APA, czyli skuteczne zabezpieczenie transakcji podatników

Rok 2017 przyniósł wiele zmian dotyczących realizacji transakcji z podmiotami powiązanymi. Po pierwsze, podatnicy zostali zobowiązani do dokładniejszego dokumentowania tego rodzaju transakcji. Muszą sporządzać trzystopniową dokumentację podatkową oraz przeprowadzać analizy danych porównawczych. Ponadto są zobowiązani również do przygotowania benchmarków. Z drugiej strony, fiskus również podejmuje dodatkowe działania mające usprawnić weryfikację prawidłowości przeprowadzanych transakcji. Wykorzystuje w tym celu doświadczonych pracowników i zaawansowane narzędzia analityczne. Wszystko po to, aby ograniczyć optymalizację podatkową, która - w przeciwieństwie do uchylania się od płacenia podatków - jest w Polsce legalna.

Przedmiotem przeprowadzanych kontroli jest prawidłowe zastosowanie wysokości cen transferowych w konkretnej transakcji. W przypadku transakcji opiewających na miliony złotych nawet najmniejsza, liczona w ułamku procenta korekta marży bądź ceny skutkuje powstaniem sporych zaległości podatkowych. Dlatego o wiele bardziej komfortową sytuacją dla przedsiębiorców jest pewność, że stosowane ceny transferowe są na właściwym poziomie.

Procedurę porozumienia w sprawach ustalenia cen transakcyjnych regulują art. 20a.-20r. Ordynacji podatkowej. W dużym uproszczeniu, APA to decyzja administracyjna potwierdzająca prawidłowość cen transferowych wykorzystanych w konkretnej transakcji. Decyzję taką od 1 marca 2017 r. wydaje szef KAS, o co musi wnioskować sam podatnik. Zawarcie porozumienia cenowego z samym fiskusem jest najskuteczniejszym sposobem na zabezpieczenie przedsiębiorstwa przed zakwestionowaniem zastosowanych cen. Porozumienie jest wydawane na maksymalnie 5 lat. Po upływie tego okresu możliwe jest przedłużenie uzgodnionych postanowień.

Przedmiotem wniosku o APA nie może być transakcja, która zakończyła się przed dniem złożenia wniosku lub taka, która była już rozpoczęta i wobec której zostało już wszczęte postępowanie podatkowe, kontrola podatkowa, kontrola celno-skarbowa bądź postępowanie przed sądem administracyjnym.

Rodzaj zawartego porozumienia zależy od liczby podmiotów zaangażowanych w jego wypracowanie.

W przypadku wariantu jednostronnego całe postępowanie ogranicza się do wydania decyzji potwierdzającej prawidłowość stosowanych cen transferowych z punktu widzenia krajowej administracji. Chociaż porozumienie jednostronne ogranicza ryzyko zakwestionowania cen transakcji między podmiotami krajowymi, to nie daje gwarancji uniknięcia podwójnego opodatkowania w przypadku prowadzenia interesów z zagranicznym podmiotem. Być może z tego względu w ostatnim czasie spada zainteresowanie wariantami jednostronnego porozumienia na rzecz porozumień dwu- i wielostronnych (w latach 2006-2015 wydano 39 tego rodzaju porozumień, a w dwóch ostatnich latach jedynie 7).

Porozumienia dwu- i wielostronne dotyczą transakcji realizowanych pomiędzy podmiotem krajowym a podmiotami zagranicznymi. Ten wariant APA pozwala wyeliminować ryzyko podwójnego opodatkowania transakcji. Zaletą porozumień dwu- i wielostronnych jest przeniesienie jego ustaleń na poziom przepisów krajowych każdego z państw uczestniczących w rozmowach.

Zaletą APA jest objęcie ochroną każdego podstawowego elementu działań realizowanych przez podmiot. Całościowa analiza profilu funkcjonalnego podmiotów powiązanych, algorytmu kalkulacji ceny oraz inne reguły stosowania metody ustalania cen pozwala podatnikowi osiągnąć stuprocentową pewność, że w przypadku wydania pozytywnej decyzji organ podatkowy nie będzie miał podstaw do zakwestionowania stosowanych cen transferowych.

Kluczową kwestią jest również możliwość zastosowania zasady roll back w kontekście ochrony zagwarantowanej przez APA. Na wniosek podatnika porozumieniem może zostać objęty okres liczony od dnia złożenia wniosku. Możliwość skorzystania z tej możliwości znacznie niweluje negatywne skutki przeciągających się procedur pozyskania porozumienia. Wprawdzie zgodnie z art. 20j. Ordynacji podatkowej postępowanie w sprawie wydania porozumienia powinno być zakończone maksymalnie w ciągu pół roku w przypadku porozumień jednostronnych, roku - w przypadku porozumień dwustronnych, półtora roku - w przypadku porozumień wielostronnych, to w praktyce powyższe terminy nie zawsze są przestrzegane. Długi okres oczekiwania może zniechęcać podatników do skorzystania z narzędzia.

Inną wadą APA, która jest często podnoszona przez podatników, jest wysoki koszt zawarcia porozumienia. Wraz ze złożeniem wniosku konieczne jest uiszczenie opłaty w wysokości 1% wartości transakcji, której ma dotyczyć porozumienie. Koszt pozyskania APA jest zależny od wariantu porozumienia i waha się w przedziale 5 000-200 000 zł. Warto też pamiętać, że biorąc udział w procedurze pozyskania porozumienia warto skorzystać z pomocy kancelarii prawnopodatkowej. Wprawdzie skorzystanie z jej usług powiększy nieco całościowe koszty pozyskania APA, jednak doświadczeni doradcy mogą okazać się bezcenni nie tylko w trakcie przygotowania wniosku, ale przede wszystkim w trakcie prowadzenia rozmów z Ministerstwem Finansów.

Ze względu na wysoki koszt, APA zainteresowani są z reguły duzi podatnicy, którzy nie odczują zbytnio kosztu procedury. Tym bardziej, że samo zawnioskowanie o wydanie porozumienia nie gwarantuje pozyskania pozytywnej decyzji.

^{Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w przeciwdziałaniu bezprawiu urzędniczemu, w kontrolach podatkowych i celno-skarbowych oraz optymalizacji podatkowej}