Kiedy dochodzi do zawarcia umowy o pracę.

Sąd Najwyższy uznał, że wspólnik spółki cywilnej nie może zawrzeć ze wspólnikami tej spółki umowy o pracę, której przedmiotem byłoby prowadzenie lub reprezentowanie spraw spółki. Wspólnik taki podlega ubezpieczeniu społecznemu osób prowadzących działalność gospodarczą. Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 stycznia 1993 r., sygn. akt II UZP 21/92

Przepisy Kodeksu Cywilnego księgi trzeciej tytułu XXXI art. 860-875 o spółce nie wyłączają możliwości zawarcia przez wspólników z jednym z nich umowy o pracę. Same trudności w skonkretyzowaniu stron stosunku pracy w spółce cywilnej, w tym przede wszystkim pracodawcy, które jako zasadniczy argument do podjęcia uchwały w składzie 7 sędziów przytacza się w przedstawionym zagadnieniu, nie mogą być potraktowane jako zaprzeczenie możliwości powstania stosunku pracy między wspólnikami. Wyznaczenie, czy w danym przypadku doszło do nawiązania stosunku pracy, może być faktycznie trudne, ale jest to materia postępowania dowodowego, w tym przede wszystkim treść zawartej umowy. Nie można wyeliminować w niektórych wypadkach fikcyjnego zawierania umów o pracę celem obejścia prawa - w tym prawa podatkowego. Najistotniejszą dla rozstrzygnięcia, czy praca jest wykonywana w ramach stosunku pracy w rozumieniu prawa pracy, czy też jest świadczona w oparciu o inną podstawę prawną, będzie szczegółowa ocena konkretnych jej elementów. Wydawać się może, że z punktu widzenia przepisów prawa pracy nie ma przeszkód do uznania, że zatrudniający wspólnika w spółce pozostali wspólnicy czy też wspólnik są zakładem pracy w rozumieniu art. 3 kp. Jak już wyżej wspomniano, nie istnieją przepisy prawa zakazujące wspólnikom w spółce cywilnej zawarcia umowy o pracę za wynagrodzeniem, z osobą trzecią lub z innym wspólnikiem. Rozstrzygającym dla oceny, czy doszło do zawarcia umowy o pracę, będzie rodzaj pracy.

Jeśli wspólnik w umowie o pracę zobliguje się do prowadzenia spraw spółki lub reprezentowania spółki, to takie zobowiązanie nie może być traktowane jako rzeczywiste zawarcie umowy o pracę, za którą wspólnikowi przysługuje wynagrodzenie. Prowadzenie spraw spółki jest, bowiem obowiązkiem wspólnika, za które nie może on żądać wynagrodzenia, gdyż osobiste świadczenie pracy połączone z prowadzeniem lub reprezentowaniem spółki wynika z istoty jego członkostwa w spółce cywilnej.

Wspólnik, którego przedmiotem pracy jest prowadzenie i reprezentowanie spraw spółki, nie jest pracownikiem w rozumieniu przepisów prawa pracy, a w konsekwencji nie podlega pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu. Objęty jest ubezpieczeniem społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą - zgodnie z przepisami ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin - Dz. U. 1989 r. Nr 46 poz. 250 ze zm.