Ile wynosi składka ZUS dla jednoosobowej firmy? Oto stawki

Jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG) to najprostsza forma prowadzenia biznesu w Polsce, przeznaczona dla osób fizycznych, które chcą działać samodzielnie jako przedsiębiorcy. Rejestracja JDG odbywa się w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), a sama procedura jest stosunkowo szybka i nieskomplikowana. Właściciel JDG ponosi pełną odpowiedzialność za wszystkie zobowiązania związane z prowadzeniem działalności, co oznacza, że odpowiada majątkiem osobistym. Nie ma również rozdzielności pomiędzy majątkiem prywatnym a firmowym, co może stanowić ryzyko w przypadku problemów finansowych firmy.

Prowadzenie JDG wiąże się z uproszczonymi obowiązkami księgowymi. Przedsiębiorca ma możliwość wyboru formy opodatkowania - może to być podatek dochodowy na zasadach ogólnych, podatek liniowy lub ryczałt. JDG nie wymaga prowadzenia pełnej księgowości, a jedynie uproszczonej ewidencji przychodów i rozchodów. Jest to szczególnie popularna forma działalności wśród freelancerów, małych rzemieślników oraz osób świadczących usługi specjalistyczne. Warto jednak pamiętać, że właściciel jednoosobowej działalności musi opłacać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej wiąże się z regularnym, comiesięcznym opłacaniem składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. W wyniku reform systemu ubezpieczeń zdrowotnych wprowadzonych  w 2022 roku, składka zdrowotna dla przedsiębiorców uległa zmianie, a jej wysokość uzależniona jest od formy opodatkowania oraz osiąganych dochodów.

Składka zdrowotna - skala podatkowa (zasady ogólne)

Składka zdrowotna dla przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej, jest bezpośrednio powiązana z ich dochodami. Skala podatkowa oznacza, że przedsiębiorca płaci podatek dochodowy w wysokości 12 proc. od dochodów do kwoty 120 tys. zł rocznie, a od nadwyżki - 32 proc. Od 2022 roku wprowadzono również nowe zasady obliczania składki zdrowotnej, które oparte są na osiągniętym dochodzie, co oznacza, że im wyższy dochód, tym wyższa składka zdrowotna.

Przedsiębiorca rozliczający się według skali podatkowej musi co miesiąc obliczać swoją składkę zdrowotną jako 9 proc. od osiągniętego dochodu. Dochód ten to kwota, która pozostaje po odjęciu kosztów prowadzenia działalności oraz składek na ubezpieczenia społeczne od przychodów. Składka zdrowotna obliczana według tej zasady nie ma limitu - rośnie wraz ze wzrostem dochodu, co oznacza, że przy wysokich dochodach przedsiębiorca może zapłacić znaczną kwotę. Ponadto, składka zdrowotna nie podlega już odliczeniu od podatku, co zwiększa całkowite koszty prowadzenia działalności.

Składka zdrowotna - podatek liniowy

Składka zdrowotna dla przedsiębiorców, którzy rozliczają się według podatku liniowego, różni się od tej na zasadach ogólnych. Podatek liniowy oznacza stałą stawkę podatku dochodowego wynoszącą 19 proc. bez względu na wysokość dochodów. Jest to szczególnie korzystne dla przedsiębiorców osiągających wyższe dochody, ponieważ pozwala uniknąć progresji podatkowej, jak w przypadku skali podatkowej.

Przedsiębiorcy rozliczający się liniowo płacą składkę zdrowotną według stałej stawki 4,9 proc. od dochodu. Dochód to przychód z działalności gospodarczej pomniejszony o koszty jego uzyskania oraz opłacone składki na ubezpieczenia społeczne. Tak jak w przypadku skali podatkowej, składka zdrowotna jest naliczana co miesiąc na podstawie aktualnych dochodów. Rośnie wraz z nimi - im wyższy dochód, tym wyższa składka zdrowotna. Należy jednak podkreślić, że w przypadku podatku liniowego składka zdrowotna również nie ma górnego limitu, co może prowadzić do dużych obciążeń przy wysokich dochodach.

