Jak rozliczyć dochody z różnych źródeł

W ustawie o PIT określono sposób rozliczenia dochodów, które, podatnik uzyskuje w ciągu roku oraz zakres opodatkowania. Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Suma dochodów

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów zwolnionych oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów. Przy czym tutaj istnieje zastrzeżenie, że niektóre dochody mogą być opodatkowane oddzielnie i nie łączy się ich w myśl wspomnianej zasady z innymi dochodami. Tak będzie w przypadku przychodów (dochodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany, dochodów rozliczanych 19-proc. podatkiem liniowym, dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości. Trzeba też pamiętać, że zwrot niektórych świadczeń będzie skutkował ich wykazaniem w zeznaniu rocznym.

W przypadku otrzymania zwrotu uprzednio: zapłaconych i odliczonych składek na ubezpieczenie zdrowotne, odliczonej darowizny, zapłaconego za granicą i odliczonego podatku w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym wystąpiły te okoliczności, podatnik jest obowiązany doliczyć odpowiednio do dochodu lub podatku, obliczonego według skali lub w sposób liniowy, kwoty uprzednio odliczone.

PRZYKŁAD: ŹRÓDŁA PRZYCHODÓW WYKAZYWANE W PIT

Źródłami przychodów są:

stosunek służbowy i pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta działalność wykonywana osobiście pozarolnicza działalność gospodarcza działy specjalne produkcji rolnej nieruchomości lub ich części najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych odpłatne zbycie: nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa wieczystego użytkowania gruntów (jeżeli zbycie zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie) innych rzeczy (jeżeli zbycie zostało dokonane przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie) inne źródłaRóżne zeznania

Podatnik, który uzyskuje dochody z jednego źródła, powinien wypełnić odpowiednie zeznanie podatkowe. Będzie to PIT-37 (np. od dochodów uzyskanych ze stosunku pracy), PIT-36 (np. z działalności gospodarczej), PIT-36L (z działalności gospodarczej opodatkowanej 19-proc. podatkiem liniowym), PIT-38 (np. z dochodów giełdowych). Jednak dochody, które otrzymujemy z różnych źródeł, np. z działalności gospodarczej opodatkowanej według skali i ze stosunku pracy, należy zsumować i wykazać w jednym zeznaniu, a nie w dwóch. Wtedy właściwym zeznaniem będzie PIT-36, w którym wykazujemy dochody z pracy oraz działalności i opodatkowujemy według skali. W przypadku jednak, gdy w działalności gospodarczej podatnik wybrał sposób opodatkowania 19-proc. podatkiem liniowym, dochodów z pracy nie łączy się z działalnością gospodarczą. O znacza to, że należy złożyć dwa zeznania: pierwsze PIT-36L o uzyskanych dochodach z działalności gospodarczej opodatkowanej 19-proc. podatkiem liniowym i drugie PIT-37 z dochodów uzyskanych ze stosunku pracy.

Oddzielne zeznanie składają natomiast inwestorzy giełdowi i inne osoby uzyskujące przychody z kapitałów pieniężnych. Przychodów tych nie łączy się z przychodami z innych źródeł. Od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część podatek dochodowy wynosi 19 proc. uzyskanego dochodu. Rozliczenia należy dokonać na formularzu PIT-38.

PRZYKŁAD: ZŁOŻENIE ODRĘBNEGO ZEZNANIA PIT-38

Podatnik pracuje na pół etatu w szkole podstawowej i jednocześnie pobiera emeryturę z zakładu ubezpieczeń społecznych. W 2007 roku zainwestował też na giełdzie papierów wartościowych nadwyżki finansowe. Przepisy określają, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów zwolnionych oraz dochodów, od których zaniechano poboru podatku. Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów. Jednak w stosunku do niektórych przychodów zasada ta nie znajduje zastosowania. Nie łączy się ich i nie rozlicza we wspólnym zeznaniu podatkowym. Tak będzie w przypadku przychodów uzyskiwanych z tytułu sprzedaży papierów wartościowych. W sytuacji gdy emeryt pracuje na etacie i jednocześnie pobiera emeryturę oraz przeprowadza operacje giełdowe, należy złożyć dwa zeznania roczne. Dochody z emerytury i z pracy na etacie łączy się w jednym zeznaniu PIT-37 i oblicza podatek według skali, czyli 19, 30 lub 40 proc., w zależności od wysokości łącznego dochodu. Z kolei rozliczenie dochodu (straty) z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych na giełdzie należy dokonać na oddzielnym formularzu PIT-38. Trzeba pamiętać, że z tytułu gry na giełdzie może wystąpić też strata. W takim przypadku również trzeba złożyć zeznanie PIT-38, w którym zamiast dochodu wykazujemy stratę. Strata ta będzie mogła być rozliczona w kolejnych pięciu latach podatkowych, czyli będzie pomniejszać dochód do opodatkowania.

