Firma za to odpowiada
Obowiązująca ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (Dz.U. z 2002 r. nr 197, poz. 1661) nie realizuje zakładanych celów - twierdzą eksperci. Na podstawie jej przepisów prokuratura skierowała do sądu tylko 53 wnioski o wszczęcie postępowania, a sądy rozpoznały 24 sprawy.
Orzekały one najczęściej o zakazie reklamy, podaniu orzeczenia do publicznej wiadomości, przepadku korzyści majątkowej pochodzącej z czynu zabronionego. Najwyższa zaś wymierzona kara pieniężna wyniosła 12 tys. zł.
Podwójna odpowiedzialność
Za jedną z kluczowych przyczyn niskiej skuteczności ustawy resort sprawiedliwości uznaje obowiązywanie reguł uzależniających możliwość pociągnięcia firmy do odpowiedzialności od uprzedniego skazania osoby fizycznej (menedżera), której zachowanie przyniosło lub mogło przynieść korzyść firmie. - Dziś możliwość wszczęcia postępowania w przedmiocie odpowiedzialności podmiotu zbiorowego warunkuje fakt wcześniejszego zakończenia postępowania podatkowego - mówi Andrzej Wąsowski, radca prawny z Kancelarii Prawnej TLS - Tax & Legal Services. Aby było to możliwe, najczęściej musi zakończyć się postępowanie sądowo-administracyjne, wszczęte na skutek odwołania się od decyzji organów podatkowych. Dopiero po wydaniu prawomocnego wyroku decyzja podatkowa jest ostateczna. Następnie w postępowaniu sądowym stwierdzone musi zostać popełnienie przestępstwa skarbowego przez osobę fizyczną. Dopiero zakończenie tych dwóch postępowań umożliwia rozpatrzenie odpowiedzialności firmy (stowarzyszenia, fundacji) na podstawie ustawy - twierdzi radca prawny.
Projekt przewiduje wprowadzenie zasady dwutorowości odpowiedzialności polegającej na tym, iż firma będzie ponosiła odpowiedzialność niezależnie od menedżera. - Zmiany dopuszczają możliwość wezwania firmy do udziału w postępowaniu przeciwko menedżerowi jeszcze w toku postępowania przygotowawczego. Ponadto można będzie pociągnąć do odpowiedzialności podmiot zbiorowy w niektórych przypadkach, gdy niemożliwe okaże się pociągnięcie do odpowiedzialności osoby fizycznej - mówi Grzegorz Żurawski, rzecznik prasowy ministra sprawiedliwości.
I instancja
Ministerstwo chce też przekazać do sądów okręgowych orzekanie w pierwszej instancji w sprawach odpowiedzialności firm. Dotychczas rozpoznawały je sądy rejonowe. - Konieczne jest wprowadzenie rozwiązania, w myśl którego warunkiem odpowiedzialności firmy powinien być wyłącznie brak należytego nadzoru nad osobą mającą realny wpływ na działalność firmy, która popełnia przestępstwo - uważa Łukasz Chojniak, doktorant na Wydziale Prawa i Administracji UW.
Do jakiej wysokości ma zostać obniżona górna granica odpowiedzialności finansowej podmiotu zbiorowego ? Kiedy sąd będzie mógł odstąpić od orzeczenia kary pieniężnej ? Czy po nowelizacji nadal będzie zamknięty katalog przestępstw, za które można pociągnąć firmę do odpowiedzialności. ?
Daria Stojak
Więcej: Gazeta Prawna 7.07.2008 (131) - str.9