Składa zdrowotna - ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Dla przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne zależy od przychodu i przeciętnego wynagrodzenia w IV kwartale poprzedniego roku. 

• 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, jeśli przychody nie przekroczyły 60 tys. zł rocznie;
• 100 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jeśli przychody wyniosły od 60 tys. zł do 300 tys. zł rocznie;
• 180 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jeśli przychody przekroczyły 300 tys. zł rocznie.

Składka zdrowotna dla przedsiębiorców na karcie podatkowej

Karta podatkowa to uproszczona forma opodatkowania, w której wysokość podatku zależy od rodzaju działalności, liczby zatrudnionych pracowników oraz lokalizacji firmy. W przypadku tej formy opodatkowania nie liczy się faktycznych dochodów ani przychodów, co upraszcza proces rozliczeń podatkowych.

Składka zdrowotna dla takich przedsiębiorców wynosi teraz 9 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (bez wypłat z zysku), publikowanego przez Główny Urząd Statystyczny. Wysokość składki nie zależy od rzeczywistych dochodów przedsiębiorcy - jest to stała kwota, której wysokość określa się na podstawie danych statystycznych, a nie indywidualnych zarobków.

W 2024 roku podstawą do obliczenia składki zdrowotnej dla przedsiębiorców na karcie podatkowej jest 75 proc. przeciętnego wynagrodzenia, co oznacza, że wysokość składki zmienia się corocznie, w zależności od zmian w przeciętnym wynagrodzeniu. Przedsiębiorcy korzystający z karty podatkowej nie mają więc możliwości zmniejszenia składki zdrowotnej poprzez zmniejszenie dochodów lub ponoszenie wyższych kosztów prowadzenia działalności. 

Osoby prowadzące JDG i rozliczające się na zasadach ogólnych nie mogą odliczyć składki zdrowotnej. Natomiast przedsiębiorcy opodatkowani podatkiem liniowym mogą odliczyć od dochodu albo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne do kwoty 11 600 zł w 2024 roku. 

Przedsiębiorcy opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą odliczyć od przychodu 50 proc. zapłaconych składek zdrowotnych. Przedsiębiorcy opodatkowani kartą podatkową mogą odliczyć od podatku 19 proc. zapłaconych składek.

Przedsiębiorcy, którzy nie korzystają z ulg, płacą składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wynoszącej co najmniej 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. W 2024 roku to 4694,40 zł. Składki ZUS dla JDG w przypadku pełnego, tzw. dużego ZUS-u, obejmują:

• ubezpieczenie emerytalne: 19,52 proc. podstawy, czyli 916,35 zł miesięcznie;
• ubezpieczenie rentowe: 8 proc. podstawy, czyli 375,55 zł miesięcznie;
• ubezpieczenie wypadkowe: 1,67 proc. podstawy, czyli 78,40 zł miesięcznie;
• ubezpieczenie chorobowe: 2,45 proc. podstawy, czyli 115,01 zł miesięcznie;
• Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy: 2,45 proc. podstawy, czyli 115,01 zł miesięcznie.

Łączna kwota składek społecznych wynosi 1600,32 zł miesięcznie.

Preferencyjne składki społeczne

Przedsiębiorcy, którzy mogą korzystać z preferencyjnych składek przez pierwsze 24 miesiące prowadzenia działalności, płacą składki od podstawy wynoszącej co najmniej 30 proc. minimalnego wynagrodzenia. W 2024 roku minimalne wynagrodzenie wynosi 4242 zł (od stycznia do czerwca) i 4300 zł (od lipca do grudnia). Preferencyjne składki ZUS obejmują:

• ubezpieczenie emerytalne: 19,52 proc. podstawy, czyli 248,41 zł (styczeń-czerwiec) i 251,81 zł (lipiec-grudzień) miesięcznie;
• ubezpieczenie rentowe: 8 proc. podstawy, czyli 101,81 zł (styczeń-czerwiec) i 103,20 zł (lipiec-grudzień) miesięcznie;
• ubezpieczenie wypadkowe: 1,67 proc. podstawy, czyli 21,25 zł (styczeń-czerwiec) i 21,54 zł (lipiec-grudzień) miesięcznie;
• ubezpieczenie chorobowe: 2,45 proc. podstawy, czyli 31,18 zł (styczeń-czerwiec) i 31,61 zł (lipiec-grudzień) miesięcznie.