Dochody wykazywane w PIT-36

Zeznanie PIT-36 składają podatnicy uzyskujący dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej oraz prowadzący działy specjalne produkcji rolnej. W zeznaniu tym należy wykazać i rozliczyć przychody:

z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub z innych umów o podobnym charakterze, opodatkowane na ogólnych zasadach, od których podatnicy byli obowiązani samodzielnie opłacać zaliczki na podatek, ze źródeł przychodów położonych za granicą, z innych źródeł, opodatkowanych na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej, od których ani płatnik, ani podatnik w ciągu roku podatkowego nie miał obowiązku odprowadzania zaliczek.Zeznanie PIT-36 składają też podatnicy, którzy: korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 44 ust. 7a ustawy (tzw. kredyt podatkowy), są obowiązani dokonać doliczenia dochodu na podstawie art. 44 ust. 7f ustawy (tzn. dochodu, który korzystał wcześniej ze zwolnienia przez podatników rozpoczynających działalność), sporządzili remanent likwidacyjny w grudniu roku podatkowego, są obowiązani doliczyć do swoich dochodów dochody małoletnich dzieci, obniżają dochód o straty z lat ubiegłych, wykazują należny zryczałtowany po datek dochodowy, o którym mowa w art. 29, 30 i 30a ustawy o PIT, jeżeli podatek ten nie został pobrany przez płatnika, oraz wykazują należny podatek dochodowy od zbycia nieruchomości.

W przypadku podatników wnoszących o wspólne opodatkowanie dochodów małżonków, zeznanie PIT-36 składa się, gdy dochody takie uzyskał co najmniej jeden z małżonków.

Zeznanie PIT-37

Z kolei zeznanie PIT-37 wypełniają przede wszystkim podatnicy uzyskujący dochody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy. Nie dotyczy to jednak wyłącznie pracowników najemnych. Formularz zeznania PIT-37 przeznaczony jest też dla podatników, którzy wyłącznie za pośrednictwem płatnika uzyskali przychody ze źródeł położonych na terytorium Polski, opodatkowane na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej, tj. w szczególności z tytułu:

emerytur lub rent krajowych (w tym rent strukturalnych, rent socjalnych), świadczeń przedemerytalnych, zasiłków przedemerytalnych, należności z tytułu członkostwa w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych lub innych spółdzielniach zajmujących się produkcją rolną, zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, stypendiów, przychodów z działalności wykonywanej osobiście (m.in. z umów zlecenia, kontraktów menedżerskich, zasiadania w radach nadzorczych, pełnienia obowiązków społecznych, działalności sportowej), przychodów z praw autorskich i innych praw majątkowych, świadczeń wypłaconych z Funduszu Pracy lub z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, należności za pracę przysługujących tymczasowo aresztowanym oraz skazanym, należności z umowy aktywizacyjnej.PRZYKŁAD: ROZLICZENIE UMOWY ZLECENIA

Student studiów dziennych uzyskał w 2007 roku z umowy zlecenia dochód w wysokości 2300 zł. Jednocześnie otrzymał stypendium naukowe z uczelni. Innych dochodów w ciągu roku nie uzyskał. W takim przypadku powinien złożyć zeznanie roczne na druku PIT-37 na podstawie otrzymanej od zleceniodawcy informacji PIT-11 (przesyłanej do końca lutego). W informacji tej zleceniodawca wykazuje kwotę przychodu, koszty oraz pobrane zaliczki na podatek. Umowa zlecenia należy do źródła przychodów, jakim jest działalność wykonywana osobiście, które są rozliczane na formularzu PIT-37 (gdy student nie miał innych przychodów, np. z działalności gospodarczej). Trzeba pamiętać, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów zwolnionych oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Oznacza to, że stypendium naukowego nie wykazuje się w zeznaniu i nie rozlicza, gdyż jest ono zwolnione z podatku.

Trzeba pamiętać, o czym wcześniej wspomniano, że zeznanie to będzie składane, gdy jednocześnie podatnicy nie prowadzili pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej oraz działów specjalnych produkcji rolnej oraz nie są obowiązani doliczać do uzyskanych dochodów dochodów małoletnich dzieci i nie obniżają dochodów o straty z lat ubiegłych.

Ważne!

Dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów

Bogdan Świąder

Podstawa prawna Art. 3 ust. 1, art. 9 ust. 1-2, art. 10 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).