Czy można rozpoczynać weekend w czwartek?

Dominuje bowiem pogląd, że dobrze wypoczęty, zrelaksowany pracownik, zdecydowanie podnosi swoją wydajność. Czy nie można by jednak wydłużyć weekendów na stałe? - pytają nasi Czytelnicy. Owszem, istnieje pewna możliwość. Niestety, nie każdy może z niej skorzystać.

O jaki system chodzi?

Pracownik może wnioskować o zastosowanie systemu skróconego tygodnia pracy. Wniosek winien posiadać formę pisemną (art. 143 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.). Przepisy nie precyzują wymagań dotyczących treści dokumentu, wydaje się jednak, że powinien wskazywać co najmniej dni tygodnia oraz ilość godzin, w których praca miałaby być świadczona w poszczególnych dniach. Ponadto wniosek warto dobrze umotywować. Pracodawca będzie wszak wyważał wszystkie za i przeciw.

Przykład wniosku pracownika

Czym charakteryzuje się ten system?

System skróconego tygodnia pracy polega na wprowadzeniu tygodnia roboczego krótszego niż 5-dniowy.

Konsekwencją powyższego jest równoczesne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin. Okres rozliczeniowy nie może przekraczać 1 miesiąca.

Wariantów rozkładu czasu pracy w omawianym systemie jest nieskończenie wiele. Najprościej jest oczywiście ustalić czas pracy pracownika wykonującego swe czynności w tzw. sztywnej organizacji pracy. Ale również wówczas gdy dzień wolny od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia roboczego ma charakter "ruchomy", nie jest to niemożliwe. Pracownik powinien oczywiście odpowiednio wcześniej otrzymywać swój indywidualny harmonogram. Warto nadmienić, że z uwagi na brak wskazania w przepisie dni tygodnia, w których praca ma być świadczona, w literaturze przedmiotu przyjmuje się, że mogą one przypadać w każdym dniu, także w niedzielę lub święto. Oczywiście pod warunkiem wystąpienia przesłanek dopuszczających pracę w dni ustawowo wolne od pracy. A także przy zachowaniu zasady zapewnienia co najmniej raz na 4 tygodnie niedzieli wolnej od pracy.

Przykład (kilka wariantów rozkładu czasu pracy w systemie skróconego tygodnia pracy):

Czy wszyscy mogą być nim objęci?

W systemie skróconego tygodnia pracy, czas pracy:

nie może przekraczać 8 godzin na dobę. Mało tego. Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem z tego powodu wymiaru jego czasu pracy (art. 148 K.p.). Stąd też niewielkie prawdopodobieństwo na uzyskanie aprobaty pracodawcy na zastosowanie systemu w przypadku pełnowymiarowego pracownika znajdującego się w wymienionej sytuacji. Ponadto brak jest możliwości wprowadzenia systemu w stosunku do niektórych pracowników niepełnosprawnych, którzy z mocy prawa są objęci niższą normą dobową, czy innych grup zawodowych podlegających szczególnym regulacjom w omawianym zakresie.

Gdzie uregulować wprowadzenie systemu?

Co do zasady, systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty uzp lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy. Niezwykle indywidualny charakter omawianego dziś systemu znalazł jednakże wyraz także w przedmiotowym zakresie. Otóż zastosowanie do pracownika systemu skróconego tygodnia pracy następuje na podstawie umowy o pracę (art. 150 § 3 K.p.).

Jaka może być decyzja pracodawcy?

Wniosek pracownika w sprawie zastosowania wobec niego systemu skróconego tygodnia pracy nie jest dla pracodawcy wiążący. "Organizowanie procesu pracy, w tym również ustalenie obowiązującego pracowników rozkładu czasu pracy, należy do uprawnień dyspozycyjnych kierownictwa zakładu pracy" (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 1977 r., sygn. akt I PRN 5/77). Ostateczne rozstrzygnięcie leży zatem w gestii pracodawcy. A że z pewnością będzie ono uwzględniało przede wszystkim interes firmy, pracownika może niestety spotkać odmowa. Dlaczego by jednak nie spróbować?

Jolanta Rogacewicz