu gospodarczego na szczeblu lokalnym i centralnym oraz stowarzyszeniami zawodowymi, np. handlu zagranicznego.

12. Stworzenie vortalu internetowego KUKE SA.

13. Rozwijanie kanałów sprzedaży bezpośredniej (zwiększenie częstotliwości spotkań handlowych, uruchomienie sprzedaży polis przez Internet).