Łączna kwota składek wynosi 402,65 zł (styczeń-czerwiec) i 408,16 zł (lipiec-grudzień) miesięcznie.

Przedsiębiorcy mogą skorzystać z programu "Mały ZUS Plus", przedsiębiorca jeśli spełnią kilka warunków. Po pierwsze, roczny przychód z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie może przekroczyć 120 tysięcy złotych. Po drugie, działalność musi być prowadzona przez co najmniej 60 dni w ciągu minionego roku. 

Przedsiębiorca nie może korzystać z tego programu przez więcej niż 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy. Warto jednak zaznaczyć, że "Mały ZUS Plus" obejmuje jedynie składki na ubezpieczenia społeczne, co oznacza, że przedsiębiorcy nadal muszą opłacać składkę zdrowotną w pełnej wysokości, zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w ramach "Małego ZUS Plus" zależy od przeciętnego miesięcznego dochodu z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym. Podstawa ta nie może być niższa niż 30 proc. minimalnego wynagrodzenia i nie wyższa niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Wysokość składek na ubezpieczenia społeczne w 2024 roku dla przedsiębiorców korzystających z “Małego ZUS Plus" jest następująca:

• ubezpieczenie emerytalne: 19,52 proc. podstawy wymiaru składki;
• ubezpieczenie rentowe: 8 proc. podstawy wymiaru składki;
• ubezpieczenie chorobowe: 2,45 proc. podstawy wymiaru składki;
• ubezpieczenie wypadkowe: 1,67 proc. podstawy wymiaru składki.

Przykładowe kwoty składek

Dla przedsiębiorcy, którego podstawa wymiaru składek wynosi 1 290 zł (30 proc. minimalnego wynagrodzenia w okresie od lipca do grudnia 2024 r.), wysokość składek społecznych wynosi:

• ubezpieczenie emerytalne: 251,81 zł;
• ubezpieczenie rentowe: 103,20 zł;
• ubezpieczenie chorobowe: 31,61 zł;
• ubezpieczenie wypadkowe: 21,54 zł.

Łączna kwota składek na ubezpieczenia społeczne wynosi 408,16 zł miesięcznie.

Ulga na start to program, który umożliwia nowym przedsiębiorcom zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe) przez pierwsze sześć miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej. W tym okresie przedsiębiorca jest zobowiązany jedynie do opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Z ulgi na start mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy rozpoczynają działalność gospodarczą po raz pierwszy lub ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia zawieszenia lub zakończenia poprzedniej działalności. Nie mogą jednak wykonywać działalności na rzecz byłego pracodawcy, u którego w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym pracowali na etacie i wykonywali czynności wchodzące w zakres obecnie wykonywanej działalności.

W okresie korzystania z ulgi na start przedsiębiorca nie jest objęty ubezpieczeniami społecznymi, co oznacza, że nie przysługują mu świadczenia z tytułu tych ubezpieczeń, takie jak zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek macierzyński czy zasiłek opiekuńczy. W razie choroby, wypadku przy pracy lub macierzyństwa przedsiębiorca nie otrzyma świadczeń z ubezpieczenia chorobowego ani wypadkowego.

Przeczytaj również:

Własna działalność gospodarcza. Ile wynosi ZUS i jaka będzie emerytura?

Koszty pracownicze dokuczają mocniej niż ceny energii. Tak twierdzą firmy

Zmiany w płacy minimalnej. O ile wzrośnie w 2025 roku?