System monitorowania i analiz

Obecny system w stosunku do poprzedniego został znacznie zmodyfikowany, ale jego cel pozostał taki sam jak poprzednio, czyli identyfikowanie banków o zagrożonej wypłacalności i pogarszającej się sytuacji finansowej.

System monitorowania banków komercyjnych jest punktem wyjścia do analiz szczegółowych banków. Ma on umożliwić sprawną, opartą na danych sprawozdawczych, identyfikację banków, których sytuacja finansowa jest zła lub może ulec pogorszeniu. Dalsza, pogłębiona analiza i identyfikacja zagrożonych banków dokonywana już jest z wykorzystaniem innych źródeł informacji.

Zadaniem systemu monitorowania jest dostarczenie informacji o sytuacji finansowej banku w trzech aspektach, piszą Wojciech Konata i Iwona Sowińska, autorzy opracowania, na temat systemu monitorowania w BFG, który zostanie zaprezentowany na seminarium 28 lutego br. Pierwszy z tych aspektów dotyczy stanu obecnego, stwierdzonego poprzez badanie negatywnych odchyleń od wartości wzorcowych albo wyników osiąganych przez inne banki. Drugi aspekt dotyczy zmian świadczących o pogarszaniu, stabilności bądź poprawie sytuacji finansowej, a ostatni tendencji rozwojowych, pokazujących znaczne rozszerzenie albo ograniczenie działalności.

Wybór systemu monitorowania zależy przede wszystkim od rodzaju, zakresu oraz jakości dostępnych informacji. Podstawowym źródłem danych tzw. mierzalnych jest sprawozdawczość przesyłana przez banki do NBP. Ale sprawozdawczość ta nie dostarcza wszystkich potrzebnych informacji dla prawidłowego zbadania i oceny ryzyka. Do dodatkowych źródeł informacji zarówno liczbowych jak i niemierzalnych należą informacje Generalnego Inspektoratu Nadzoru Bankowego (GINB), Komisji Nadzoru Bankowego (KNB), przekazywane bezpośrednio przez banki oraz informacje prasowe. W wielu przypadkach dane te mają charakter wybiórczy i dotyczą jedynie części banków.

Osobnym zagadnieniem jest wiarygodność danych sprawozdawczych przesyłanych przez banki do NBP. Konstruując system monitorowania przyjęto, że dane sprawozdawcze są wiarygodne i w sposób rzetelny określają kondycję finansową banków. Informacje o bankach, w których GINB lub audytorzy stwierdzili nieprawidłowości w działaniu albo błędy w sprawozdawczości, nie są uwzględnione w systemie lecz brane pod uwagę na etapie analizy szczegółowej banków.

Zdaniem autorów referatu kompletną i spójną bazą informacji dotyczącą wszystkich banków jest sprawozdawczość dla NBP. Baza ta stanowi jedyne źródło danych dla budowania systemu monitorowania. Natomiast pozostałe informacje są traktowane jako dodatkowe dane w indywidualnej ocenie banków.

Z systemu monitorowania zostały wyłączone banki, które nie prowadzą albo nie rozwinęły jeszcze pełnej działalności operacyjnej, te, które działają krócej niż 2 lata albo których istnienie uwarunkowane jest jedynie możliwością sprzedaży ich licencji. Wiąże się to z tym, że banki rozpoczynające dopiero działalność operacyjną cechuje duża zmienność wskaźników oraz prawdopodobieństwo generowania strat. Natomiast w przypadku pozostałych banków prowadzących ograniczoną działalność operacyjną wskaźniki są zwykle zniekształcone.

Osobnym zagadnieniem jest kwestia łączenia się banków komercyjnych oraz powstawanie nowego banku po zakupie licencji istniejącej już instytucji. Zdaniem autorów opracowania w większości banków o pogarszającej się sytuacji finansowej, to pogorszenie jest widoczne w poszczególnych dziedzinach analizy, np. spadek rentowności lub pogorszenie jakości portfela kredytowego. Tylko w nielicznych przypadkach występuje pogorszenie sytuacji we wszystkich sferach działalności i przeważnie dotyczy to banków, których sytuacja finansowa już jest zła.

Warto też pamiętać, że w tym roku zaczną obowiązywać znowelizowane przepisy o rachunkowości, a także wejdą zmiany związane z oceną ryzyka bankowego, które mogą rzutować w przyszłości na kształt obecnego systemu monitorowania.