Ile składek na ZUS płaci przedsiębiorca na JDG? Na jaką emeryturę może liczyć?
Okresy składkowe, czyli okresy, kiedy przedsiębiorca opłaca składki ZUS, mają ogromne znaczenie przy ustalaniu prawa do emerytury. Jak się jednak okazuje, nawet przy regularnym opłacaniu składek, wysokość świadczenia emerytalnego może być dużym i jednocześnie niemiłym zaskoczeniem. Jakie składki ZUS opłaca przedsiębiorca i jaka emerytura przysługuje przy własnej działalności gospodarczej?
Każdy przedsiębiorca, który prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą (JDG), jest zobowiązany do samodzielnego opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. W składce społecznej zawierają się opłaty na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe, na Fundusz Pracy oraz na ubezpieczenie chorobowe, które jako jedyne jest dobrowolne.
Podstawa wymiaru składek ZUS zależna jest natomiast od prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia na dany rok i wynosi 60 proc. tej kwoty. W 2024 roku składka na ubezpieczenie społeczne, którą musi opłacić każdy przedsiębiorca, wynosi 1485,31 zł bez ubezpieczenia chorobowego i 1600,32 zł z ubezpieczeniem chorobowym. Na składkę ZUS składają się:
- ubezpieczenie emerytalne - 916,35 zł,
- ubezpieczenie rentowe - 375,55 zł
- ubezpieczenie chorobowe - 115,01 zł,
- ubezpieczenie wypadkowe - 78,40 zł,
- Fundusz Pracy - 115,01 zł.
Przedsiębiorcy w okresie pierwszych 2 lat prowadzenia działalności po spełnieniu dodatkowych warunków mogą skorzystać z dwóch ulg. Pierwsza z nich to tzw. Ulga na Start, która przez okres 6 miesięcy zwalania z obowiązku opłacania składek społecznych. Druga zaś to tzw. Mały ZUS, czyli preferencyjne składki ZUS, które polegają na opłacaniu niższych składek społecznych przez okres 2 lat.
Podstawę wymiaru preferencyjnych składek ZUS stanowi 30 proc. minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku, która od 1 lipca 2024 r. wynosi 1290 zł. Preferencyjna składka ZUS natomiast wynosi obecnie 408,16 zł.
Otrzymanie świadczenia emerytalnego zależne jest od stażu pracy, okresów składkowych i nieskładkowych oraz osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. W przypadku przedsiębiorców jednak znaczenie mają wyłącznie okresy składkowe oraz wiek emerytalny, bowiem obecnie okres prowadzenia działalności gospodarczej nie wlicza się do emerytury jako staż pracy.
Oznacza to więc, że prawo do najniższej gwarantowanej emerytury otrzyma przedsiębiorca, który ukończył 60 lat (w przypadku kobiet) lub 65 lat (w przypadku mężczyzn) i ma zadeklarowane okresy składkowe wynoszące 20 lat (dla kobiet) lub 25 lat (dla mężczyzn). Dla przypomnienia, okresy składkowe dla przedsiębiorcy to wyłącznie te okresy, w których nie korzystał on z ulg w opłacaniu składek (z Ulgi na Start lub Małego ZUS-u) oraz okresu, w których nie miał zawieszonej działalności gospodarczej.
Jeżeli przedsiębiorca spełni ww. wymogi, a jego emerytura będzie niższa od najniższej emerytury krajowej, to wtedy ZUS zrówna jego świadczenie z najniższa gwarantowaną emeryturą.
Wysokość emerytury zależna będzie również od zgromadzonego kapitału początkowego, który zależny jest od wysokości opłacanych składek ZUS. Niestety nie ma co liczyć na to, że finalne świadczenie będzie tak wysokie, jak miesięczne zarobki przedsiębiorcy. Przedsiębiorca, który chce podnieść swoje świadczenie, może zadeklarować wyższą podstawę składek ZUS, ale jej kwota nie może przekroczyć 250 proc. prognozowanego średniego wynagrodzenia. W praktyce niewielu przedsiębiorców decyduje się na takie rozwiązanie.
Jak wynika z danych GUS-u, w 2022 roku średnia emerytura dla byłych przedsiębiorców wynosiła zaledwie 2355 zł. Prognozy emerytalne ZUS-u również nie są optymistyczne, ponieważ zgodnie z nimi, w 2059 roku przeciętna emerytura kobiet prowadzących działalność gospodarczą wyniesie 1810 zł, mężczyzn z kolei niewiele więcej, bo 2450 zł. W obliczeniach przyjęto, że w momencie przejścia na emeryturę mężczyźni będą mieli 40 lat okresów składkowych, a kobiety 35. W prognozie wzięto także pod uwagę ulgi, które przysługują przedsiębiorcom.
WB
