Te banknoty tracą ważność, w sklepie je odrzucą. NBP zadecydowało, masz tylko jedno wyjście

• Pieniądze zniszczone można, a nawet należy wymienić, ponieważ tracą one ważność.
• Płacenie zniszczonymi banknotami i pogiętymi monetami może nie przejść, ponieważ kasjer ma prawo odmówić przyjęcia takich pieniędzy.
• Wymiany dokonać możemy w każdym banku w Polsce. Jednak są wyjątki, gdy nie otrzymamy równowartości zniszczonych pieniędzy, a możemy nawet zostać z niczym.

Pieniądze zniszczone, wyraźnie mocno zużyte, poszarpane czy podzielone na kilka części - każdy z nas widział choć raz w życiu wyraźnie mocno spracowany banknot w obiegu. Gorzej, gdy taki widzieliśmy u siebie w portfelu. Przy kasie możemy usłyszeć odmowę przyjęcia takiego banknotu. Co wtedy? Odwołać się od decyzji nie możemy. Zdecydowanie lepiej zawczasu wymienić zniszczone pieniądze, bo te po prostu tracą ważność.

Uszkodzone pieniądze, jak porwany banknot czy wyszczerbiona moneta w teorii są ważnym środkiem płatniczym. To jednak teoria, bo praktyka jest taka, że uznanie ważności zniszczonych pieniędzy zależy tylko od kasjera. Jeśli ten nie zgodzi się przyjąć pieniędzy, możemy spróbować w innym sklepie, ale gwarancji nigdy nie mamy.

Warto więc zniszczony banknot czy monetę wymienić, gdy ich wygląd daleko odbiega od normy. Trzeba też umieć ocenić, jak bardzo zniszczony jest banknot - czym innym są bowiem nieszkodliwe bazgroły gdzieś na krawędzi banknotu czy zadrapania na monecie, a czym innym rozdarcie i wygięcie płaszczyzny monety. Musimy jednak pamiętać, że nawet stosunkowo małe zniszczenia mogą dyskwalifikować nas na zakupach w sklepie.

Zużyte i uszkodzone banknoty oraz monety, można wymienić. Dokonać tego można w dowolnym banku w Polsce lub w oddziale terenowym Narodowego Banku Polskiego. W przypadku, gdy uszkodzenie nie jest znaczne, wymiana zwykle odbywa się od ręki.

Możemy jednak usłyszeć odmowę, gdy chcemy wymienić bardzo zniszczone pieniądze. Takie egzemplarze przyjmowane są na podstawie wniosku i przesyłane do wymiany do NBP. Do wypełnienia wniosku potrzeba podać podstawowe dane personalne oraz kontaktowe. Później powinniśmy otrzymać decyzję Narodowego Banku Polskiego w sprawie wymiany uszkodzonych pieniędzy.

Uszkodzone pieniądze nie zawsze da się odzyskać w 100 proc. ich pierwotnej wartości. Jeśli posiadamy tylko część banknotu czy monety, otrzymamy jedynie 50 proc. wartości pieniądza, a czasami nie otrzymamy nic i zmiana nie dojdzie do skutku.

Otrzymamy 100 proc. wartości uszkodzonych pieniędzy w wypadku gdy:

• zachowało się ponad 75 proc. powierzchni banknotu w jednym fragmencie,
• banknot został przerwany na kilka części (maksymalnie 9), które w sumie stanowią całość uszkodzonego banknotu,
• moneta jest w jednym kawałku lub w dwóch częściach - rdzeniu i pierścieniu

Otrzymamy 50 proc. wartości uszkodzonych pieniędzy w wypadku gdy:

• zachowało się od 45 proc. do 75 proc powierzchni banknotu w jednym fragmencie,
• zachowała się tylko jedna z dwóch części monety - rdzeń lub pierścień.

Jeśli do banku donieśliśmy zniszczony banknot, czeka nas krótka formalność. W obecności osoby doręczającej pracownik banku jest zobowiązany banknot skleić o ile to możliwe i dodać adnotację - czy to 100 proc. czy 50 proc. banknotu, który chcemy wymienić. Następnie pieniądze takie trafiają do NBP, a tam zapada decyzja, co dalej.

Przesłanie zniszczonych pieniędzy do NBP nie zawsze skutkuje wymianą. Jeśli zachowało się mniej niż 45 proc. powierzchni banknotu w jednym kawałku, nie otrzymamy wymiany. Tak samo nie mamy co na nią liczyć, gdy do banku przynieśliśmy kawałek jednego fragmentu monety - pierścienia lub rdzenia.

W takim wypadku Narodowy Bank Polski nie tylko nie dokona wymiany na nowe, ale może też nie oddać przekazanych fragmentów. Jeśli w ciągu 6 miesięcy od przesłania pieniędzy do wymiany wnioskodawca się nie zgłosi, NBP dokona ich zniszczenia.

Przemysław Terlecki